Gaandeweg twijfel ik of de foto echt op een voorpagina heeft gestaan. Niet van De Telegraaf dan misschien, maar van de Amsterdamse armeluiseditie, Het Nieuws van de Dag? Ik moet hem nog terugvinden, het knipsel: Langharig Stuk Tuig eet zijn eigen haar op, zo lijkt het op de foto. Voor de zekerheid: dat stuk tuig was ik.
De fotograaf was de gehele vergadering aanwezig geweest, hij was wel eerder langsgekomen bij het bezette Instituut voor de Wetenschap van de Politiek, gekoppeld aan het Juridisch Seminarium – het was een tweelingpand aan de Oudezijds Voorburgwal. Dat de fotograaf voor Onze Bladen werkte, althans daar zijn werk kwijtkon, hebben we niet geweten.
Er was nog maar een handjevol bezetters over voor die laatste beslissende bijeenkomst, waarop gestemd werd over het opgeven van de bezetting. Alleen al om die reden – het liep trouwens tegen het einde van het collegejaar – moest die opgeheven worden. S. en ik stemden als enigen tegen, een eigenlijk zinloze dwarsheid. Wat verweesd stonden we buiten om onze spijt tegen elkaar uit te spreken. Pas nu ik het hier zo opschrijf kom ik op het punt van reflectie: waarom was ik weemoedig. En kan ik voor S. denken? Ze is er al niet eens meer – en “al” is in deze zin als vanzelfsprekend eigenlijk een te groot woord aan het worden. “Ben jij er nog?”
Terzijde: de bezetting van de onderhavige instituten beleeft een kroonjaar: vijftig jaar geleden, april/mei. Amsterdam had een Karl Marx Instituut gekoppeld aan een Friedrich Engels Instituut, wel als deel van de Domela Nieuwenhuis Universiteit mensen… Ook de Grote Maagdenhuisbezetting kende een lustrum dit jaar, en ook dat is onopgemerkt voorbijgegaan in de openbaarheid. En ondanks de ontwikkelingen in de VS ebt de mobilisatie die een cultuuromslag zou hebben kunnen betekenen alweer weg in Nederland. Ultrarechts geeft de toon aan anno 2020 in Nederland.
Ik ben niet van plan per link te verwijzen naar het stuk van Han van der Horst op een verachtelijke site, al veracht ik HvdH zeker niet. Hij schetst hoe geoefende vergadertijgers de organisatie waarin de studentenbeweging haar bedding had in Amsterdam alleen al door hun zitvlees konden overnemen, en naar de bliksem konden helpen. Het beroemde Krahl-Schmierer-debat wordt op tafel gelegd, waar geen redelijkdenkend mens een boodschap aan had: waren studenten het slaghoedje van de revolutie of moesten zij de Arbeidersklasse Dienen in nederigheid? En uiteraard onder Leiding van de Enige Partij die de Arbeidersklasse ook echt vertegenwoordigde. Menig kind van de bourgeoisie moest een cursus Pllat Praote volgen om alsnog een overtuigend Bondgenoot en Dienaar van de Werkende Mensen te kunnen worden. HvdH zegt terecht dat hij als afkomstig uit de arbeidersklasse zijn schouders kon ophalen over zo’n “debat”. Ik vraag mij trouwens af of het daadwerkelijk op enig niveau gevoerd is in Nederland.
Aan de universiteit – en in het onderwijs in het algemeen – moest niet gestreden worden om bestuursstructuren, laat staan dat een motto als “Meer poen, meer docenten” op een of andere manier inspirerend kon zijn voor studenten (en docenten?!) die Anders wilden. Ik heb het er hier al over gehad. Het moet om de inhoud van de studie gaan, en zoveel jaar later ook: het behoud van studie. We konden het ideologisch offensief al zien, en de omkering van de rollen. Waarom zou Jan de Arbeider moeten betalen voor jouw studie Deense letterkunde? – zoiets kwam er uit de krochten van (ultra)rechts. Waar men zich nooit afvraagt waar bedrijfskunde goed voor is, en waarom die mythische arrebeier die allang geen Jan meer heet daarvoor wel graag betaalt. En of vrijetijdsmanagement of televisiewetenschappen Linkse Indoctrinatie zijn. Misschien heeft Agamben wel gelijk en is het te laat voor de universiteit.
Summa summarum: dankzij het ingewortelde anti-intellectualisme van Nederland, waar de Diepste Gedachten tenslotte over centjes gaan, of over de behoefte de grootste scheur open te trekken ter vergadering, is het vuur van Maagdenhuis 2.0 gedoofd en zal dat van Black Lives Matter ook doven. Ik hoop te pessimistisch te zijn, maar ik zie het niet anders nu.
Uitgelichte afbeelding: eigen foto van de kantine van het bezette Bungehuis, Amsterdam, 2015
