De gemeente Leiden verplicht bijstandsgerechtigden om ver onder het minimumloon en zonder arbeidsrechten te werken. Eerst minimaal zes weken in het plaatselijke Participatiecentrum en daarna tot twee jaar extern via zogenaamde participatieplaatsen. Deze schandalige uitbuiting van werklozen wordt gehandhaafd via een zeer streng regime. Doorbraak nam regelmatig een kijkje in het centrum en bracht dat regime in kaart.
| Dit dossier bestaat uit vijf delen: 1 Het regime 2 De dwangarbeiders 3 De profiteurs 4 De bobo’s 5 Het onderzoek (De delen 2 t/m 5 verschijnen de komende dagen) |
1. Wie in Leiden bijstand aanvraagt, moet eerst wekenlang gratis werken. Over de aanvraag wordt namelijk pas weken later beslist. Wie een voorschot aanvraagt, moet aantonen dat hij geen geld heeft om van te leven, en zelfs dan weigeren ambtenaren soms ook maar iets uit te keren. Sommige dwangarbeiders in het centrum kunnen hun huur niet meer betalen en nauwelijks nog eten kopen. Het komt voor dat ze in die periode leven van hun huurtoeslag. Wie uiteindelijk geen bijstand toegekend krijgt, heeft wekenlang voor niets gewerkt.
2. De eerste twee weken: observatie en selectie. De bijstandsaanvragers moeten vier dagen per week acht uur per dag dodelijk saai en afstompend werk doen. Ze worden daarbij scherp geobserveerd door bewakers die van alles vastleggen. Af en toe komt er een klantmanager op de werkvloer voor een beoordelingsgesprek met zijn “cliënt” en een bewaker. Komt de dwangarbeiders ‘s ochtends op tijd, werkt hij goed mee of heeft ie een grote mond? Wie klaagt, krijgt te horen dat het allemaal bedoeld is om arbeidsritme op te doen. De meesten hebben echter tot voor kort ergens anders gewerkt. Alleen de braafst meewerkende werklozen maken kans op hulp bij het vinden van een echte baan: ze mogen op de wachtlijst van de “club van 100”, de kansrijksten. Het lijkt erop dat daarin voornamelijk “autochtonen” zitten.
3. Disciplinering. De werklozen moeten ervaring opdoen en weer leren werken, zo wordt steeds herhaald. Maar feitelijk gaat het om leren gehoorzamen: ze worden gedisciplineerd. Het hele regime van hoofdbewaker Emiel Gommans is erop gericht om de werklozen “te breken” (zoals een van hen het noemde) door hen te dwingen wekenlang hetzelfde geestdodende werk te doen, dat hun kansen op de arbeidsmarkt niet vergroot, en waar ze na de eerste tien minuten niets meer van leren. Er zijn strenge regels opgesteld, puur om de werklozen voortdurend op de huid te kunnen zitten. Vooraf aan de pauze moet iedereen bijvoorbeeld even in stilte in een hoek bij de bewakers komen staan, totdat die aangeven dat de pauze begonnen is. Het is verboden om ook maar een zin in een andere taal te spreken. Op overtreding staat een korting van 10 procent op de uitkering. Kritiek daarop is ook niet toegestaan. Ook is het verboden om water te drinken, ondanks de zeer droge ruimte waarin gewerkt wordt. Soms rollen bewakers een balletje over de tafel als signaal naar iemand die onvoldoende actief is.
4. Kortingen op de uitkering. In antwoord op raadsvragen jokte de gemeente eind februari dat er tot dan toe maar één persoon in het centrum een straf zou hebben gehad: een korting op de uitkering van 10 procent. Uit gesprekken met de dwangarbeiders zelf komt een hoger aantal naar voren. Ook richting het vervolgtraject, de maandenlange participatieplaatsen, wordt gestraft. Iemand die vanuit het centrum zo’n plaats aangewezen kreeg en die weigerde, werd direct 100 procent gekort op de uitkering voor minstens één maand. Later kwam naar voren dat het aantal kortingen tot begin dit jaar helemaal niet werd bijgehouden door het centrum. Uit een vaag staatje dat DZB-directeur Bas van Drooge ons onlangs terloops liet zien bleek dat er dit jaar tot half maart al minimaal negen keer 10 procent is gekort, vijf keer 20 procent, twee keer 50 procent, een keer 100 procent en een keer 300 procent (dat wil zeggen drie maanden geen uitkering). Die kortingen worden opgelegd door Sociale Zaken, na advies vanuit het centrum.
5. Geen pardon voor zieken. Wie tijdens die eerste zes weken ziek wordt, moet de gemiste dagen inhalen. Een werkloze die dat eens weigerde, werd bestraft met 20 procent korting. Er lopen mensen in het centrum rond met allerlei ziekten, die daardoor feitelijk niet kunnen werken, maar toch komen opdagen uit angst hun uitkering te verliezen. Een dwangarbeider had de ziekte van Lyme. Een andere man had suikerziekte en is vaak duizelig waardoor hij maar kort kan staan. Hij kreeg een korting toen hij een participatieplaats weigerde waarbij hij juist veel moet staan. Een andere man heeft aambeien en kan nauwelijks zitten, maar hij moest toch dagelijks acht uur zakjes komen plakken. Weer een andere heeft zware artrose. Zijn handen zijn opgezwollen en hij kan nauwelijks iets vastpakken. Toch kwam hij 32 uur per week sponsjes inpakken. “Ik heb een vrouw en twee kinderen”, zei hij, “en zonder mijn uitkering kunnen we niet leven”.
6. Criminalisering. Een aantal van de zeven bewakers op de werkvloer heeft eerder eveneens als bewaker in gevangenissen gewerkt. Die vragen nieuwe dwangarbeiders bij binnenkomst plompverloren of ze wel eens iets verkeerds hebben gedaan en in de gevangenis hebben gezeten. Veel van de werklozen ervaren dat als een verdachtmaking, alsof werklozen gemiddeld vaker criminelen zouden zijn. De bewakers dragen op de werkvloer en in de kantine ook de sfeer van een gevangenis met zich mee. Sommigen van de werklozen ergeren zich eraan dat ze ‘s ochtends bij binnenkomst niet eens begroet worden en verder behandeld worden als kinderen. De aanstelling van dit soort type bewakers spreekt boekdelen over de insteek van de gemeente. Veel werklozen vergelijken hun werk ook met moderne slavernij en gevangenisarbeid: letterlijk voor straf zakjes plakken, geen beloning, bewakers om je heen en een boete als je je mond open doet. “Een werkkamp in de voormalige Sovjetunie”, werd er door iemand gezegd. De meeste werklozen zijn voortdurend op hun hoede, en laten aan de bewakers nooit het achterste van hun tong zien. Er hangt een sfeer van angst, wantrouwen, controle, repressie, intimidatie, disciplinering, stigmatisering, en isolering. Toen een van de werklozen eens aan een van de bewakers vroeg of hij met mensen van Doorbraak mocht praten, werd hem dat verboden. Gelukkig hield hij zich daar niet aan.
7. De vaste werktijden worden absurd strak gehandhaafd. Het werd een werkloze bijvoorbeeld niet toegestaan om een half uur eerder te vertrekken om een bijeenkomst te kunnen bezoeken die belangrijk was om werk te kunnen vinden. Een alleenstaande moeder had er problemen mee dat ze om 8:00 uur moest beginnen, terwijl ze haar kind naar school moest brengen. Haar werd niet verteld dat ze om die reden het recht had om een half uur later te beginnen en een uur eerder weg te gaan. Ook mogen de dwangarbeiders hun telefoon niet opnemen tijdens werkuren, zelfs niet als hun klantmanager of iemand anders van Sociale Zaken zou kunnen bellen. Sommige werkende werklozen vrezen een strafkorting als ze zulke telefoontjes missen.
8. Veel werklozen moeten langer dan zes weken in het centrum blijven. Sommigen moeten er weken en zelfs vele maanden langer blijven werken, vaak met als excuus dat er onvoldoende participatieplekken zouden zijn. Anderen worden wel degelijk uitgeplaatst, maar keren er later weer terug.
9. Geen betaalde banen. Het Participatiecentrum voldoet goed aan de gemeentelijke doelstellingen: Leidse werklozen worden flink gedisciplineerd, bestraft en afgeschrikt. Aan regulier betaalde banen worden ze echter niet geholpen. Uit cijfers van de gemeente bleek namelijk dat na vier maanden geen enkele van de tot dan toe 147 dwangarbeiders betaald werk had gevonden. De meesten doen blijvend onbetaald werk voor de gemeente, en vele anderen zijn gedwongen elders maandenlange onbetaalde stages aan te nemen, met de vage belofte dat daar misschien uiteindelijk een baan uit voort zal komen. Vaak worden ze naar die bedrijven gestuurd met het verhaal dat er betaald werk is, waarna ter plekke blijkt dat het om onbetaalde stages gaat. Wie alsnog weigert, wordt 100 procent gekort. Opvallend is overigens dat men “allochtonen” vooral richting schoonmaakwerk probeert te duwen, ongeacht hun arbeidsverleden.
10. Afschrikking. In antwoord op raadsvragen bleek dat er in de eerste twee maanden na de opening 274 werklozen opgeroepen zijn, waarvan er 147 daadwerkelijk in het centrum aan de slag gingen. Wat er van de overige 127 terecht is gekomen is nog onduidelijk, maar ze zullen in ieder geval geen uitkering gekregen hebben. Het is bekend dat een flink aantal mensen zich laat afschrikken door de dwangarbeid en afziet van een uitkering, ondanks dat ze er wellicht wel gewoon recht op hebben. Een flinke besparing voor de gemeente. Dat die veel gemaakte ‘keuze’ ook de bedoeling is, blijkt uit een reactie van directeur Van Drooge op latere cijfers van bijna 200 mensen die via het centrum “uit de uitkering waren gekomen”. Van Drooge moest toegeven dat hij niet wist hoeveel er daarvan daadwerkelijk werk hadden gevonden. Geconfronteerd met de mogelijkheid dat verreweg de meesten daarvan hun poging om een uitkering te krijgen door hun negatieve ervaringen in het centrum hebben opgegeven, zei hij met droge ogen: “Dat zou mooi meegenomen zijn”.
De vele misstanden in het Participatiecentrum komen voort uit de gemeentelijke doelstellingen, en de enige oplossing voor de problemen is dan ook het per direct en volledig afschaffen van het centrum en het hele beleid van dwangarbeid.
Verscheen eerder op doorbraak.eu. Auteur: Eric Krebbers
Hoe jammer toch dat we geen Siberië in Nederland hebben. 👿
Wie zat er ook alweer in het college in Leiden? Juist ja, de SP.
Hulde trouwens voor dit onderzoek. Ik kijk uit aar de volgende delen.
@1
Mis! Er ligt een Siberië in Drenthe, bij dit werkkamp (raadpleeg de internetkaarten).
@2 En welke partij was en is hier op tegen? Juist ja, de SP.
Mooi opgeschreven, net de stijl van Soljenytsin over het dwangarbeid.
Ambtenaren zijn overal echt apparatchiks. Ze steunen gewoon elke dwangregime.
Kan niet wachten op de tweede deel.
@4 En welke partij stemde ondanks hun kritiek op dwangarbeid toch voor het voorstel dat dwangarbeid in Leiden mogelijk maakt. Juist ja, de SP.
Sjongejonge, waarom moet dit nou toch allemaal zo?
Dwangarbeid en 1,2 miljoen plofkippen per dag, de dark side van ons landje.
Goed dat hierover wordt geschreven, wat er verder ook uit moge komen.
@4
Wanneer je hier op tegen bent, ga je het niet uit laten voeren door een College van B&W waar je nota bene zélf in zit. Mijn conclusie is dat de SP in Leiden ófwel helemaal niet tegen is, ófwel uit een zooi opportunistische plucheplakkers bestaat.
PS Het tweede deel staat inmiddels op de site van Doorbraak: http://www.doorbraak.eu/?p=9928#more-9928
Ik wist echt niet wat ik las, dat dit zomaar mag op deze manier!
Komende dagen verschijnen de volgende delen. Ik kan niet wachten. 🙂
Maar als ik het goed begrijp kost iedere dwangarbeider een echte baan. Of laten ze die mensen onder dwang ook nog eens totaal nutteloze dingen doen?
@9, Laurent
Haha, leuke grachtengordelopmerking.
Het is niet alleen in Leiden zo. Hoe denk je over de dwangarbeid in kassen georganiseerd door Rotterdams PvdA-wethouder Marco Florijn?
Dat heeft Markie toch maar mooi voor elkaar gekregen in 2004, onder de toenmalige opperloelie die het altijd had over “fatsoen moet je doen ‘”. Hoe zit het met de wwnv, komt die er nog ? Zouden ze ook al gebrainstormd hebben over de eindoplossing?
@13
Die WWNV komt er niet integraal, maar onderdelen komen er wél. Paars Rechts, D66 en PvdA zijn grote voorstanders van samenvoeging van ‘regelingen voor de onderkant van de arbeidsmarkt’, lees: meer uitbuiting. Na de verkiezingen zal blijken dat de verschillen tussen de politieke partijen minimaal zijn. Zelfs over de SP zou ik me weinig illusies maken. Gemeenten waren ook uitsluitend tegen omdat ze minder geld kregen, niet omdat ze principiële bezwaren hadden, integendeel.
@12 – ik wist ook niet dat ’t zo gaat en ik zit dagelijks dicht op gemeente / WMO en dat soort zaken.
Ik denk als je het van de kranten en van horen zeggen moet hebben dan blijf je aardig in het duister.
Ik heb hier vandaag wel een SP functionaris waar ik regelmatig mee te maken heb over aangesproken, voor wat het verder waard is, da’s het minste wat je kan doen.
Een schande dat het landelijke partij bestuur de afdeling Leiden hier niet op aanspreekt.
@6 Ik heb een in een mail om opheldering gevraagd als dit klopt en er wordt niet landelijk ingegrepen zal ik mijn lidmaatschap ernstig moeten heroverwegen.
Ik bedoel uiteraard het landelijk partijbestuur.
Dat dit mijn Nederland is…. het is niet te geloven dat dit weer net als in de jaren 20 en 50 terug is van weggeweest. Dit is neit het land waarin ik ben opgegroeid…wat is er toch gebeurd.
@18 daar kun je onze handige opzegbrief voor gebruiken:
https://krapuul.nl/classics/45592/beste-ledenadministratie-pvdaspglpvddd66cucdavvd-keuze-omcirkelen/
Dit is larie!
Echt zo ongeveer 90% van wat hier staat is onzin, wat ontzettend jammer.
Was goed geweest als er een objectief artikel over was geschreven. Dit verliest alle waarde door de overdrijving en vele onwaarheden.
En ja, ik kan het weten, want ik heb er ook gezeten.
Een greep:
Je mag altijd je telefoon opnemen, dat wordt je duidelijk gezegd.
Je mag ziek zijn.
Je mag weg als je iets moet doen wat met een mogelijke baan of kans op baan te maken heeft.
Er zijn geen bewakers, slechts sympathieke leidinggevenden.
Etc.
Groet!
PS: dit doet me weer eens goed beseffen op welke grote schaal je niet zomaar kan geloven wat je leest.
@21
“Er zijn slechts sympathieke leidinggevenden”. Kijk, dan weet je al genoeg om een wandelende parodie als Apekool nooit weer serieus te nemen. Passende nick trouwens.
@14:
Die samenvoeging kàn inderdaad bijna niet anders dan zwaar nadelig zijn voor Wajongers e.d. Bert de Vries zei onlangs dat hij deze wet weliswaar had bedacht, maar dat het niet zo bedoeld was geweest als het nu uitpakt. De Vries heeft bij mij best wel wat krediet – hij heeft nl. nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij vindt dat de neoliberale politiek op mythes is gebaseerd – maar op wat voor manier ‘ontschotting’ goed kan zijn voor de betrokkenen, dat moet hij nog maar eens uitleggen dan.
Ja, en uiteindelijk waren ze ook vóór omdat ze minder geld kregen, want ‘het kon niet anders’. Mensen laten werken tegen minimumloon is 2 x zo duur als met behoud van uitkering, en dat geld is er niet. De PvdA (die in Leiden sinds kort in de oppositie zit) heeft echter nog geopperd of mensen dan niet in deeltijd konden werken, zodat ze wèl minimumloon zouden krijgen (ter hoogte van hun huidige uitkering, maar in elk geval wel met de rechten van iemand die werkt). Daar kregen ze echter de handen niet voor op elkaar – ‘veel te ingewikkeld’….
Zie ook deze discussie met SP-paljas Louk Rademakers op Doorbraak: http://www.doorbraak.eu/?p=7825
@ 14
Ik maak me niet veel illusies over de S.P., maar ga er wel op stemmen. Tegen de neo-liberalen dus. Voor de rest vind ik de S.P.ideologisch vrij oppervlakkig en hou ik niet van hun partij deuntje ( of hebben ze inmiddels wat anders ? )
Rademakers’ verdedigingslinie is dus: “Weliswaar wordt het uitgevoerd door een College waar wij zitting in hebben, maar het zit niet in de portefeuille van onze wethouder. Dús zijn wij niet verantwoordelijk.” Ik ben er een half jaar na dato nog niet uit of dat getuigt van opportunisme of van een bijna ontroerende naïviteit.
@26 Dat heet bij mij gewoon afschuiven en geen verantwoording nemen.
Sp-leden die dit lezen: Vraag bij het partijbestuur hie zij dit bij SP-leiden gaan aanpakken.
beste apekool,
tuurlijk mag je je telefoon op nemen en je ziek melden en weg gaan
je mist alleen het kleine detail er even bij te vermelden dat je dan gewoon gekort wordt op je uitkering.
schandelijk dit ,zeker voor mensen die chronisch ziek zijn, zo zit nederland dus nu in elkaar ,je mag niet ziek zijn , je wordt keihard gestraft , alsof het hebben van een chronische ziekte al niet erg genoeg is.komt die leidinggevende bewaker ook werken als hij een griep heeft ?, of de klant manager?denk het niet. alsof een wergever op iemand zit te wachten die express nog zieker is gemaakt door de gemeente, de chronisch zieken komt nog verder hierdoor in een benarde positie te staan ,de gemeente moet zich diep en diep schamen
@21 Die Apekool. Voel je je soms persoonlijk aangevallen ofzo?
Alle informatie uit het “dossier dwangarbeid” op de Doorbraak website komt uit persoonlijke ervaringen van verschillende mensen.
Fijn dat de leidinggevenden op jou sympathiek over kwamen. Maar veel anderen ervaren ze niet als sympathiek, maar als bewaker. Wat nou net ook de vorige baan was van een aantal. In een gevangenis let wel!
Ik denk dat Apekool er inderdaad gewerkt heeft. Als bewaker. Oeps, als ‘sympathieke leidinggevende’.
En daar is dan deel3:
http://www.doorbraak.eu/?p=9950
Wie profiteren er nou werkelijk van?
conclusie met een linksig kabinet zullen ook de werkschuwen, pechvogels, slachtoffers etc. tzt. flink aangepakt gaan worden.
de staatssocialisten hebben veel studiemateriaal uit duitsland en rusland en china.
Volgens mij is de enige conclusie die je kan trekken dat de financiele markten ons zo in de wurggreep hebben dat zelfs partijen ter linkerzijde meegezogen worden in de waanzin.
Misschien dat we ooit een ‘linksig’ kabinet krijgen met de tegenwoordigheid van geest om de banken gewoon weer te laten doen wat ze moeten doen, spaarcentjes bewaren en de weg vrij te maken voor een normale gelijkmatig verdeelde welvaart zodat dit soort rare heksenjacht gewoon niet meer nodig is.
Overigens vreemd om daar steeds Rusland, China etc bij te halen?!?
@29: Natuurlijk word je niet gekort als je dat doet.
@31: Ja misschien voel ik me inderdaad wel een beetje persoonlijk aangevallen. Ik heb er veel aan gehad, en heb nu een droombaan dankzij de jobcoach.
Zodoende vind ik het zo zwartmaken en negatief voorstellen van de zaken niet alleen treurig en jammer, maar het gaat me ook persoonlijk aan. Heb wat vriendschapjes gesloten daar met mensen die daar nu mee te maken hebben, en ik zou graag voor hen willen dat het net zo goed werkt als voor mij.
Deel daarvan is meewerken, en als dit artikel dus zoveel antipathie opwekt dat mensen al bij voorbaat met een negatief beeld erheen gaat dan kan het zomaar in sommige gevallen zo zijn dat ze er problemen en geen gave baan krijgen doordat ze er met die instelling in gingen.
Als mensen er openhartig met vrije geest heen gaan, dan zien ze niet alleen makkelijker dat het best gezellig en relaxed is daar maar dan hebben ze ook een instelling die hen ongetwijfeld een stuk makkelijker aan een gave baan helpt.
Je creëert je eigen leven zelf, en dat doe je op basis van wat je weet voelt etc, dus daarom vind ik foutive informatie zo schadelijk en jammer.
@36: apekool:
[ Je creëert je eigen leven zelf ]
willen is kunnen hè.
Knettergek is dit land geworden door dit soort neoliberale apekool.
@36 Het feit dat jij “een droombaan hebt dankzij de jobcoach”, iets wat ik zo belachelijk vind klinken dat ik er eigenlijk geen woord van geloof, maar dat terzijde, maakt dit verhaal niet foutief. Ik sluit niet uit dat jij wel positieve ervaringen hebt gehad in de dwangarbeid, echter in deze serie worden dus de minder positieve ervaringen besproken. Dat heet vrijheid van meningsuiting. Leer er maar mee leven.
We hebben het afgelopen 1,5 jaar kunnen zien hoe makkelijk het is om grote groepen van een etiketje te voorzien, moslims, chronsch zieken/gehandicapten, illegalen en dan nu de uitkeringsgerechtigden.
Ook al zou maar 10% van het artikel op de waarheid berusten, reden genoeg om hierover te schrijven en met alle extra taken en minder financien die de gemeenten worden toebedeeld moeten wij allen erop toezien dat de gemeenten hun fatsoen bewaren tegenover mensen die zich niet goed kunnen verdedigen, vooral nu.
Korten op uitkeringen als straf en werken zonder normale arbeidsvoorwaarden wat mij betreft uit den boze.
@25
Sorry, ik had je reactie in eerste instantie gemist.
Het partijdeuntje ken ik eerlijk gezegd niet eens:P Maar ook ik ga ondanks alles op de SP stemmen. Niet ideaal, maar met grote afstand het beste dat we hebben. En met SP-parlementariërs – met name Paulus Jansen, Sadet Karabulet en Remi Poppe – heb ik goede ervaringen.
@40
Pyt, heb het even opgezocht.
“Een mens is meer ” campagnelied , geschreven door Karel Glastra van Loon , samen met Bob Fosko en Nico Brandsen.
Geen partijdeuntje dus.
Fijn dat er vanuit Krapuul zo’n interesse is in dit onderwerp. Deel 4 en 5 staan ook op onze website.
Deel 4 De bobo’s: http://www.doorbraak.eu/?p=10029
Deel 5 Het onderzoek: http://www.doorbraak.eu/?p=10050
@apekool mafkees je liegt dat je barst, je hebt er helemaal niet gezeten.
er zijn wel bewakers
je mag je telefoon niet opnemen
en je mag niet ziek zijn
het is ook niet waar, apekool liegt, persoon bestaat ook niet. zit hier allen maar om de boel te zieken.
kan die persoon niet verbannen worden!
niemand in nederland heeft ooit een baan gekregen via een jobcoach, want jobcoaches via de wwb bestaan niet.