Is Europa wel zo seculier als het zelf denkt? De proef op de som komt nu de islam steeds meer aan invloed wint op het continent, betoogt godsdienstsocioloog José Casanova.
José Casanova is een van ’s werelds bekendste godsdienst-sociologen. Tijdens zijn studie theologie maakte hij een secularisatieproces door, vertelt hij. “Ik las veel over de ‘dood van God’, dat was toen nogal in de mode, en raakte overtuigd van de zogenoemde secularisatiethese: de stelling dat moderniteit noodzakelijk leidt tot het verdwijnen van religie.”
Maar later vond een soort omgekeerde bekering plaats. “Ik keek om me heen in de wereld en zag dat de zaken véél ingewikkelder lagen.” In tal van publicaties zou hij daarna de secularisatiethese ontkrachten. En met hem vele andere sociologen – de stelling geldt in academische kringen inmiddels als achterhaald.
Lees verder op Trouw.nl
“De dood van God” is een, onder vele andere wanen van de dag.
Die verdwijnen op hun beurt weg zoals de wind waait.
Een beetje serieus wetenschapper weet dat de maatschappelijke ontwikkeling vrijwel spiraalvormig is – steeds vooruit en steeds enigszins cirkelvormig. War weg gaat komt meestal net anders aangekleed terug.
Daarom hebben we nu na zoveel jaren geschiedenis in Europa hier met neo-fascisme te doen.
Correctie: wat weg gaat komt meestal terug net anders gekleed.
Voorbeeld: neo-fascisme.
Casanova zegt dingen als:
“De Fransen zijn het meest stringent, met hun model van ‘laïcité’: zij dringen religie helemaal terug naar de privésfeer. Dat model vindt steeds meer ingang in de rest van Europa, ook in Nederland. Ik vind die ontwikkeling opmerkelijk, want volgens mij staat dat model aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Hoe geglobaliseerder de wereld wordt, hoe minder het Franse model een leefbare optie is.”
Zijn kritiek op dit model, nl. dat het niet realistisch is, vind ik nogal beperkt. Staten die zich zo opstellen hebben nl. een bepaalde agenda. Die kritiek is o.a. geleverd door Thijs Wöltgens, die de staat een ‘jaloerse god’ noemt (http://passagenproject.com/blog/2008/02/17/laicite-versus-positieve-godsdienstvrijheid/) en Ger Groot c.s.: “Inderdaad bestaat er een verband tussen de privatisering van religie en het streven naar culturele homogeniteit, waarbij een centralistische staat zich (zoals in Frankrijk) verheft tot het symbool van nationale eenheid. Scholen worden dan al snel gerekend tot het neutrale staatsdomein, in plaats van tot de pluriforme samenleving. Die ambitie staat haaks op de Nederlandse traditie waarin een zwakke staat het maatschappelijk middenveld veel ruimte geeft.” (http://www.liberales.be/boeken/groot).