Maat houden is geen specifiek Nederlandse eigenschap. Ik trof in “eigen” boekhandel een biografie aan van Albert Helman, een dierbare schrijver maar mijn hemel – een pil van 864 pagina’s? *) En dan heb ik nu de biografie van Godfried Bomans onder handen, ongeveer even dik – maar ja, ondanks dat ik op straat gespeeld heb met een neefje van Helman, lang, lang geleden inderdaad, en ondanks dat Helman zich als anarchist beschouwde (en toch minister geweest? kijk, daar moet je natuurlijk een biografie voor lezen), is Bomans mij dierbaarder. Al was het maar omdat hij de vriend van alle scholieren was met zijn afwijzen van huiswerk!
Ter hoogte van de derde, vierde klas verflauwde mijn interesse in Bomans. Er verschenen eigenlijk geen nieuwe boeken van hem en de oude waren op, op dat ogenblik. Hij werd televisiepersoonlijkheid, Bekende Nederlander noemen ze dat tegenwoordig. Verschrikkelijk. Ik kom er op terug.
Maar er zijn punten waarover ik mij bij het lezen van de biografie kan verbazen. Hoe hij het christelijk onderwijs (katholiek? oecumenisch?) aanbeval aan de hand van een verhaal dat blijkbaar bij dat onderwijs hoorde. Zijn biograaf weidt er niet over uit. Een christen ziet twee jongetjes in een kookpot – ja, dat hoorde zo bij de gewoonten van de gekoloniseerden nietwaar. Tot de beschaving gebracht werd, Frantz-Fanon schrijft er vol ironie over.
Een van de jongetjes in de kookpot heeft een kruisje om zijn hals. Een christen! Die moet gered worden, dat spreekt vanzelf. Het andere jongetje is wellicht geen christen, dus het hoort tot de minder verplichte nummers hem ook te redden. Maar ja, als je toch bezig bent.
Bomans vindt het een taak voor het christelijk onderwijs om geen onderscheid te maken tussen te redden personen.
En nu verneem ik dat zijn benadering niet in dank werd afgenomen.
Jeroen Brouwers stelde dat Bomans zo rechts als de pest was. Zo makkelijk is het niet. Ik besluit niet dat hij dan wel “links” was, dat kan ik ook niet per se uit zijn boeken opmaken. Hij neemt een eigen positie in in het midden, tegelijk behoudend en vooruitstrevend katholiek. Ik vraag mij af of er nog dergelijke mensen bestaan nu. Ik kom terug op de biografie.
*) Toch maar besteld. Weer een pil…
– Uitgelichte afbeelding: Door https://wiki.beeldengeluid.nl/index.php/Gebruiker:Bas_agterberg – https://wiki.beeldengeluid.nl/index.php/Bestand:66525161-16.png, CC BY-SA 3.0 nl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8675895
