De nee-die-is-niet-Nederlandse klassieker du jour: La montagne / Het dorp

De cipres is geveld
De Corbière verzilt
Het dorp is dood
Het land verlaten

Ik ga u zingen van een land dat wil leven
Ik ga u zingen van een land dat sterft
Het land, jullie kennen het, vrienden
Het is dat van jullie,
het is het jouwe, wijngaardenier

Moeder je zei tegen mij:
“Waar ga je leven, mijn zoon?”
Ma, je hebt tegen mij gezegd:
“Er zijn er zoveel vertrokken!”
En Marcelin Albert
En de Commune van Narbonne
En allen, gedood door de kruisvaarders
En Marcelin Albert
En de Commune van Narbonne
Allen die zongen van vrijheid!

Ik ga u zingen van een land dat wil leven
Ik ga u zingen van een land dat sterft
Het land, jullie kennen het, vrienden
Het is dat van jullie,
het is het jouwe, wijngaardenier

Mijn moeder, ik herinner mij
Alles wat je hebt gezegd
Ik wil de wind bezingen
Die in de taal van Oc spreekt
En Marcelin Albert
En de Commune van Narbonne
En allen, gedood door de kruisvaarders
En Marcelin Albert
En de Commune van Narbonne
Allen die zongen van vrijheid!

Ik heb u gesproken van een land dat wil leven
IK HEB U GESPROKEN VAN EEN LAND
DAT WIL LEVEN

– Mijn proeve van vertaling van Lo país que vòl viure van Claude Marti, Occitaans zanger – de oorspronkelijke opname is van 1969. Deze uitvoering van Arnaud komt heel dicht bij het origineel, alleen verwisselt hij in het tweede couplet twee versregels.

Dit is de achtergrond van dit nog oudere lied, in het Frans, over het verlaten van Occitanië, door een zanger met een Occitaanse naam, Jean Ferrat. Dit ga ik niet voor u vertalen. Wie geen Frans beheerst heeft in meer dan een opzicht pech gehad.

Ils quittent un à un le pays
Pour s’en aller gagner leur vie
Loin de la terre où ils sont nés
Depuis longtemps ils en rêvaient
De la ville et de ses secrets
Du formica et du ciné
Les vieux ça n’était pas original
Quand ils s’essuyaient machinal
D’un revers de manche les lèvres
Mais ils savaient tous à propos
Tuer la caille ou le perdreau
Et manger la tomme de chèvre

Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s’imaginer
En voyant un vol d’hirondelles
Que l’automne vient d’arriver ?

Avec leurs mains dessus leurs têtes
Ils avaient monté des murettes
Jusqu’au sommet de la colline
Qu’importent les jours les années
Ils avaient tous l’âme bien née
Noueuse comme un pied de vigne
Les vignes elles courent dans la forêt
Le vin ne sera plus tiré
C’était une horrible piquette
Mais il faisait des centenaires
A ne plus que savoir en faire
S’il ne vous tournait pas la tête

Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s’imaginer
En voyant un vol d’hirondelles
Que l’automne vient d’arriver ?

Deux chèvres et puis quelques moutons
Une année bonne et l’autre non
Et sans vacances et sans sorties
Les filles veulent aller au bal
Il n’y a rien de plus normal
Que de vouloir vivre sa vie
Leur vie ils seront flics ou fonctionnaires
De quoi attendre sans s’en faire
Que l’heure de la retraite sonne
Il faut savoir ce que l’on aime
Et rentrer dans son H.L.M.
Manger du poulet aux hormones

Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s’imaginer
En voyant un vol d’hirondelles
Que l’automne vient d’arriver ?

Jean Ferrat koos zijn Occitaanse achternaam zelf, hij heet eigenlijk Tenenbaum. Hij hoort bij de anarchistisch ingestelde zangers als Brassens en Ferré ook al zal hij op de communistische partij gestemd hebben.

Eerlijk gezegd irriteert mij, nu ik deze twee teksten onder elkaar gezet heb, de thematiek van kleinburgerlijkheid en de idylle van de onveranderlijkheid die al tijden niet meer bestaat, van de Nederlandse bewerking/vertaling. Maar misschien hoort dat bij Nederland waar ook het proletariaat van oudsher graag (klein)burger wil zijn. Nee, mijn vader had geen tuinpad. Hij kwam ook niet uit een dorp. Toch roept deze tekst zoveel herkenning op dat het nummer weer een hit werd na het overlijden van de zanger, Wim Sonneveld, in 1974. De oorspronkelijke plaat is van 1969.
Het past natuurlijk bij een land waar de steden niet groot en de dorpen allang niet meer klein zijn. En over dit alles valt zoveel meer te zeggen maar daarvoor is het niet de tijd en plaats.