Voor mij als nog-niet-eens-tiener waren de Blue Diamonds mijn helden als het om rock’n’roll ging. Er zat enige druk van hogerhand achter. Dit waren nette Hollandse jongens, niet van die knauwerige types als de Everly Brothers, die ze nadeden (ze waren zelf ook broers), Neil Sedaka enzovoort. Het was dan weer schokkend om er achter te komen via diskwalificerende naamsverhaspeling door anderen dat de Diamonds niet als Hollandse jongens (h)erkend werden. En nog later vernam ik dat zij slechts een van nogal wat bandjes met Indische jongens/meisjes waren en dat de meeste meer succes hadden in Duitsland dan in Nederland. En weer later begreep ik dat dit kwam doordat de Duitsers grondig geleerd werd dat racisme niet gepast is. En de Duitse keerzijde: exotisch was spannend, zelf hadden ze al sinds 1918 geen koloniën meer.
Koloniën – het was nog net de norm in de fascinerende wereld van de wereld op papier die de atlas voor mij vertegenwoordigde. Een groot deel van de wereld, vooral Afrika, was roze of paars gekleurd, beetje groen, wat amberkleurig, en dan waren er die oranje vlekjes in Zuid-Amerika en Oceanië. Dat stukje Oceanië werd dapper verdedigd tegen de snoodaards uit de voormalige kolonie, tot het niet meer dapper verdedigd werd en zonder plichtplegingen aan hen werd overgedragen. En aan de genocide die er op volgde was Nederland natuurlijk op geen enkele manier schuldig of er op zijn minst medeverantwoordelijk voor. Het ging om mensen die er niet toe deden. Het zomaar doodschieten van “inboorlingen” die tot “stammen” behoorden stond een carrière als procureur-generaal niet in de weg en er kon ook nog een of andere prijs naar deze moordenaar genoemd worden die door de huidige vice-premier dankbaar in ontvangst is genomen.
Men kan geen koloniën hebben zonder op de gekoloniseerden neer te kijken en deze straffeloos om het leven te brengen. Maar ook zonder koloniën blijkt het te kunnen, dat neerkijken.
In 1974 had een bandje genaamd Henk & de Stainless Steelband een plaatje uit waarin de Nederlandse racistische hypocrisie pijnlijk werd blootgelegd. Suriname was nog niet de onafhankelijkheid ingeduwd die velen niet verlangden en die zij ontvluchtten door naar het koloniserende “moederland” (zo heette en heet het) te gaan, voorzien van Nederlands paspoort dat hoorde bij de status van rijksdeel. Oewij oewillen oeweeoewee, dik aangezette “Surinaamse” w en ik hoorde Leo van der Goot het enthousiast afkondigen als het lied van het jaar want het spook van de werkloosheid waarde rond. Toen werd het vanwege “het bestel”, zo heette wat nu “publieke omroep” wordt genoemd, van de radio verbannen, want “het kon misverstanden oproepen”. Dat het lied de Nederlandse schijnheiligheid nou juist op de hak nam (O Nederland geef me oeweeoewee à contaangt) was de valkuil waar Het Bestel voluit in viel, en vanaf zee kon je het ook niet meer horen. Niet lang daarvoor zong een zekere Vader Abraham over wat die Arabieren hier eigenlijk deden (“ze zijn niet te vertrouwen bij onze mooie vrouwen”) en dat werd bij aangifte door mensen van Arabische achtergrond die ik zelf kende dan nog verboden. Intussen kun je dit werkje volop beluisteren op Youtube en vergeleken met wat er verder in het openbaar verkondigd wordt valt het gebral van deze mijnheer nog mee ook nu.
Dat is er veranderd in die afgelopen veertig of meer jaar: het idee dat racisme iets is om je voor te schamen is geheel weg. Een geslaagde aangifte zoals destijds tegen die Vader Abraham zit er zo te zien niet meer in. Het zou meer dan een dagtaak zijn.
De idee van Vooruitgang is een geseculariseerd christendom dat uitgaat van een lineaire tijd die voortgaat naar de onvermijdelijke ontknoping. Het is een geloof dat moeilijk overboord te zetten is. “Het lot belooft geen morgenrood” citeert hij op fluistertoon de Perzische dichter (want die kun je maar beter ook niet noemen tegenwoordig). Als er dan toch iets van vooruitgang te bespeuren is op het gebied van verminderd racisme in Nederland mag het ’t einde van Zwarte Piet zijn (“ook al ben ik zwart als roet ik meen het toch goed” – ik heb het dit jaar niet meer in de supermarkt hoeven horen, of komt het nog?). Schamel, maar wie weet valt het te winnen.
Aangeboden naar aanleiding van Joint Politics, 26 november 2015 18-20u, Salto StadsFM Amsterdam
