‘Daddy’ zeggen tegen Trump, of hem ‘een man van kracht en vrede’ noemen. Ik zou het niet over mijn lippen krijgen. Rutte lukt dat met een tandpastalach, stralend. Misschien moet ik jaloers op hem zijn. Want het is onze secretaris-generaal van de NAVO mede daardoor wel gelukt om de president van Amerika, hoogste baas van de NAVO, goedgeluimd aanwezig te laten blijven op de trans-Atlantische top in Den Haag.
Wat ons dat oplevert is tijd. Dure tijd. Elke dag dat de Amerikaanse atoomparaplu langer boven Europa staat opengeklapt is er één. Goed teken is dat de Russen flink boos waren dat we 5% van ons BBP gaan uitgeven aan defensie. Ongetwijfeld zijn zij ook teleurgesteld dat de NAVO nog niet door tweespalt te gronde gegaan is.
VERBORGEN VIJANDSCHAP
Maar die tweespalt is er natuurlijk wel. De volgende dag al spraken de Europese leiders in de Raad van de EU uit dat er meer haast gemaakt moet worden om Europa onafhankelijk te maken van de VS. Zonder één onvertogen woord over de VS prijzen de Europese leiders de toenadering tot Europa van ‘gelijkgezinde landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Canada’. Maar iedereen weet ondertussen dat Daddy Donald morgen weer als vijand in zijn handelsoorlog tegenover ons zal staan, door van ons te eisen dat de tarieven voor export naar de VS met de helft omhoog moeten.
Donald voelt zich een held dat hij de Europese landen zover gekregen heeft veel meer geld aan de verdediging te gaan uitgeven. ‘Shifting the burden’, de defensielasten overhevelen van de VS naar het luie Europa. Maar Daddy gaat ervan uit dat al het geld voor wapenaankopen in de VS besteed zullen worden, en dat dat niet gebeurt zal zijn volgende irritatie zijn.
Europa legt er nu juist de nadruk op dat het zijn eigen bewapeningsindustrie als de wiedeweerga moet opbouwen. Daarvoor gaat het geld lenen, volgens het SAFE-programma. En het wil ook graag wapens in Oekraïne gaan kopen. Allemaal heel verstandig, maar Trump denkt daar anders over, want hij vindt dat wij in verhouding tot onze export naar Amerika toch al veel te weinig importeren uit zijn land. Het ergert hem zelfs zo dat hij de uitvoer van staal en aluminium naar de VS ook met 50% wil belasten, zodat wij de vliegtuigen en wapens die we uit zijn land kopen nog duurder zullen betalen.
NICHT PATRICIA UIT AMERIKA
Ik was een paar dagen op tijdreis in Amsterdam. In café Americain had ik een afspraak met mijn nicht Patricia uit Chicago, ze was overgekomen om eindelijk weer eens haar Hollandse familie en vrienden te bezoeken. Ik had haar vooraf per mail gevraagd wat zij vond van Trump en zij had mij geantwoord dit een ‘ingewikkelde’ vraag te vinden; zij zou wel naar me toekomen om er antwoord op te geven. Ik vreesde al dat zij zich niet per mail wilde uitspreken, en ja hoor, in dit Art deco-paradijs barstte zij los. Ze is bang dat Trumps brute optreden tot dictatuur gaat leiden. ‘Hoe is het mogelijk dat zoiets zich ontwikkelt in een al zo lang democratische staat’, vroeg ik. ‘Heel veel Amerikanen hebben geen goed onderwijs gehad en weten van niks, ze kennen ook geen andere landen en ze geloven dat zij in de beste van alle landen wonen. Dat de VS in alle opzichten superieur zijn. En weet je wel dat er in veel steden nog steeds ‘red lines’ zijn? Binnen die lijnen wonen gediscrimineerde mensen, die geen verzekeringen kunnen afsluiten bijvoorbeeld. De tegenstelling tussen arm en rijk is helemaal uit de hand gelopen en dat maakt een maatschappij vatbaar voor politieke ziektes’, antwoordde zij. ‘De zogenaamde One Big Beautiful Bill van Trump berooft de armen nog verder en verrijkt de rijken’, vul ik aan.
Zij schudde haar rode krullen en ik speelde op de prachtige, zwarte vleugel een opwekkende Polonaise van Chopin voor haar.
GESCHIEDENIS VAN EEN CONTINENT
Ik liep terug naar de vrienden waar ik logeerde en probeerde me te herinneren wanneer ‘Europa’ voor het eerst een rol in mijn leven was gaan spelen. Beelden van vergaderingen in Brussel komen op, 1984, toen ik voor het Europarlement werkte en enthousiast deel uitmaakte van de fractie van de Europese Groenen. Me er nauwelijks van bewust dat ons werelddeel een protectoraat was van het Amerikaans militaire imperium. Dan, een paar jaar later, mensenmassa’s die door de gevallen Berlijnse Muur naar West-Duitsland stromen. De kick was dat de volkeren van Oost-Europa zich verenigden met West. Voor mij de finale van de Tweede Wereldoorlog, want nu eindelijk was héél Europa bevrijd. Maar mijn illusie van een vrij en onbedreigd Europa ging in rook op toen een Russische dictator de Krim bezette, in 2014. Europa werd opnieuw aangevallen, na Hitler kwam Poetin en we mochten blij zijn dat de Amerikanen ons zouden verdedigen, al deden zij dit met lange tanden.
Ik wandelde langs de vlaggen voor het Amerikaanse consulaat op het Museumplein en liet het tot me doordringen. De Amerikanen zijn nu verre van beschermers, ze zijn vijand, stilletjes samen met de Russen tegen het verweesde en nog half verdoofde Europa. Het nieuws dat Starmer twaalf F-35 vliegtuigen heeft besteld die atoombommen kunnen afwerpen, maakte me merkwaardig blij.
Zal het Europa lukken om binnen twee jaar een zelfstandige en afschrikwekkende militaire macht te vormen? En is mijn vrees gerechtvaardigd dat de slijmkracht van Rutte niet sterk genoeg zal zijn om gedurende die jaren Daddy nog aan Europa te kunnen plakken?
Wordt vervolgd!
– Uitgelichte afbeelding: By C messier – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62709982