Johan de Witt veegt vloer aan met slotpleidooi Wilders

Dit verhaal, van Johan de Witt, verscheen afgelopen woensdag als reactie op ons stuk over het laatste woord van Wilders tijdens zijn proces. Wilders verwees daarbij naar vrijheidsstrijders zoals Johan de Witt en Johan van Oldebarneveldt:

Elke dag voeren de beveiligde wagens mij langs het standbeeld van Johan de Witt aan de Haagse Hofvijver. De Witt schreef het “Manifest van de Ware Vrijheid” en hij betaalde voor de vrijheid met zijn leven. Elke dag betreed ik mijn werkplek op het Binnenhof waar Johan van den Oldenbarnevelt na een politiek proces werd onthoofd. Leunend op zijn stok sprak de oude Oldenbarnevelt zijn laatste woorden tot zijn volk. Hij zei: “Ik heb eerlijk en vroom gehandeld als een goed patriot.” Die woorden maak ik graag tot de mijne.

Ik wil het vertrouwen van al die anderhalf miljoen kiezers van mijn partij niet beschamen. Ik wil mijn land niet verraden. Ik wil naar het voorbeeld van de raadspensionarissen Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt een politicus zijn die de waarheid dient en die daarmee de vrijheid van de Nederlandse provinciën en van de Nederlanders beschermt. Ik wil eerlijk zijn, ik wil eerlijk handelen en daarom wil ik mijn vaderland beschermen tegen de islam. Zwijgen is verraad.

Raadspensionaris Johan de Witt en zijn broer Cornelis worden op 20 augustus 1672 door een tot het uiterste geïrriteerde menigte gelyncht

Er is nog wel wat af te dingen op het betoog van Wilders lijkt me zo. Ik citeer even uit de [nog veel uitvoeriger] open brief van zijn mentor Johan de Witt aan Wilders.

‘Uw stellingname voor de rechtbank lijkt te zijn:
1. De wetenschap geeft aan dat ik gelijk heb over mijn politieke visie: ik spreek de waarheid
2. Als ik de waarheid spreek kan het toch niet zo zijn dat ik veroordeeld wordt
3. Met mij staan miljoenen Nederlanders en de vrijheid van meningsuiting terecht.
4. Ik verkondig slechts een politieke visie en heb niet het doel om mensen te kwetsen of te discrimineren of haat te zaaien.

1. Wetenschap is geen bron van ‘de’ waarheid
U stelt onder verwijzing naar wetenschappers: ‘Zij onderschrijven allen mijn zienswijze, mijn uitlatingen, zij tonen aan dat ik de waarheid spreek.’

De kern van de wetenschap bestaat erin dat je aan alles twijfelt en iets pas wetenschap kunt noemen als je theorie het toelaat om het tegendeel weet te bewijzen (falsifiëren). Bij elke visie hoort dus een alternatieve visie die ook waar zou kunnen zijn. De stelling dat de wetenschap u gelijk geeft is daarmee volstrekt onjuist en -uit wetenschappelijk perspectief- bizar. De wetenschapper die u verzekert dat u de waarheid spreekt is, uit de aard van de zaak geen wetenschapper.

NB. Beter zou zijn als u zei: ik heb een paar mensen gevonden die het met mij eens zijn. En nog beter zou zijn als u vervolgens met mensen die een andere mening zouden hebben, een wetenschappelijk gesprek aan zou durven te gaan over de feiten, de begrippen die u gebruikt, de causale verbanden die u schetst en de manier waarop u die kunt bewijzen. Maar dat doet u niet. Want u weet dat u vaker wel dan niet bakzeil gaat halen bij dat soort gesprekken. Dus versimpelt u de stellingname tot: de wetenschap geeft mij gelijk en ik spreek de waarheid. Dat riekt naar populisme.

2. Rechtspraak gaat niet over waarheid maar over gedrag en regels
U stelt: ‘Die waarheid staat vandaag terecht.’
U lijkt van mening te zijn dat wie de waarheid zegt, niet gestraft kan of mag worden. Echter, in deze vrije samenleving heeft ieder zijn eigen waarheid. En wat de een als waarheid ervaart kan voor de ander discriminerend en of beledigend zijn. Relevant is dan ook niet of wat u zegt waar is, maar wat u precies gezegd of gedaan heeft (het feit: uw concreet gedrag) en de vraag of uw concrete gedrag al dan niet de grens overschrijdt van wat we toelaatbaar vinden (de regels).

3. Alleen de gedaagde staat terecht, niemand en niets anders.
U stelt:
“Meneer de voorzitter, leden van de rechtbank, ik sta hier weliswaar alleen, maar mijn stem is de stem van velen. Dit proces gaat eigenlijk niet over mij. Dit gaat over iets veel groters. Dit gaat over de vrijheid van meningsuiting die de levensbron is van onze Westerse beschaving.”

Dat zijn grote woorden en ze zijn ook nog eens onjuist. In een rechtszaak liggen alleen de feiten voor, de toelichting daarop, de regels die van toepassing zijn, de vraag of de feiten bewezen kunnen worden, wat de eventuele schade is en vervolgens spreekt de rechter recht. En de uitspraak van een rechter betreft altijd een toepassing van rechtsbeginselen op die ene situatie, vanuit het besef dat elke situatie uniek is en uniek behandeling behoeft. Een veroordeling van 1 concrete man en zijn uitlatingen is daarmee alleen maar een veroordeling van die man.

U maakt -en ik denk dat u dat zelf ook weet- een denkfout als u stelt dat tegelijkertijd miljoenen Nederlanders worden berecht en ook nog even het recht op vrijheid. Dat alles is niet aan de orde, de enige die terecht staat bent u zelf. De rest is slechts goedkope retoriek, waarmee u probeert de rechter bang te maken voor de publicitaire consequenties van een eventuele beoordeling. Want, eerlijk is eerlijk, u slaagt er goed in andere mensen bang te maken met gekleurde argumenten en verhalen die in uw ogen ‘de waarheid’ zijn. En voor de goede orde: de rechter weet zich ondertussen overigens verzekerd van het gegeven en de steun van die andere 15 miljoen Nederlanders.

4. Ik verkondig slechts een algemene visie op een ideologie en richt me niet op mensen of individuen

U geeft aan dat uw uitspraken niet gericht waren tegen personen, maar tegen de islam en het proces van islamisering. Maar u vergeet in uw slotbetoog één ding. Hoe moeten we tegen uw film Fitna aankijken? Die is niet gedaan als onderdeel van een politiek debat in de Tweede Kamer. Maar die heeft u in de maatschappelijke context en openbare opinie gebracht. En u hanteert hier een betoog dat voor u waar is, maar waar uw raadsman in de rechtbank over zegt: ‘het zijn beelden van anderen’ met de conclusie dat u niet verantwoordelijk zou zijn voor het monteren, aaneenzetten van beelden met alle gevolgen van dien. Kortom: U trekt alle aandacht naar de rationele en abstracte inhoud van uw woorden, terwijl u (in de rechtbank) weigert na te denken over het mogelijk effect in termen van discriminatie en haatzaaien.

U speelt dus handig verstoppertje. In het parlement meent u meer ruimte te hebben voor een politiek debat. Door te kiezen voor een algemene term vermijdt u direct discriminerende taal. Uw denigrerend woordgebruik en de publicatie van Fitna doen vervolgens de rest, maar over de effecten die uw gedrag tot gevolg heeft, wilt u zich vervolgens niet laten aanspreken. U blijft bazelen over uw vrijheid zonder u te laten aanspreken op de gevolgen van de manier waarop u die vrijheid heeft benut. U neemt dus geen verantwoordelijkheid voor uw gedrag.

Johan de Witt (21e eeuw) publiceert op zijn blog ‘Verbazing over (Nederland) publiek en politiek‘.