Als politicoloog zie ik geen bruikbaarheid in de term populistisch ter aanduiding van politieke partijen of bewegingen. In het algemeen dient het woord vooral als diskwalificatie, wetenschappelijk onderscheidngsvermogen kan ik het niet toedichten. Toen ik mij in de wetenschap der politiek ging verdiepen werd mij verteld dat de Boerenpartij populistisch was. Daar moesten we het maar mee doen. Een andere uitleg was dat die partij op een enkel punt juist links was en op een heleboel andere rechts. Is de Boerenpartij daarmee recht gedaan? Het lijkt mij niet.
WiIders heeft niet eens een partij. Er zijn mensen die zeggen dat hij linkse programmapunten heeft en vooral een heleboel (ultra-)rechtse. Hij wordt, vooral buiten Nederland, behalve racist ook vaak populist genoemd. Een onbruikbare term, die laatste.
In 1921 werd in Amsterdam bij de gemeenteraadsverkiezingen de Rapaille Partij glansrijk gekozen: alle kandidaten haalden een zetel. De lijsttrekker, Cornelis de Gelder, ook wel bekend als zwerver met de bijnaam Had-je-me-maar, was evenwel kort voor de verkiezingen afgevoerd naar Veenhuizen, zo deed men dat toen. Van de tweede kandidaat, Bertus Zuurbier, wordt gezegd dat hij slechts een keer zijn mond heeft opengedaan tijdens een raadszitting, met de onsterfelijke zin: “mag het raam open?” Geen idee of dit apocrief is of niet. De Rapaille Partij was een idee van Amsterdamse anarchisten, onder wie de geniale Erich Wichman, schrijver van Het witte gevaar (u heeft geen excuus het niet te lezen!). Wichman werd later een van de grondleggers van het Nederlands fascisme en stierf prompt genadiglijk. Ik vraag mij af of hij nu echt bij stampende laarzen en gebral had kunnen gedijen. (Zijn medeoprichter Karel de Jong was een studeerkamerman, gepromoveerd op dienstweigeirng in het Romeinse Rijk, niet bepaald een straatvechterstype).
Maar goed, de Rapaille Partij dus. Het was de bedoeling van de anarchisten achter dit initiatief om aan te tonen hoe belachelijk de vertegenwoordigende democratie was. Belangrijkste punten van de partij waren: jajempies vijf cent, brood elf cent en vrij jagen en vissen in het Vondelpark.
En: de urinoirs moesten worden opgeheven en in plaats daarvan moesten er heel veel bomen worden aangeplant.
Als er nu iets moest dienen om aan te tonen dat de Rapaille Partij geen anti-democratisch, anarchistisch, populistisch of protofascistisch initiatief was, dan is het dit programmapunt wel. Waar denken wij aan bij het horen van het woord “urinoir”?
Juist! U ziet het hierboven al. Duchamp. Dada. Wichman had contacten in die kringen en hij wist wat hij deed. De Rapaille partij was een dadaïstisch kunstwerk, vier jaar lang in de Mokumse raad.
Er is een precedent waarbij de grondlegger van een massamoordenaarsregime voor dadaïst is uitgemaakt en ik kan u zeggen dat ik erg heb moeten lachen om Lenin Dada. Bovendien is het mogelijk en dus aannemelijk dat Lenin het Cabaret Voltaire bezocht heeft tijdens zijn Zwitserse ballingschap (dit soort redeneringen is bon ton in een vak dat cultural studies heet: het kon, dus het zal wel). Als Lenin dadaïst was, dan zijn de anderen eigenlijk maar kleine jongens als navolgers.
Zijn er aanwijzingen dat Wilders en de zijnen een dadaïstsich kunstwerk zijn? Wel wis en drie. Neem het kapsel van de geachte afgevaardigde – rechtstreeks ontleend aan de Mozartkugelnblikjes. Bovendien, iedereen weet het: de geachte afgevaardigde heeft de schurft aan de gevestigde kunst. Dat is een linkse elitehobby. Kan het nog meer in de geest van Dada? Een pisbak neerzetten in een museum, ja dat kan gekke Henkie ook. Maar uw brievenbus tot pisbak verklaren, dat is andere ontbijtkoek. Een land vol kunstwerken die om vulling vragen. En iedere man (en vrouw met plastuitje) kan ermee aan de slag.
De hofideoloog van Wilders heeft verklaard dat slechts 0,01% van de kunst gesubsidieerd wordt. U begrijpt nu waar hij op doelde met die 99,99%, neem ik aan.
In Limburg, waarvoor Wilders een warm kloppend hart heeft, zal de Limburgse volkskunst speciaal bevorderd worden. We hoeven ons niet af te vragen wat bedoeld wordt.
In Zeeland wil Wilders een tweede kerncentrale. Doen! zeg ik als Zeeuw, en welke Zeeuw, wetende dat de provincie hier toch niet over gaat, zegt het mij niet na? Voor Zeeuwsch-Vlamingen moet de tunnel gratis zijn, moet je wel identificeerbaar zijn als Zeeuwsch-Vlaming. Er wordt goed voor u gezorgd en goed op u gelet.
Ook in Noord-Holland wil Wilders graag een tweede kerncentrale bij Petten. Doen! zeg ik als Noordhollander, wetende dat de provincie hier helemaal niet over gaat. Om halt! te roepen tegen de islamisering van Noord-Holland moet het dragen van boerka’s aan provinciale ambtenaren verboden worden. Ook wil Wilders niet dat er een vervijfvoudiging van het aantal windturbines komt in de komende vier jaar. Een redelijk standpunt dat dan ook door iedereen gedeeld wordt en verder nergens in een verkiezingsprogramma staat.
Gratis en voor niets nog wat kunstzinnige tips:
– Collectieve immigratieaanvraag voor alle Henken en Ingrids naar Israel, de loopgraaf van de strijd tegen de islam. Want die strijd is in Nederland verloren. Israel kan nog wel wat massaimmigratie gebruiken.
– Ontpolderen waar dat kan, inpolderen waar dit ook kan.De Wieringermeer acuut onder water, de Waddenzee drooggelegd. Ook uitstekend geschikt als werkverruimingsmaatregel.
– Iedere even dag ten algemenen laste een gratis borrel en onbeperkte vette worst van verdoofd geslachte varkens, voor iedereen!
Wie zegt er nu dat WIlders en de zijnen inspelen op verzuurde boze angstige types? Werk het kunstwerk helemaal uit – maar besef dat het niet eindeloos zal zijn.
Voor mij betekent “populisme ” dat een partij ( of beweging zoals in geval van PVV ) zich vooral laat leiden door opinie-peilingen . Meestal wordt zo’n partij ook gekenmerkt met het feit dat ze voor lange termijn geen visie of programmapunten hebben .Het heeft dus op zich niets te maken met wélke standpunten zo’n partij heeft maar meer hóe die standpunten tot stand zijn gekomen. Heel vaak zie je dat ze “populaire ” ( in de zin van dat meerderheid van bevolking het er over heeft) thema’s prominent in hun programma opnemen.
In de meeste gevallen stellen deze populistische partijen en bewegingen iets aan de kaak zonder er verder een oplossing – werkbare oplossing- voor aan te dragen .
Als we nou toch GAGA gaan dan denk ik bij Blondi (zonder e aan het eind) niet aan traag stromende brevieren maar aan het http://nl.wikipedia.org/wiki/Poujadisme met veel http://nl.wikipedia.org/wiki/Respect_voor_Arbeid_en_Democratie
Het programma van een populistische partij leest niet als een aantal noodzakelijke stappen om een zeker politiek doel te bereiken, maar als een rijkelijk gevulde assortimentsdoos waar eenieder iets in kan vinden wat hem het meest aanspreekt. Het bloedeloze en dada-achtige wat je opmerkt is het ontbreken van realiteit en noodzaak in dit programma, de vulling bestaat uit ideetjes die het resultaat zijn van brainstormsessies onder enkele nutteloze elitaire maar creatieve types, die goed doorhebben wat je met framing, marketing, goedgekozen metaforen en manipulatie van de media kunt bereiken. Het kunstmatige dat je opmerkt is het verhaal dat inmiddels is gaan leven in de hoofden van de mensen Het voorlopige doel is het binnenhalen van nog meer stemmen en meer macht, wat het echte doel is blijft voorlopig vaag.
@3 Gert Kok. Zeer goed en bondig geformuleerd. 😎