Deense verkiezingen: hoop op verandering

De verkiezingen in Denemarken van vorige week donderdag maakten een einde aan tien jaar van rechtse regeringen. De socialisten in de Rood-Groene Alliantie verdrievoudigden hun verkiezingsresultaat van 2007: van 2,2 naar 6,8 procent. Met deze recorduitslag hebben ze nu 12 vertegenwoordigers in het parlement. Wat betekent dit resultaat voor links?

Door Jørn Andersen, Kopenhagen

Tien jaar lang had Denemarken een pro-Bush regering, die deelnam aan de oorlogen in Irak, Afghanistan en Libië. Haar eerste premier, Anders Fogh Rasmussen, is nu secretaris-generaal van de NAVO. De regering had de vurige steun van de racistische Deense Volkspartij. In 2009 hielp het kabinet met het saboteren van de klimaattop in Kopenhagen.

Deze regering viel steeds weer de arbeiders aan met neoliberaal beleid. Met de crisis van 2008 zette ze de bijl in de verzorgingsstaat, en ontsloeg 10.000 werkenden in de publieke sector.

Ze zijn weg. Voor het eerst in de geschiedenis zal Denemarken een vrouwelijke premier hebben. De racistische Deense Volkspartij incasseerde haar eerste verkiezingsnederlaag in haar 13-jarige bestaan. En de Conservatieven, één van de twee partijen in de coalitie, werd meer dan gehalveerd. Maar tegelijk won de liberale partij Venstre van voormalig premier Lars Løkke Rasmussen een half procent, en streefde de Sociaal Democratische Partij voorbij als grootste partij van het land.

Crisis van de sociaal-democratie

Het ‘rode blok’ dat hen nu vervangt, kreeg geen mandaat van de bevolking. En het is in geen enkel opzicht een echt rood blok. Het is gevormd rond twee sociaal-democratische partijen: de traditionele Sociaal Democratische Partij en de linkse Socialistische Volkspartij (SF). De SF werd een belangrijk focus voor hoop na de grote protesten tegen de afbraak van de verzorgingsstaat in 2006-8. In de verkiezingen van 2007 verdubbelden ze hun stemmenaantal tot 13 procent. In de twee jaar daarna stegen ze naar 20 procent in de peilingen.

Haar leider, Villy Søvndal, was twee jaar geleden een min of meer publieke held, die praatte over solidariteit en sociale zekerheid. Maar dat is nu veranderd. Elke keer als ze een kans ruiken op ‘invloed’ bewegen ze scherp naar rechts, zo laat de geschiedenis van de SF zien. Dat is ook het geval vanaf 2009. Ze stelden zich zo dicht op naast de sociaal-democraten dat mensen nauwelijks meer het verschil zagen. Zo slaagden ze erin om, gedurende de korte verkiezingscampagne van drie weken, van 13 procent in de peilingen te dalen naar 9 procent op de dag van de verkiezingen.

De Sociaal Democratische Partij verloor 2 procent tijdens de verkiezingscampagne, en behaalden hun slechtste resultaat in meer dan een eeuw, met net onder de 25 procent. En de partijleiders van de sociaal-democraten en de SF kregen een zeer laag aantal voorkeursstemmen.

‘Rode’ regering

Dus de krappe meerderheid voor het ‘rode blok’ werd behaald door de twee andere partijen in het blok: de socialisten in de Rood-Groene Alliantie en het zeer neoliberale, maar antiracistische Radicaal Links – die naam sloeg nog ergens op toen de partij werd opgericht, in 1905.

De Rood-Groene Alliantie won haar fantastische resultaat door de focus te worden van iedereen die verandering wil – vooral van velen die tot twee of drie jaar terug nog de SF steunden. Hun belangrijkste leus paste hier goed bij: ‘Er is wel geld voor sociale zekerheid’. Elke activist van de Rood-Groenen weet uit eigen ervaring dat mensen hun boodschap willen horen.

De jonge woordvoerder van de Rood-Groenen, Johanne Schmidt-Nielsen, kreeg een enorm aantal voorkeursstemmen. Alleen vertrekkend premier Rasmussen kreeg meer voorkeursstemmen dan zij. De nieuwe sociaal-democratische premier en de leider van de SF volgden pas op de vierde en tiende plaats. Maar de laatste partij in het ‘rode blok’ verdubbelde bijna haar stemmenaantal. En ze is alles behalve rood. Radicaal Links is wel antiracistisch, maar ook zeer neoliberaal. Het zal zijn verkiezingsresultaat gebruiken om te zorgen dat het Deense beleid zeker niet ‘rood’ zal zijn.

Dus wat gaat er nu gebeuren? Tien jaar rechtse kabinetten zijn voorbij. Maar de kans is groot dat, met de nieuwe regering, de hoop op verandering verdwijnt als sneeuw voor de zon. Het zal een regering zijn van kapitalistisch crisismanagement. De krachten binnen het ‘rode blok’ hebben geen gemeenschappelijk programma, dus waarschijnlijk zal het ook een hele zwakke regering zijn.

Uitdaging voor links

Maar de hoop op verandering is nog niet weg. En die hoop wordt gedeeld door veel meer mensen dan de 7 procent die op de Rood-Groenen stemden. Dat is de grote uitdaging voor antikapitalistisch links. Die uitdaging is des te groter omdat de Rood-Groenen hun verkiezingscampagne baseerden op vrijwel uitsluitend parlementaire politiek. En dat is niet waar verandering vandaan zal komen, zelfs niet met deze nieuwe regering.

De belangrijkste reden van de winst voor het ‘rode blok’ waren de grote protesten tegen de afbraak van sociale zekerheid, enkele jaren terug. Toen binnen 18 maanden meer dan 100.000 mensen drie keer de straat op gingen, zagen ze dat ze niet alleen stonden in hun haat tegen de ‘politiek van de elite’: haar bezuinigingen, racisme, oorlogen en de rest.

Dus de uitdaging voor de Rood-Groenen is niet zozeer praten over wat hun nog kleine aantal parlementariërs kunnen doen voor mensen. Het zou vooral moeten gaan over wat de honderdduizenden die op hen stemden zelf kunnen doen om verandering te brengen.

Jørn Andersen is lid van de Deense Internationale Socialisten en de Rood-Groene Alliantie.

Dit stuk is eerder geplaatst op de website van de socialisme.nu

26 gedachten over “Deense verkiezingen: hoop op verandering”

  1. Na een paar jaar beseffen de Denen wel weer waarom ze ook alweer 10 jaar lang links negeerden.
    Een paar jaar wanbeleid en daarna komt rechts wel weer aan de macht

  2. @ Linksiskut:
    Nou ik hoop voor Denemarken liever dat zij hun asociale laaggeschoolde burgers beter opvoeden en aan werk verplichten en niet zon laagwaardige levenstijl bewandelen..dan heb je ook geen kiezers voor rechts meer

  3. Net zoals mensen in Nederland Balkenende op een zeker moment gewoon ‘moe’ waren, zo zijn de Denen op een zeker moment die gedoogconstructie moe en willen eens wat anders. Daarbij komt dat het restrictieve beleid van de Deense Volkspartij steeds meer keerzijden begint te krijgen. Ze kunnen de grenzen dan misschien wel sluiten voor vreemdelingen die ze ‘niet gewenscht’ achten, maar daarmee houden ze investeerders of mensen die wel wat aan de samenleving toe kunnen voegen, ook buiten de deur. Iedereen met een buitenlandse partrner vertrekt, de vergrijzing neemt toe, bedrijven kunnen niet concurreren trgen bedrijven die in het buitenland wel met bijv. Indische techneuten mogen werken. Resultaat is dat je een samenleving krijgt die alleen maar mensen als ‘linksiskut’ overhoudt, maar een economie draait niet op deprimerende navelstaarders, die zullen nooit iets importeren of exporteren, want dan komen ze in contact met buitenlanders.

  4. @1 Alleen eerst nog even de brain drain herstellen die onder rechts een tikje uit de hand is gelopen. 😛

  5. #5

    Zeg dat wel, ik heb het zelf ook!
    Als ik bv iets zwaar multi cultureel tegen kom , flitst er ongevraagd ” linkse hobby” door mijn brein 😡 😀

  6. Haha, laaggeschoolde kiezers bij rechts?
    Kijk maar eens naar de kiezers van de SP en PvdA.
    Bovendien is PVV economisch ook gewoon keihard links.

  7. Linksiskut Schreef:

    Haha, laaggeschoolde kiezers bij rechts? Kijk maar eens naar de kiezers van de SP en PvdA.
    Bovendien is PVV economisch ook gewoon keihard links.

    Liefhebbers van rechtlijnige en oubollige rechtse logica tasten helaas mis op op http://www.krapuul.nl
    Ze mogen creatief opbouwend leren meedenken maar moéten worden weggefloten als ze daar niet in slagen.

  8. Nou meer over jouw niveau, want waar zouden wij inhoudelijk op in moeten gaan? Je bent gewoon een trol.

  9. Linksiskut Schreef:

    Kijk, jullie kunnen hier niet eens inhoudelijk op ingaan. Zegt veel over jullie niveau

    Ach, wat is de uitspraak van zo’n potsierlijke pévévé-meeloper waard? Hij weet niet eens wat niveau is!

  10. @12: Nou, ik heb nog nooit PVV gestemd en zal ik waarschijnlijk nooit doen,
    maar als ik jouw naam zo zie in combinatie met jouw reactie krijg ik wel de neiging daartoe.

  11. Linksiskut Schreef:

    @12: Nou, ik heb nog nooit PVV gestemd en zal ik waarschijnlijk nooit doen,
    maar als ik jouw naam zo zie in combinatie met jouw reactie krijg ik wel de neiging daartoe.

    Ah, het bekende ‘ik heb nog nooit PVV gestemd maar na het lezen van deze site ga ik dat wel doen’ argument. Als je denkt dat wij door dat soort gezwets ophouden met hier te schrijven heb je het mis.

  12. Abdul, leuk he die standaardreactie op jouw naam! 😀 😆 😀
    Bewijst dat er ook maar geen greintje educatie in is gegoten. Eigenlijk is het een arme ziel.

  13. Keira Schreef:

    Abdul, leuk he die standaardreactie op jouw naam!

    Ja, grappig. Daarom heb ik die ook gekozen voor Krapuul, maar ik moet erbij zeggen: Met dank aan aan
    Al Bakrastani. 🙂 die mij er ondere andere toe inspireerde.

  14. Linksiskut Schreef:

    maar als ik jouw naam zo zie in combinatie met jouw reactie krijg ik wel de neiging daartoe.

    Een suffe laarzenknecht, goedliks, begeert zijn ras bij vol verstand.
    Hij gunt een ander niks indien die komt uit Xenosland. 🙁

  15. Linksiskut Schreef:

    Bovendien is PVV economisch ook gewoon keihard links.

    Er is een groot verschil tussen de kiezers iets beloven en bij de ‘Stemmingen op dinsdag’ daar opeens heel anders over denken. Jij volgt duidelijk de politiek niet, anders had je dat kunnen weten.

    Ik zal je één economisch voorbeeld geven, en nee niet méér anders blijf ik aan het typen.

    http://www.depers.nl:80/binnenland/532376/PVVer-Graus-stemt-niet-tegen-bio-industrie.html

    Je moet niet alles geloven wat er in hun verkiezingsprogramma staat, want dat is alleen maar propaganda.

  16. @19: Nou, ze zijn wel links, maar als jij een beetje verstand van politiek had, wist je dat je bepaalde dingen moest opgeven om aan de (gedoog)coalitie te mogen deelnemen.
    Want ‘links’ zal nooit een meerderheid halen, in ieder geval als onder links wordt verstaan SP, PvdA, GL EN D66, dus dat scheelt weer.

    Overigens ben ik erg vereerd dat iedereen mijn reacties zo aantrekt. Daarvoor zit ik op deze site, maar dat wisten jullie natuurlijk nog niet..

  17. Nee hoor we hadden helemaal nog niet door dat je een narcistische trol bent. Maar dan hebben we nieuws voor jou, ook wij houden wel van een geintje en even spelen met ongedierte, net als katten.

  18. Linksiskut Schreef:

    Nou, ze zijn wel links, maar als jij een beetje verstand van politiek had, wist je dat je bepaalde dingen moest opgeven om aan de (gedoog)coalitie te mogen deelnemen.

    Alleen een achterlijke aso denkt nog in links-termen. Reactionair als deze mafklapper hierboven is net onkruid met insectenhaarden, het woekert tegen gezond verstand in en stinkt een uur in de wind.

  19. Dan zitten er in de politiek behoorlijk wat achterlijke aso’s, want links en rechts zijn toch nog steeds veelgebruikte termen.
    Haha gezond verstand?
    Gezond verstand is, dat je niet meteen gaat huilen en zeuren als iemand ergens anders over denkt.
    Maar ja dat mag in ‘jullie kringen’ niet he, een andere mening hebben.

  20. Linksiskut Schreef:

    Nou, ze zijn wel links, maar als jij een beetje verstand van politiek had, wist je dat je bepaalde dingen moest opgeven om aan de (gedoog)coalitie te mogen deelnemen.

    180 keer heeft de PVV zijn beloftes gebroken, en dat in één jaar tijd. Noem het maar “bepaalde dingen”
    Nogmaals je bent niet op de hoogte.

    Ondertussen denk ik dat je maar moet denken wat je wilt. Mijn interesse heb je niet meer

  21. Tja, en dan had ik het niet eens over de “Regeringsverklaring” zoals ‘Linksiskut’, want dat men daar concessies in moest doen snapt iedereen. Als ik die 22 gebroken beloftes daar nog eens bij optel, zijn het er zelfs 202

Reacties zijn gesloten.