In het oosten niets nieuws

‘Im Osten nichts Neues’, zo zou je het Duitse politieke krachtenveld kunnen omschrijven. In het verkiezingsdebat tussen bondskanselier Angela Merkel (CDU) en Martin Schulz (SPD), leider van de tweede partij in Duitsland, bleek dat ze het vooral met elkaar eens waren. Zelfs een leidend journalistiek mainstream product als politico.eu doet geen poging de minieme verschillen uit te vergroten. Commentator Matthew Karnitschnig benoemt de consensus gewoon.

Na jaren van een grote coalitie zijn de visies van de conservatieven en de sociaaldemocraten zo gelijkaardig geworden dat veel kiezers moeite hebben ze van elkaar te onderscheiden. Het gevecht tussen Merkel en Schulz, die brede overeenstemming hebben over de meest brandende actualiteit, is er voornamelijk een van stijl en niet van inhoud.
(politico.eu [vertaald uit het Engels])

Een netelige kwestie betreft de opvang van vluchtelingen. Merkel heeft daarover haar ‘Wir schaffen das’ in de verkiezingsstrijd verdedigd. De vluchtelingenstroom was het gevolg van een humanitaire crisis, vindt ze, nu moeten we toe naar structurele oplossingen. Als Merkel zich zo uitspreekt, is het voor de SPD moeilijk een rechtser standpunt in te nemen, al zou opportunist Schulz wellicht liever geen vinger voor de vluchtelingen uitsteken. Met Merkels stevige standpunt weet ook de PVV-achtige AfD dat er voor haar niets te halen valt. Verder heeft met betrekking tot andere sociaal-economische kwesties deze one-issue partij niets te bieden. En zo heeft Merkel de AfD kaltgestellt.

Aan de rechterkant heeft Merkel dus weinig te duchten. Maar evenmin van linksige partijen. Hoewel Duitsland een van de grootste lagelonensectoren in Europa heeft (23%), ageren de SPD en de Groenen er nauwelijks tegen. De SPD is al ter sprake gebracht. Maar ook voor de Groenen geldt dat op sociaal terrein hun politiek ongeloofwaardig is. Het was juist de rood-groene coalitie aan het begin van deze eeuw die met de Hartz-wetten de omvang het Duitse precariaat sterk vergrootte. Iedere verwachting van de Duitse kiezer op beterschap van die partijen lijkt vooralsnog op wanhoop tegen beter weten in.