‘Volk van Nederland, zijt Gij bereid het zelfbeschikkingsrecht van het volk van Indonesië voor honderd procent te erkennen?’ Dat vroeg Evy Poetiray, bestuurslid van Perhimpunan Indonesia, op 2 februari 1946 in de Markthallen in Amsterdam. Het antwoord uit de zaal luidde volmondig: ‘ja’. Het zou helaas anders zijn.
Evy Poetiray kwam voor studie naar Amsterdam, maar toen brak de oorlog uit. Net als alle (alle) Indonesische studenten in Nederland wilde zij niets van het fascisme weten en keerde zij zich tegen de Duitse bezetter. Zij was in de illegaliteit onder meer werkzaam als koerierster van De Waarheid en Het Parool.
Na de Bevrijding stelde zij zich opnieuw strijdvaardig op, nu voor de onafwendbare onafhankelijkheid van Indonesië. Haar communistische verzetsvrienden bleven haar steunen, maar de socialistische kameraden die zeven dagen na haar speech de PvdA oprichtten, lieten haar en haar landgenoten vallen als een baksteen. Evy keerde terug naar haar vaderland en bouwde met haar man Maragin Siantoeri een nieuw leven op.
In 2008 was ik een paar dagen in Jakarta toen ik (Molukse) mensen om me heen hoorde praten over ´tante Evy´. Ongelovig vroeg ik: over welke tante Evy hebben jullie het? Men antwoordde: Evy Poetiray. Wat, leeft zij nog? Jaha, of ik niet met haar wilde spreken? En ik kreeg een telefoon in handen gedrukt. Met kippenvel en bibberende handen kreeg ik een voor mij echte heldin aan de lijn. Ik noemde mijn naam en wilde uitleggen wie ik was en dat ik haar wilde interviewen. Ze stelde me gerust: “Herman, ik weet wel wie jij bent, jij schrijft die stukken in de krant.” Wauw.
Ik heb haar geïnterviewd en tal van herinneringen kwamen in perfect Nederlands boven. Bijvoorbeeld dat de jonge Joop den Uyl haar toentertijd het hof trachtte te maken.
