Toen ik – in een jammerlijk ver verleden – kennismaakte met het beroemde pamflet ‘Wat te doen?’ (1902), vernam ik dat Lenin zijn titel ontleend had aan een bij ons onbekende Russische ‘tweederangsroman’. Ik ben altijd een beetje nieuwsgierig geweest naar dat boek, maar pas onlangs kwam ik ertoe het te lezen (in een Engelse vertaling); en kijk, het werd een verbazend boeiende ervaring, en ik wil proberen er iets over te zeggen. Misschien past dit op een zijdelingse manier in het herdenkingsjaar 2017.
Tsjto delat? of Wat te doen? (ondertitel: Uit Verhalen over nieuwe mensen), geschreven door Nikolaj Gavrilovitsj Tsjernysjevski (1828-1889) en verschenen in 1863, wordt beschouwd als de invloedrijkste Russische roman van de negentiende eeuw. De schrijver was een moedige radicale journalist die beslagen was op vele kennisgebieden. Aanvankelijk bedreef hij vooral literaire kritiek, en ontwikkelde daarbij een visie waarin kunst en literatuur de weg moesten effenen voor maatschappelijke vooruitgang. Later spitste Tsjernysjevski zich meer toe op economische en sociale vraagstukken; in hervormingen van bovenaf zag hij voor Rusland geen heil, hij bepleitte een globale revolutie en bekritiseerde de ‘gematigden’; ook vrouwenemancipatie kreeg ruim zijn aandacht. Hoewel hij altijd binnen de grenzen van het toelaatbare trachtte te blijven, werd hij in 1862 gearresteerd en naderhand op basis van valse bewijzen veroordeeld voor subversie. Daarna volgden vele jaren dwangarbeid en ballingschap, die hem tot een gebroken man maakten. De roman Wat te doen? ontstond in de eerste tijd van zijn gevangenschap, en raakte als bij wonder door de censuur.
(Lees verder bij de bron van dit artikel)
Via:: dewereldmorgen.be
[Tosltoj heeft in 1887 ook al een Wat te doen? gepubliceerd – Krapuul]