De vorm van het kapitalisme die op planetaire schaal wordt geconsolideerd is niet die van het westen. Het is eerder kapitalisme in zijn communistische variant, die een extreem snelle ontwikkeling van de productie combineert met een totalitair politiek regime.
Dit is de historische betekenis van de leidende rol die China inneemt, niet alleen op het gebied van de economie in beperkte zin maar ook – zoals de pandemie zo uitgesproken heeft aangetoond – als paradigma voor het regeren van mensen.
Dat de regimes die in zogenaamde communistische landen werden gevestigd een bijzondere vorm van kapitalisme waren, speciaal aangepast voor economisch achtergebleven landen en zodoende aangemerkt als “staatskapitalisme”, was volkomen duidelijk voor iedereen die weet hoe de geschiedenis te bestuderen. Geheel onverwacht echter is dat deze vorm van kapitalisme, die zijn doel bereikt leek te hebben en dus nu verouderd was, in plaats daarvan – in een technologisch gemoderniseerde configuratie – voorbestemd was het leidend beginsel te worden voor de huidige fase van het gemondialiseerd kapitalisme.
Ja, het is mogelijk dat we nu een conflict tussen het westers kapitalisme, dat naast de “rechtsstaat” en burgerlijke democratie bestond, en dit nieuwe communistische kapitalisme waarnemen. Een conflict waarin de laatstgenoemde versie als overwinnaar lijkt uit te komen. Wat echter zeker is, is dat het nieuwe regime de meest inhumane aspecten van het kapitalisme zal combineren met de afgrijselijkste aspecten van het staatscommunisme, waarbij de extreme vervreemding in de menselijke verhoudingen wordt gecombineerd met een maatschappelijke controle zonder weerga.
– Door Giorgio Agamben, indirecte vertaling, via Enough is Enough
