Het coronabeleid van het kabinet schreeuwt om bezorgdheid, boosheid en actie. Eerst de dagcijfers, op 14 september doorgegeven door de NOS:
‘Tot 10.00 uur vanochtend zijn er 1300 positieve testen bij het RIVM gemeld. Dat is het hoogste aantal sinds begin juni, toen de s testcapaciteit sterk werd uitgebreid. Opnieuw wordt hiermee de ‘ signaalwaarde’ van 7 per 100.000 inwoners overschreden. Dat is een van de grenzen die die voor het kabinet aanleiding kunnen zijn om in te grijpen.’(1) Verder werden er 10 ziekenhuisopnames gemeld wegens en twee sterfgetallen. Zo grijpt het virus weer steeds verder en gevaarlijker om zich heen. Zo rollen we in een tweede golf.
De situatie is hoogstwaarschijnlijk veel ernstiger dan uit genoemde cijfers blijkt. Het testen is een zootje, mensen moeten dagen wachten en tientallen kilometers reizen voor een coronatest, en vervolgens soms dagen wachten op een uitslag. In al die dagen kunnen mensen, als ze besmet zijn, het virus verder verspreiden. En is het gek dat mensen zich niet laten testen als het zoveel moeite kost om het geregeld te krijgen? Voeg daar nog het nadrukkelijke advies bij, keer op keer herhaald: laat je alleen testen als je verschijnselen hebt. Alsof het intussen niet glashelder is dat je al besmettelijk bent voor je de bijbehorende ziekteverschijnselen ervaart. Het is dus gewoon beleid om een heleboel besmettingen niet op het spoor te komen. Het is moedwil.
Het kabinet verschuilt zich achter gebrek aan capaciteit, vooral bij de laboratoria die de tests moeten onderzoeken. Het is onzin, grote laboratoria bieden zich al sinds het voorjaar aan, maar werden tot voor kort afgewimpeld. Reden? Concurrentie. Follow the Money legt uit.(2) De tests worden nu veelal uitgevoerd door kleinere, rechtstreeks aan ziekenhuizen verbonden labs. Zij, en hun spreekbuis binnen het Outbreak Management Team, de arts-microbioloog Ann Vossen, vrezen dat ze door de grote testlabs worden weggeduwd als die ook coronatests doen, hetgeen ze prima kunnen. Wat je ook denkt van de vors en tegens van kleinschalige ambachtelijke versus grootschalige meer fabrieksmatige commerciële labs: het is absurd om je te beroepen op gebrekkige capaciteit als je de beschikbare en expliciet aangeboden capaciteit moedwillig niet of pas na grote vertraging in wil zetten. Het tekort aan capaciteit is dus van overheidswege in de hand gewerkt.
Dat het hier een smoes betreft, kunnen we ook zien in andere landen waar het testen wel lukt. Vaak horen we over IJsland, waar al heel snel grootschalig effectief werd getest en gecontroleerd, en waar ze het virus grotendeels hebben weten te bedwingen. Laat ik eens een ander land noemen: Senegal. Bevolking: rond de 16 miljoen mensen, best vergelijkbaar met Nederland. Totaal aantal mensen met corona: 14.000. Aantal aan corona overleden mensen: 284. Dat was de stand van zaken op 6 september. Tweehonderdvierentachtig. In Nederland staat het sterftecijfer een eind boven de zesduizend.
Dat kan niet verklaard worden door het verschil in inwoners, want het inwonertal loopt dus niet zoveel uiteen. De reden is ook niet omdat de ziekenhuiszorg in Senegal beter is, want dat is niet het geval. Het verschil is: In Senegal namen ze de pandemie serieus vanaf dag een. En omdat ze sowieso geen ICs genoeg zouden hebben voor veel patiënten, was het voorkomen van besmettingen een logische stap. Ervaringen met een Ebola-uitbraak in 2014 versterkten dit gevoel van urgentie nog. Er kwam een uitgaansverbod, er kwamen reisbeperkingen. En er kwamen tests. ‘Het land stoomde snel testcapaciteit klaar en creëerde mobiele labs die resultaten binnen 24 uur konden teruggeven – en soms zo snel als binnen twee uur, aldus Boussa’, oftewel Abdoulaye Bousso, zeg maar de Jaap van Dissel van Senegal, maar dan eentje die series een pandemie wil bestrijden.
Laat hier nu eens een stuk regeringspropaganda bij zitten, en/of slordige journalistiek van USA Today waar ik de informatie aantrof.(3) Maak van de 24 uur maar 36 uur, stel het sterftecijfer bij naar twee keer zo veel. Dan nog steekt de prestatie van Senegal zeer gunstig af bij die van Nederland. Als in Senegal grootschalig en efficiënt testbeleid op poten gezet kan worden, dan kan dat in Nederland ook. Dat het niet gebeurt, is een kwestie van foute prioriteit en moedwillige nalatigheid.
Intussen moet het geld rollen, en het rollend materieel ook! Het gezamenlijke OV gaat daarom campagne voeren om ons weer de trein en bus in te lokken. ‘We willen graag dat mensen dat mensen weer gaan ervaren hoe prettig en verantwoord is om met het ov te reizen’, aldus de directeur van OV-NL, Pedro Peters, geciteerd in Nu.nl dat over de zaak bericht.(4) Ik heb in augustus herhaaldelijk in de trein gezeten. Ik vond het prettig, en het voelde ook verantwoord omdat de trein tamelijk leeg was. Netjes een mondkapje op, niemand naast of tegenover je, ruim voldoende afstand. Eenmaal zag ik iemand die het mondkapje af en toe af deed, maar dat was een uitzondering. Dit voelde niet heel riskant. Maar ik zat niet in het spitsuur in de trein. Het was nog vakantietijd. En het totaal aantal reizigers is ook nog lager dan zonder corona. ‘De bezetting ligt gemiddeld rond de 50 procent van wat voor de crisis gebruikelijk was. Dit komt mede door de oproep van de overheid om zo veel mogelijk thuis te werken.’
Kortom: reizen in het ov is redelijk prettig en vooral nog enigszins verantwoord omdat heel veel mensen het ov nog steeds met zeer goede reden mijden. Precies daar wil de ov-branche dus een eind aan maken. Het motief is helder: geld. ‘De sector lijdt dit jaar naar verwachting ene verlies van 500 miljoen euro’. De ov-sector kreeg een financiële injectie van de overheid, maar deze regeling loopt eind 2020 af. In 2021 moet het ov in principe zijn eigen broek weer ophouden.’ Daarom moeten wij de trein en de bus weer in gepraat worden: zodat de overheid er geen extra geld meer in hoeft te storten omdat het betalende reizigersaantal weer stijgt. Maar nu al hoor je over mensen die in spitsuren moeten staan – en dus gene afstand meer kunnen houden – en mensen die de mondkapjes nauwelijks op doen. Dat gaat met toenemende reizigersaantallen erger worden, waarmee er van het ‘prettig’ reizen steeds minder terecht komt, en van ‘verantwoord’ reizen helemaal niets.
Zo stimuleert de jacht op rendement die he overheid aan het ov oplegt, de kans op besmettingen. Willens en wetens, want wat ik hier opschrijf kunnen ze bij de OV-top en in het kabinet ook bedenken. Het OV is min of meer veilig voor zover de treinen en bussen niet vol zitten. Laten we dat vooral nog even zo houden! Laat het OV de 500 euro die ze jaarlijks verlies leiden, bij de overheid gaan halen. Niet bij ons, en zeker niet door ons de gevarenzone in te lokken met prietpraat over ‘prettig en verantwoord’. De overheid bulkt kennelijk van de euro’s, gezien de bizarre uitgaven die dezelfde overheid vrij klakkeloos doet, zoals nertsenfokkers uitkopen en meer van dat onfraais.
Het is een patroon. We mogen vliegen, we mogen de trein en de bus in, we mogen naar café en restaurant en soms zelfs kermis. Ondernemers moeten ondernemen, geld moet rollen. Het enige wat we kennelijk niet mogen is: verwachten dat kabinet en RIVM ons tegen de pandemie beschermt. De tijd is allang gekomen dat we de strijd tegen corona gezamenlijk zelf ter hand nemen. De tijd is allang gekomen dat we een behoorlijk beleid van testen en contactonderzoek afdwingen. De tijd is vooral ook allang gekomen dat we samen zelf ook doen wat nodig is om dat virus in te dammen, terug te dringen en uit te bannen. Hogerhand redt ons niet, maar jaagt ons verder de corona-afgrond in. Laten we onszelf redden – en vooral ook elkaar.
Noten:
1 a href=”https://nos.nl/liveblog/2348188-bruls-wil-criteria-voor-bepalen-testvoorrang-experimenteer-met-vollere-theaterzalen.html” target=”_blank” rel=”noreferrer noopener”>‘Bruls wil criteria voor bepalen testvoorrang -”experimenteer met vollere theaterzalen” – l liveblog’, NOS, 14 september 2020
2 Eelke van Ark, Jan Hein Strop, ‘Hoe “testen, testen, testen” stukliep op een muur van eigenbelang’, Follow the Money, 11 september 2020, Helaas achter een paywall, maar ik heb het als tekstdocument opgeslagen. Misschien stuur ik je een kopie als je het vriendelijk vraagt.
4 ‘Grote ov-campagne moet reiziger weer de trein en bus in krijgen’, Nu.nl, 14 september 2020
Ook verschenen bij: PeterStormt
