Europeanen zijn achterlijke mierenneukers

De EU heeft een goed opgeleide bevolking. Mooi. Die is in het algemeen welvarend en kent een sociaal vangnet dat elders op de wereld zijn gelijke niet heeft. Nog beter. Met zo’n half miljard consumenten vormt de EU de grootste interne markt op de planeet. Er zou geen reële reden voor ontevredenheid moeten zijn. Toch is die er wel. Er heerst economische crisis in de unie en het einde ervan is nog ver uit zicht. Helemaal niet zo mooi.

Export
De crisis houdt aan terwijl de grote Europese interne markt een voldoende voorwaarde is om genoeg welvaart voor een ieder te genereren. In vergelijking met de EU groeit de economie van de VS na het hoogtepunt van de crisis weer. Dan lijken de Europeanen toch iets fout te doen. Innocenzo Cipolletta, een Italiaanse econoom, vertelt duidelijk wat er aan schort. Economisch herstel in de VS is nooit aangezwengeld door export. De kracht van zijn interne markt maakt dat de economische politiek zo goed als onafhankelijk van andere landen kan opereren. En goed voorbeeld nodigt uit tot volgen. De grote Europese interne markt is gecreëerd om dezelfde truc als de VS uit te kunnen voeren. Maar helaas is de politiek in de EU achterlijk. Die stelt haar dogma dat ieder land groei kan creëren door te exporteren naar andere lidstaten. Je hoeft geen economie gestudeerd te hebben om te begrijpen dat dat een onmogelijkheid is: de export van de een is nu eenmaal de import van de ander.

Excuus
Ondanks de onhoudbaarheid van het exportmodel is er wel een excuus voor het vasthouden aan export. De landen in de EU zijn ieder op zich te klein om op basis van interne vraag economische groei te bewerkstelligen. Als ze dat proberen, leidt dat tot meer import van andere Europese landen zonder veel effect op groei van het BNP. Weliswaar was er in de eerste decennia na WO-II, in de jaren van wederopbouw, een stilzwijgend akkoord in ieder land van Europa om zoveel mogelijk te stimuleren (keynesianisme). Die stilzwijgende overeenstemming werkte. Maar toen bezuinigingen de toon zetten na de oliecrises in de jaren zeventig, kwam Keynes in het verdomhoekje en is er daarna nooit meer gezamenlijk een stimulerend economisch beleid gevoerd. Nee, onder het neoliberale credo probeert een ieder te profiteren van de ander met als gevolg dat de kwetsbaren ten onder gaan. De Luxleaks-affaire is er ook een gevolg van. Jean-Claude Juncker heeft zelfs verklaard dat Luxemburg geen andere optie had. Als armlastig ministaatje had het alleen staal en banken, en toen staal wegviel moest er naarstig worden gezocht naar een alternatief. Belastingontwijking werd het, waar Luxemburg met Nederland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk wereldleider in is geworden.

Syriza
Een aantal kwetsbare landen zijn wanhopig en vragen rechtvaardigheid. De winst van Syriza in Griekenland is er een uiting van. Het kan niet zo zijn dat huidige en toekomstige generaties Grieken moeten lijden voor de fouten die voorgaande generaties hebben begaan door te knoeien met begrotingen, waardoor uiteindelijk een onaflosbare schuld is ontstaan. Alexis Tsipras en Yanis Varoufakis, de meest op de voorgrond tredende leden van de Griekse regering, hebben het gelijk van de rechtvaardige aan hun zijde. Macht probeert evenwel zo lang mogelijk stand te houden, vaak tegen beter weten in. Revoluties moeten daarom regelmatig een eind maken aan verjaarde macht. Maar vooralsnog heeft het neoliberalisme de touwtjes nog stevig in handen.

Interne markt
Pas wanneer Syriza in Europa daadwerkelijk steun krijgt in plaats van slechts sympathie, is er kans op verandering. Want politiek gaat niet over sympathie en rechtvaardigheid maar over macht. Wanneer Tsipras en Varoufakis praten met Juncker, Merkel, Hollande, Draghi en Dijsselbloem, kunnen ze geen clementie verwachten. De zittende macht heeft genadeloze hoeders. Daartegen vormen de Grieken een voorhoede die voorlopig een brug te ver gaat. Toch heeft die voorhoedepositie nut. Ze kan anderen in Europa inspireren. Een eerste opdracht voor links is een plan te bedenken waarin schuldvereffening in de EU op een faire wijze wordt geregeld, indachtig Marx’ leus over proletariërs aller landen die zich verenigen. Het kleinzielig nationalisme laat links beter over aan Geert Wilders, Marine Le Pen, Nigel Farage en consorten. Zolang links echter geen goed plan heeft waarin de grote interne markt van de EU ten gunste van een sociale en economisch stimulerende politiek wordt gebruikt, zal het achterlijke nationalistische mierenneuken populair blijven.

Update 14-03-15
Het artikel van Innocenzo Cipollett waarnaar wordt verwezen, is op 13/03 in een Nederlandse vertaling verschenen op VoxEurope onder de titel: Groei moet van binnenuit