Het Midden-Oosten zinkt weg in complete chaos. Toch slaagt Iran er in een akkoord te sluiten met aartsvijand VS, terwijl Russische bommenwerpers vanuit het land Syrische stellingen bombarderen. Wie het Midden-Oosten wil doorgronden moet Iran kennen. Twee boeken geven de nodige context voor een conflict, dat reeds begon in augustus 1953 met een staatsgreep met verstrekkende gevolgen tot vandaag.
Dag na dag de actualiteit volgen en becommentariëren, dat is wat de redactieploeg van DeWereldMorgen.be doet, al zes jaar lang. Wat vandaag gebeurt heeft echter zo goed als altijd diepe wortels in een nabij of ver verleden. Dat onderdeel van het geheel moet maar al te vaak wijken voor de urgentie van de dag.
Daarom is het goed dat betaald verlof bestaat – een van de vele sociale rechten die de huidige regering op de helling wil zetten. Vakantie geeft de tijd en de gelegenheid voor rust, reflectie en ‘afstand’. Vakantie is ook die tijd dat je onder meer die lange lijst van boeken die je ooit wilde lezen eindelijk aanvat. Vier weken uit ‘roulatie’ heeft me de kans gegeven om naast gewoon ontspannende literatuur ook een paar dingen te lezen die al een tijdje – soms al jaren – liggen stof te vergaren.
Recent heeft Iran een akkoord bereikt met aartsvijand VS over het gebruik van kernenergie en nog maar enkele weken terug liet datzelfde land toe dat Russische bommenwerpers vanop basissen in Iran stellingen in Syrië bombarderen. Iran speelt al heel lang een belangrijke rol in het Midden-Oosten. Weten wat hier aan voorafging is essentieel om deze contradictorisch lijkende gebeurtenissen te duiden. Een en ander begon immers al in 1953, maar ook wat daar aan voorafging is belangrijk.
Also sprach Zarathoestra
Het boek Iran – een cultuurgeschiedenis werd door Brits historicus Michael Axworthy in 2008 gepubliceerd en naar het Nederlands vertaald in 2009. Vorig jaar verscheen een nieuwe editie.
Een eerste misverstand dat wij graag cultiveren over Iran: in feite is Iran het historische Perzië, een rijk dat zeer ver teruggaat in de tijd. Denken wij. Wel, dat klopt dus niet. De bewoners van wat nu Iran is noemden zichzelf nooit Perzen. Het zijn de Grieken, de Romeinen en de rest van Europa die dat deden. Zelf noemen zij zich al minstens sinds de zestiende eeuw – en waarschijnlijk al lang ervoor – Iraniërs.
Bovendien, bijna de helft van de Iraanse bevolking behoort tot een etnische minderheid, Azeri’s, Koerden, Beloetsjen, Turkmenen… Iran heeft een enorm rijke literaire traditie, huisvest het mooiste wat er bestaat van islamitische architectuur. Hun taal, die ze zelf Farsi noemen, is een Indo-Europese taal die – ook al gebruiken ze het Arabisch schrift – meer verwant is met Europese talen dan met het naburige Arabisch. Farsi deelt woorden met het Latijn, het Duits, het Frans en het Engels. Farsi is onder andere namen ook de hoofdtaal in grote delen van Tadzjikistan, Afghanistan, Pakistan en in het noorden van India.
Iran was en is een land van grote contradicties. Vandaag is het een Islamitische Republiek die door onbuigzame, dogmatische sjiitische geestelijken wordt bestuurd, maar waar tegelijk slechts 1,4 procent van de bevolking naar het vrijdaggebed gaat. Vrouwen zijn in het openbaar aan strenge kledingvoorschriften onderworpen maar maken 60 procent uit van alle academici en spelen een cruciale rol in wetenschappelijk onderzoek en medische wetenschap. Bovendien blijven de meeste vrouwelijke universiteitsstudenten ook na hun huwelijk verder werken.
Het boek Iran – Een cultuurgeschiedenis is zeker niet het eerste of meest omvangrijke werk dat over Iran werd geschreven. Zoals de auteur zelf zegt: “Dit boek … wil veeleer een inleiding zijn in de geschiedenis van Iran voor een breed lezerspubliek, waarbij nauwelijks of geen voorkennis wordt verondersteld.” Daar is Michael Axworthy uitstekend in geslaagd.
(Lees verder bij de bron van dit artikel)
Via:: dewereldmorgen.be
