…wat houden we dan over? Grootschalige werken waarvan het nut niet te bepalen is. Tientallen jaren was er de Den-Uylwoestijn ten noordwesten van Amsterdam, een duinlandschap dat het gevolg was van het gereedmaken van IJpolders voor industrie – die nooit zou komen. En toch is de afgelopen jaren dit gebied volgebouwd, met kantoren en het soort containers dat menige plaats van Allure moet voorzien en tevens Nederland van zijn landschap (zeker van uit de auto, maar steeds meer ook vanuit de trein) heeft ontdaan.
Havens West bij Amsterdam was zo’n infrastructuurprogramma dat Brood en Biefstuk op tafel moest brengen. Het eindpunt van de sociaal-democratie in Keynesiaanse stijl, van wie Den Uyl als Galbraith-adept ook de laatste prominente vertegenwoordiger was in de PvdA.
Het idee dat grote infrastructurele werken moeten omdat ze misschien kunnen is gebleven. De Betuwelijn waar iedere minuut een goederentrein zou gaan rijden, weet u nog? De Amsterdamse Noord-Zuidlijn, die een hele minuut tijdwinst tussen Centraal Station en Merwedeplein oplevert (“heb ik tenminste nog iets aan mijn middag”). Wat maakt het uit dat de entree van Amsterdam al jaren een verzakkende gribuszooi is…
Maar er zit een idee achter, een sociaal-democratisch idee. Het Plan van de Arbeid, dat Werk Werk en nog eens Werk moest opleveren in de crisistijd.
Terugkijkend is er niet veel verschil te bespeuren met de praktijk zoals gevoerd door liberaal-christendemocratische regeringen in die tijd (die laatste term betekende toen nog iets anders, verwees naar linksgerichte christenen, het kan verkeren ja).
Het Bosplan, het aanleggen met schop en kruiwagen van een bos in de polders ten zuidwesten van Amsterdam, een idee van de vrijzinnig-democratischgezinde natuurvorser Thijsse – geen Plan-van-de-Arbeidplan, maar toch een Plan.
Ik ben nog steeds geneigd dit bos het Bosplan te noemen, maar de term is gaan slijten. “Amsterdamse Bos” is geen naam, vind ik.
Maar goed, tewerkstelling met schop, hark, kruiwagen en in uiterste discipline – arbeidsplanarbeid.
Ook als de sociaal-democraten het anders bedoeld hebben zullen ze er mee geassocieerd worden (en ja, in de jaren dertig regeerden ze wel al in Amsterdam, in Nederland zou het pas in 1939 zo ver zijn en daar maakten de Duitsers dan snel een einde aan).
Met het Plan- of ingenieurssocialisme ging het socialisme als doel waarnaar men streefde als perspectief definitief weg bij de Nederlandse sociaal-democratie.
De sociaal-democratie ging lijken op “de anderen”.
Al zou het in dat opzicht eigenlijk ook nooit helemaal goed komen, zoals we dezer dagen merken.
Het verhaal van de Wiardi Beckmanstichting in het kader van de Rode Canon.
Het Bosplan, die naam daar ben ik idd ook mee opgegroeid. Ik meen me daar toch een partij krapulistische rampspoed over gelezen te hebben; daar is de PGB endlosung en de 96u poepluier niks bij.
Euh, die link loopt dood…
Ligt het aan mij? De Rode Canon is geschrapt van de site van de Wiardi Beckmanstichting….
Tja… Eerlijk gezegd vond ik het een vreemde plek voor zo’n serie: een groot deel gaat immers over al die echt socialistische mensen en clubjes die men in de loop der tijd eruit gekeild resp. de nek om gedraaid heeft. Beetje alsof je al je zonden opbiecht (al zijn ze daar meestal niet vies van zelfkastijding).
Nou ik heb ook ff zitten zoeken daar maar niks rode canon.
Da’s mooi. Zijn wij de rode canon nu.
Gevonden: http://www.uithoorn.pvda.nl/binaries/content/assets/uithoorn/De+rode+Canon.pdf/De+rode+Canon.pdf. We zijn op pag. 28.
Pingback: Nederlands Links en Marx – een liefdesverhaal dat nog moet beginnen | Krapuul