In een stuk over het verkiezingscongres dat vooruitliep op de komende fusie las ik dat de PvdA een bibliotheek achter zich heeft. GroenLinks is tevreden met het nieuwste boek dat men belangwekkend vindt. Helaas kan ik het stuk niet terugvinden. Maar het is een mooie typering. Het tekent de verwording van de fusie die tot GroenLinks heeft geleid – PSP en CPN hadden wel een bibliotheek achter zich, en het christenradicale denken heeft ook een flink papieren spoor.
Het anarchisme draagt ook een bibliotheek mee, en een groot deel van die bibliotheek zal overeenkomen met die van de sociaaldemocratie. Het hangt er maar van af waar je begint. Maar als je Voorlopers van de Stoa tot en met Owen er in opgenomen ziet (om maar wat begin- en eindpunten van de gezamenlijkheid te noemen) is het een grote overeenkomst.
Peter Kropotkin geeft een omschrijving van het anarchisme voor de Encylopaedia Britanica, 1910 (dankend overgenomen van marxists.org):
Anarchisme (afgeleid van het Griekse αν-, en αρχη, wat betekent: tegen gezag), is de naam van een levens- en gedragsprincipe of -theorie, waarbij men uitgaat van een samenleving zonder regering. De harmonie in een dergelijke maatschappij wordt niet bereikt door onderwerping aan de wet, of door gehoorzaamheid aan het een of ander gezag, maar berust op vrije afspraken, tussen verschillende groepen die naar gebied en naar beroep zijn samengesteld ter wille van productie en consumptie, alsook ter bevrediging van de oneindige verscheidenheid van behoeften en aspiraties van de ontwikkelde mens.
In een maatschappij die volgens deze principes wordt opgebouwd zouden de vrijwillig aangegane betrekkingen, die nu reeds het hele gebied van menselijke activiteit beginnen te beslaan, zich nog verder uitbreiden en zo de Staat in al zijn functies vervangen. Zij zouden eruitzien als een vervlochten netwerk, samengesteld uit een oneindige verscheidenheid van groeperingen en federaties verschillend van vorm en omvang, lokaal, regionaal, nationaal en internationaal — tijdelijk of min of meer permanent. Groeperingen met alle mogelijke doeleinden: productie, consumptie en ruilhandel, communicatie, afspraken op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, wederzijdse bescherming, defensie, enzovoort; en anderzijds ter bevrediging van het groeiende aantal wetenschappelijke, artistieke, literaire en sociale behoeften.
Ik kan met weemoed denken aan de tijden waarin anarchisten – toch al bij voorkeur onder vuur van de heersende klasse – die bibliotheek koesterden. Lang heb ik gedacht dat het omcirkelde aatje een combinatie van een a en een o was: L’anarchie c’est l’ordre (Proudhon), maar dat is blijkbaar niet waar, het is een tamelijk recent ontstaan logo. Maar dat het anarchisme een ordeningsgedachte meebrengt staat vast. Zoals het nooit zijn doel bereikt: het doel is de einder (Arthur Lehning), de anarchist is een zwerver in het oneindige (Yaakov Meir Zalkind).
Het anarchisme zal in het algemeen geen goede pers krijgen, het is ook niet per se het streven dat wel te krijgen. Maar het tegendeel valt toch ook te vermijden. We gaan eens kijken in Weisenheim am Berg.
“Free Gaza” und ein Anarchie-A an einer ehemaligen Synagoge.
Läuft in Sachen linker Antisemitismus gerade gut.
www.rheinpfalz.de/lokal/bad-du…— Sebastian Weiermann (@sweiermann.bsky.social) 25 september 2025 om 17:11
Nachtelijke kladders die het een goed idee vonden de voormalige synagoge (goh, waarom zou die voormalig zijn?) van een leuze in een vreemde taal te voorzien, getekend met een omcirkeld aatje. Ik moet weer denken aan die poseur met zijn “Say it loud, say it clear, we don’t want any zionists here.” Dat was in kruikezeikersstad Tilburg. De lafheid om die vreemde taal te gebruiken en de pretentie dat je leuze iets met anarchisme te maken heeft.
Blijf toch met je vieze jatten van het anarchisme af.
– Uitgelichte afbeelding: Een onbekladde synagoge van Weisenheim am Berg. Von Mundartpoet – Eigenes Werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18263279
