Ergens in de jaren zeventig zag ik wel lijstjes van “beroemde homo’s” langskomen. Op zo’n lijstje prijkten dan Socrates, Erasmus, Shakespeare, Kierkegaard, Wilde en nog heel wat namen. Hoe dichter bij het heden, hoe controleerbaarder juist deze outing was. De eerste vier namen die ik hier noem horen helemaal niet in het lijstje thuis, om allerlei redenen (van Kierkegaard begrijp ik ook echt niet waarom hij meegenomen werd).
Maar goed, een pisbakcruiser had dus op zijn minst iets gemeen met allerhande Grote Geesten, daar kwam het op neer.
Je kunt de rare redenering in dit geval geen racisme noemen. Het was een op hol geslagen emancipatieuiting. Het wordt al een stuk duidelijker hoe fout de denkwijze is als je de lof van de Blanke gaat zingen en – o wonder – al de genoemde Grote Geesten zijn Blank. Treft de Blanke het even.
En nee, deze redeneerwijze is echt (nog) niet uitgestorven.
Denk ook aan de PVV-(st)er die zonder elementaire kennis van de spelling zich beroept op het Nederlanderschap dat hem of haar dan verbindt met grootheden wier naam hij of zij niet eens meer zal kennen. Zwarte Piet dan misschien wel.
Het zijn drogredeneringen. De natie is een “verbeelde gemeenschap” – ingebeelde gemeenschap lijkt mij ook een goede vertaling, het Nederlands biedt beide mogelijkheden voor de “imagined communities” van Benedict Anderson, een boek dat ik in dit verband van harte kan aanbevelen.
Joden als inge- of verbeelde gemeenschap. Waarom niet. De filosemiet ziet louter joodse Nobelprijswinnaars. De antisemiet ziet Een Grote Samenzwering. De man van de zuurkraam in Amsterdam (met lichte huiver vraag ik mij af of hij nog bestaat) heeft in ieder geval een band met Einstein of Rothschild. Ze delen misschien een geloof, een godsdienst. Maakt je dat tot “een volk”? Shlomo Sand vindt uitdrukkelijk van niet. Het interview met hem in het Nederlands zit achter een betaalmuur. Mensen die in zijn redeneerwijze geïnteresseerd zijn zullen meestal wel op zijn minst het Engels machtig zijn. Bezoek zijn site of lees deze beschouwing.
De redenering geldt overigens ook voor het Palestijnse volk. Dit is in de verdrijving of verdrukking ontstaan.
Geef het landje een naam en houd op met het racisme. Daar komt het op neer.
