Dit is het lied dat, met Kupalinka het meest gezongen wordt op straat in Belarus. Tekst en een Engelse vertaling vind je hier.
Lavon Volski, Тры чарапахі (Tr’i tsjarapachi, Drie schildpadden). Het nummer is van 2000, wat het uiteraard makkelijk maakt dat velen het kennen.
In de tijd waarin ik de verantwoordelijkheid had voor een bijzondere boekhandel in Amsterdam had ik een cursus Belarussisch en een bijbehorend woordenboek in voorraad. Maar niemand had interesse naar dat land te gaan of de taal te leren. Of er maar kennis van te nemen. De cijfers zeggen dat slechts een minderheid van de bevolking Belarussisch spreekt. Klopt dit? Als een meerderheid van de bevolking Russischtalig zou zijn is dat een excuus voor broederlijke hulp en annexatie, à la Tsjechoslowakije 1968, waarbij naar geruchten gingen het idee in Moskou was Slowakije af te scheiden als een geannexeerde sowjetrepubliek.
Het excuus waarmee eerst het Sudetenduitse gebied en vervolgens maar geheel Tsjechië door nazi-Duitsland geannexeerd mocht worden was dat “we” in West-Europa eigenlijk niets wisten van dat exotische volk, dat was “ons” vreemd.
Vreemd, nietwaar, zo’n massamobilisatie die gedragen wordt door vrouwen, daar in dat onbekende Belarus.
De ideologische goedpraters, de bewonderaars van Poetin, die tenslotte mooi Tsjetsjenië in puin heeft laten bombarderen om die opstandelingen tot de orde te roepen – het zijn moslims, wat weten we verder van ze, zij zijn ons vreemd, het zijn vast terroristen… de Poetinbrigade dus, waarvan zeker één fractievoorzitter in de Nederlandse Tweede Kamer een woordvoerder is, zal zich pas laten horen als het neerslaan van de vrouwenopstand goedgepraat moet worden. En die taak zullen ze op zich nemen. Moskou vangt de signalen op: de EU als zodanig zal het worst wezen, als Washington ooit nog moreel gezag had is het dit kwijt, de NAVO heeft geen betekenis meer. Over dat laatste zou ik mij althans moeten verheugen, maar het betekent in de huidige situatie dat Belarus volkomen alleen staat, op morele steun van enkele buurlanden na misschien.
Is die officiële onverschilligheid gebaseerd op – opnieuw – voorgewende onwetendheid? Op nooit openlijk uit te spreken afkeer van een beweging die zo duidelijk door vrouwen geleid wordt? Op geopolitieke overwegingen: laat dat maar aan Rusland over?
Het einde van het regime moet door de mensen ter plaatse zelf bewerkstelligd worden, dat is duidelijk. Maar de officiële onverschilligheid zal, als de tanks binnenrollen, tegengesproken worden door de goedpraters, in en namens Moskou.
Balanceren tussen hoop en vrees.
Uitgelichte afbeelding: By Ivan Mezhui – https://www.flickr.com/photos/ivan_mezhui/14763346191/, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=59480843
