Het spook van de democratie

Chile-_el_pueblo_vencera_croppedIs de “markteconomie” te verenigen met democratie? Er is een tijd geweest dat ze beide als totaalpakket werden aangeprezen als de beste, neen de enig mogelijke combinatie. Achteraf werd het vertoog eigenlijk vanuit het ongerijmde afgestoken: de Sowjet-Unie en haar satellietstaten waren geen democratie en geen “markteconomie”, en “het werkte niet”.

De lofzang op “de markteconomie” is verstomd, maar ook die op “de democratie”, zij het minder, want een fris vrolijk bommentapijt op een land naar keuze om de bevolking democratische mores te leren is nooit weg (en heeft als bijkomend voordeel dat de infrastructuur en industrie verwoest worden, dat helpt “de markteconomie” dan weer – Servië, Irak, in Syrië wordt de klus bij volmacht geklaard – wie volgt?). Maar om de banale dagelijkse werkelijkheid van Nederland weer te geven: de kletsende kostuums (pratende pakken), waarvan de partijkaart volstrekt inwisselbaar is, wie zal ze met een gerust hart Democraten noemen? De partij die in zijn naam de belofte van democratie of democratische vernieuwing heeft weet alleen de mantra van versoepeling van het ontslagrecht en verhoging van de pensioenleeeftijd af te draaien. Democratie!

Als de moordpartij in Egypte, en wie weet wat er vandaag weer zal gebeuren, beurtelings wordt aanbevolen uit naam van de democratie en kan worden afgekeurd uit naam van de democratie – iets wat in “het westen” niet zo gemakkelijk gedaan zal worden, ook al was het geweld gericht tegen de aanhangers van de gekozen president, wat betekent “democratie” dan nog?

Maar dan – het is déjà vu all over again. De meningverstrekkende meute was destijds in 1973 niet zo tegen de staatsgreep in Chili als achteraf voorgesteld zou kunnen worden. Ik hoor het Hiltermann nog zeggen: als Pinochet aansluiting zoekt bij de gematigde christendemocraten dan kan het heel goed in orde komen daar. Het enige dat gezegd kan worden is dat Nederland destijds (schijnbaar?) ruimhartig vluchtelingen uit Chili toeliet. Zelfs daar zal een einde aan gekomen zijn. In ieder geval weet ik dat de inlichtingendienst hun gangen volgde onder Van Agt en Lubbers – ik heb er zelf bij gestaan, tot en met de politieoverval op het Amsterdamse centrum van deze vluchtelingen. De regering-Den Uyl die enerzijds officieel snikte bij de moordpartijen in Chili en anderzijds de CIA geld liet doorsluizen naar wie een partijgenoot en maçonniek broeder van Allende had moeten heten in Portugal, hoe democratisch was die eigenlijk? En dan hebben we het over waarschijnlijk de beste benadering van een democratischgezinde regering van Nederland van de afgelopen eeuw, niet toevallig ook de meest linkse regering die dit koninkrijk ooit gehad zal hebben.

Het Chili onder het militaire regime was niet toevallig de proeftuin bij uitstek voor de zogeheten neoliberalen, de ideologen van het kapitalisme in ontketende stijl. De putschisten van Santiago noemden hun staatsgreep al evenmin toevallig Operatie Djakarta: in Indonesië was niet zo heel lang daarvoor een militair regiem geïnstalleerd dat ook de Markteconomie ruim baan gaf en dat een slordige miljoen “communisten” vermoordde (om van Papoea’s en Timorezen nog niet te spreken) – als het om een miljoen doden gaat wordt de aanduiding altijd slordig.

De “Markteconomie” is niet te verenigen met democratie, in tegenstelling tot wat ons allen in ieder geval tot voor kort werd voorgehouden.

7 gedachten over “Het spook van de democratie”

  1. Heb je goed gezien dat het “optreden”, oftewel het militaire putsch in Egypte op dit moment grote gelijkenis met Chili van Pinochet destijds vertoont.

    Wel heeft toen Pinochet zelf het stuur in handen genomen, terwijl nu de putschisten een marionetje in het zadel hebben zitten.

  2. Bovendien hebben de grootste zgn. liefhebbers van de vrije markt een enorme hekel aan een vrije markt. Monopolies en kartels, dat is hun doel.

  3. #2 heel goed laurent!
    vrye markt liefhebbers die eigenlyk bedoelen alle macht aan het groot kapitaal,
    m arxisten die eigenlyk arbeiders haten en willen uitbuiten
    vechtlustige vredesactivisten
    feministes die vrouwen haten

    enig argwaan t.o.v die beroepsbabbelaars is op zn plaats

  4. Stel je hebt een democratische landbouwcommune. Alles is daar heel democratisch geregeld, de inkomsten worden ook perfect democratisch verdeeld. Op een zeker moment besluit de commune wiet te verbouwen. So far, so good. Alles gaat nog geweldig democratisch. Maar dan staat op een zeker moment de ME voor de deur. Die zegt dat ze niks met democratie te maken hebben, en dat de commune met de wietplanten in overtreding is.

    Wat bedoel ik met deze parabel? Een maatschappij is niet alleen democratisch wanneer de interne organisatie democratisch geregeld is. De maatschappij moet ook economisch en qua verdedigingsmogelijkheden voldoende zelfstandig zijn.

    Als een maatschappij niet voldoende zelfstandig is, bestaat er alleen schijndemocratie.

  5. [ De “Markteconomie” is niet te verenigen met democratie ]

    Kapitalisme is dat inderdaad per definitie niet, het houdt geen rekening met individuele menselijke behoeften-die zijn “passend” gemaakt naar het functioneren van het systeem-, maar dient uitsluitend zichzelf als accumulator van geld en uiteraard, als een van de consequenties, macht et cetera.
    Vrijheid zal altijd een holle frase blijven binnen een dergelijk systeem, evenals pacifisme, ook wel bekend onder de naam vrede.

Reacties zijn gesloten.