Julian Assange vecht de komende dagen voor wat weleens zijn laatste kans zou kunnen zijn niet uitgeleverd te worden aan de VS. Vandaag en morgen buigen twee Britse rechters zich over de vraag of er voor Assange nog beroepsprocedures tegen het uitleveringsverzoek open staan.
Mocht Assange in het ongelijk worden gesteld – wat algemeen verwacht wordt – dan zal hij uitgewezen worden aan de VS, waar hij vermoedelijk de rest van zijn leven achter de tralies door zal brengen.
In 2010 publiceerde Wikileaks een aantal geheime documenten over de oorlogen in Irak en Afghanistan, waaronder een schokkende video-opname van de beschieting van burgers in Bagdad. De VS was om voor de hand liggende redenen not amused en beschuldigde Assange van spionage.
Kort na publicatie werd Assange in Zweden beschuldigd van verkrachting. De precieze omstandigheden zijn altijd onduidelijk gebleven en er is nooit een formele aanklacht ingediend. Wel werd er een arrestatiebevel uitgevaardigd, dat pas in 2019 werd ingetrokken.
Assange was bang aan de VS uitgeleverd te zullen worden en dook onder. Uiteindelijk belandde hij in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen, waar hij tot 2019 verbleef. Naar later bekend werd, werd hij daar bespioneerd door de CIA. Ook anderszins waren de omstandigheden allesbehalve ideaal. Opsluiting en isolement over een langere periode doen iets met je geest en Assange vormde geen uitzondering. Hij was lastig, in Ecuadoriaanse ogen ondankbaar en overtrad regelmatig de hem opgelegde voorwaarden, wat hem er binnen en buiten de ambassade niet populairder op maakte.
In 2019 had de pas aangetreden Ecuadoriaanse president Lenin Moreno het helemaal gezien met deze pain in the ass. Hij gaf de Engelse politie toestemming de ambassade te betreden en Assange te arresteren.
Assange belandde in de zwaarbeveiligde Belmarsh-gevangenis in Londen, waar hij nog steeds vastzit. De VS zagen hun kans schoon en dienden een uitleveringsverzoek in. Daarop volgde een diplomatiek en juridisch steekspel dat naar te vrezen valt op maar één manier kan eindigen. Ook indien de rechters Assange in het gelijk stellen blijft hij in afwachting van een volgende procedure gevangen zitten. Mocht hij verliezen, dan kan hij nog een procedure beginnen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Engeland heeft het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) geratificeerd en is gebonden aan de uitspraken van het Hof. Ook dan blijft hij echter gevangen zitten.
Mocht Assange uitgeleverd worden, dan is zijn enige hoop dat Joe Biden (of diens opvolger) over zijn hart strijkt en hem gratie verleent. Onmogelijk is dat niet: Obama verleende de wegens spionage tot 35 jaar gevangenisstraf veroordeelde Chelsea Manning al na zeven jaar gratie.
Uitgelichte afbeelding: Door Espen Moe – originally posted to Flickr as IMG_4739, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11530654
