Het was met enige verbazing dat ik hoorde, in 2015, dat Hanna Luden zich gemeld had als opvolger van Esther Voet als directeur van het CIDI. Hanna Luden! Ze zou linksig zijn (lid van de PvdA en zelfs van de commissie Midden-Oosten). Ze was geboren in Israel en hoorde bij de ”Grine Mediene”, een clubje enthousiastelingen die zich bezig hielden met de Yiddishe taal. Verder was ze voor mij een mevrouwtje uit de buurt dat lief kon glimlachen. Hoe zou ze het gaan doen? Zou ze het wel kunnen?
Nou dat bleek vrij snel. Sommigen, zo schreef ik in 2016, hadden wellicht gedacht dat toen de rustige Hanna Luden, lid van de PvdA en lid van de redactie van het Jiddische tijdschrift ”Grine Mediene”, de rechtse, lawaaiige om niet te zeggen hysterische, Esther Voet opvolgde als directeur, ook de koers van onze eigen Israellobby in Nederland, het CIDI, zou veranderen. Maar dat bleek als snel een illusie: “Het lawaai is weliswaar wat verstomd, schrille uithalen naar alles en iedereen worden niet meer zo vaak gehoord, maar verstandiger of kritischer is het CIDI niet geworden. Wie de website volgt zal nooit kanttekeningen opmerken bij nieuwe Israelische maatregelen als het verder verlagen van de leeftijd waarop kinderen in hechtenis mogen worden genomen, of voorgenomen belangwekkende wetsontwerpen als het verbieden van het gebruik van luidsprekers voor de adhan (de islamitisch gebedsoproep). Ook het voorstel om alle ”illegale” outposts te gaan legaliseren (volgens het Israelische recht dan wel, het enige ter wereld volgens hetwelk de nederzettingen in bezet gebied legaal kunnen zijn) komt er niet voor in aanmerking, evenmin als de politiek om de verdachten van aanvallen met messen (of gevallen waarin zulke aanvallen alleen maar gevreesd worden) meteen maar dood te schieten. Ze worden niet alleen niet van kanttekeningen voorzien, ze worden niet eens gemeld. Om niet te spreken van die gevallen waarin mensen aantoonbaar niet gewapend waren en tóch worden gedood.”
En dat was alleen maar de inleiding. De echte reden om het stuk te schrijven was dat het CIDI toen net, een jaar na Ludens aantreden, een rapport van de semi-overheidsinstelling NGO-Monitor had overgenomen waarin een aantal organisaties op een uiterst smerige manier in verband werden gebracht met het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP). Ze zouden daarom ”terroristisch” zijn, aldus het rapport. CIDI presenteerde het op zijn site samen met een video waarop de nodige ontploffingen en marcherende Palestijnse strijders werden getoond. Zodat we maar zouden begrijpen hoe fout ze waren.
Zo’n vijf jaar later, en nadat de beschuldigingen steeds waren herhaald, was het niet moeilijk er de voorbode in te herkennen van het in 2021 – ”tot terroristisch” verklaren van zes organisaties door de Israelische minister Gantz van Defensie. Een paar van de organisaties, Addameer, al-Haq, de Unie van Agragrische Werk (Comités UAWC), en Defensie for Children – Palestine, waren door NGO-Monitor al genoemd in 2016. De bedoeling van Gantz was dat de EU nu zijn subsidies aan die organisaties zou staken. Maar er gebeurde iets anders. In 2022 kwam er verrassend een gezamenlijke verklaring van de betrokken EU-landen (waaronder Nederland) dat Israel er niet in was geslaagd zijn aantijgingen waar te maken. De zes organisaties blijven subsidies van de EU ontvangen.
In 2018 was Shawan Jabarin, de directeur van al-Haq samen met Samer Daoudi van het Palestijnse NGO Network naar Den Haag gekomen om met Kamerleden te praten over wat zij de ”shrinking space”noemden, de verstikkende – ondermeer door NGO Monitor in stand gehouden – atmosfeer van verdachtmakingen en voortdurende arrestaties. Het was de bedoeling dat ze ook met studenten zouden praten in een zaal van de Leidse Universiteit. Maar het CIDI stak daar een stokje voor met een heftige lastercampagne vol kreten over ”terroristen”. Uiteindelijk greep de Leidse Rector Magnificus in en konden ze toch nog terecht in een zaaltje in Den Haag.
En intussen was er steeds nieuws uit Israel. De Natiestaat-wet, Israels zogenaamde grondwet, waarin werd verkondigd dat Israel toebehoort aan ”het Joodse volk” werd aangenomen, waarmee niet-Joodse Israeliers definitief tot het twee plan werden veroordeeld. Israel schoot tussen maart 2018 en december 2019 in Gaza niet minder dan 368 mensen dood, die vreedzaam bij het hek protesteerden tegen de afsluiting van de strook. Onder hen was de verpleegster Rajar Nazzar. Ook verloren veel mensen een been of een ander lichaamsdeel. In 2021 was er een nieuwe korte oorlog, waarbij heel spectaculair een aantal gebouwen werd neergehaald, waaronder het kantoor van AP en Al-Jazeera. Er werden 260 mensen gedood,onder wie 66 kinderen. Waarschijnlijk waren er oorlogsmisdaden gepleegd, aldus Human Rights Watch.
Het CIDI maakte onderwijl een ontwikkeling door. Van een organisatie waar de directrice voor de schrille kreten zorgde en de rest zich op de achtergrond hield, evolueerde het langzamerhand een clubje nieuwe, jonge honden die het vuile werk deden, terwijl de directrice in toenemende mate lief glimlachend op de achtergrond bleef. Vooral een zo’n puppie was goed met grote woorden. (Hij heet tegenwoordig Akiva en is kolonist op de Westoever). Met zijn collega’s was hij één van de voorvechters van een warme band met het Forum voor Democratie van Thierry Baudet. In in mei 2019 werd het duo Baudet & Hiddema zelfs uitgenodigd op een demonstratie “Keppel op” (van 250 man, grotendeels afkomstig uit de kringen van Christenen voor Israel). Maar toen in 2021 de pleuris uitbrak over het antisemitisme van Baudets aanhang distantieerde het CIDI zich ijlings van Baudet en werden alle banden haastig weer ontkend.
Hetzelfde jaar 2019 werd nog een precedent geschapen: minister Sigrid Kaag ging er uiteindelijk,in september, mee akkoord met het CIDI in debat te gaan. maar werd vervolgens heftig geschoffeerd doordat vier gasten die ze had uitgenodigd door het CIDI botweg werden geweigerd. Het was, wat misschien niet iedereen zich meteen gerealiseerd heeft, een definitieve breuk van het CIDI met linkse critici van Israel. De vier waren Jaap Hamburger van Een Ander Joods Geluid, Gerard Jonkman van The Rights Forum, Martijn de Rooi van The Rights Forum en ikzelf. Minister Kaag zei dat ze had overwogen om zelf ook af te zeggen, maar het toch maar door had laten gaan omdat het tenslotte een mogelijkheid bood in debat te gaan. Maar tijdens een lunch die ze ons vieren later ter compensatie aanbood bleek ze des duivels te zijn geweest.
Zo te zien een fraaie conduitestaat van Hanna Luden. Voeg daaraan toe dat in de afgelopen paar jaar tienduizenden nieuwe huizen zijn gebouwd in de nederzettingen, er duizenden zijn afgebroken, en dat er tegenwoordig wekelijks tenminste twee mensen worden afgeschoten in de bezette gebieden zonder dat het CIDI daarover iets meldt. Voeg eraan toe dat B’tselem, Human Rights Watch en Amnesty International alledrie met een rapport zijn gekomen waarin Israel uitvoerig wordt gedocumenteerd als Aparheidsstaat. Vroeger werd door een vorig CIDI-opperhoofd nog wel eens een kanttekening ergens bij geplaatst, maar Hanna Luden vindt het blijkbaar niet nodig. Ze heeft intussen een nieuwe lichting van jonge honden om zich heen die zich verlustigen in de erfenis van Trump en – terwijl in Haaretz schandalen worden onthuld – interessante nieuwsitems fabriceren als “Lapid bezoekt Jordaanse koning Abdullah de Tweede”of ”Industriepark Jordan Gateway wordt een feit”.
Wat haar werkelijk aan het hart schijnt te gaan, is het terugdringen van het antisemitisme, onder meer door nog meer reizen naar Auschwitz en voorlichting over de Tweede Wereldoorlog. Ze heeft daartoe een vaste schare gelijkgezinden van CU, SGP en VVD-huize gemobiliseerd, die net als zij vreselijk verontrust zijn over de veronderstelde toename, met name van, zo valt te horen, islamitische herkomst. Ze bijt zich vast in de IHRA-definitie van antisemitisme, die zoals werkelijk alle critici van Israel zeggen elke fundamentele kritiek op Israel onmogelijk maakt (of rechtstreeks tot antisemitisme bestempelt). Uit de tijd dat we nog wel on speaking terms waren herinner ik met dat ze me tot voorzichtigheid opriep als ik kritiek leverde op Israel: “Ik ben bang dat het het antisemitisme versterkt”. Waarschijnlijk gelooft ze oprecht dat je beter niet kunt melden wat niet deugt, omdat zoiets gevaarlijk is en dat het best OK is om dat met harde hand te onderdrukken.
Het is goed dat ze weggaat, al moeten we daarvoor nog tot het einde van het jaar wachten en ook al het dan ook nog de vraag of het nog wel beter kan worden. Maar de vraag aan het begin van dit stukje of ze het wel zou kunnen is beantwoord. Het antwoord moet luiden: hoe een naïeve, wereldvreemde Israelische vrouw haar ogen sloot voor de realiteit en de Joodse lobby met vaste hand in ultra-rechts vaarwater loodste.
