‘Vergiftigde’ kabouters brengen Hitlergroet

Vanaf zaterdag 18 juni is bij galerie Artlease Contemporary Art in Utrecht een installatie ‘Blijf alert’ te zien, met meer dan 300 multiples van “vergiftigde” kabouters en stokstaartjes van de Duitse kunstenaar Ottmar Hörl. Een multiple is een object dat in een serie van gelijkwaardige exemplaren bestaat.

De toevoeging “vergiftigd” hebben de kabouters van de kunstenaar meegekregen omdat zij de Hitlergroet brengen en achter elkaar aanlopen. Hörl wil met deze installatie een vraagteken zetten bij het populisme.
De kunstenaar wil ons waarschuwen om niet zomaar met de massa of in een systeem mee te lopen (om nadien te zeggen “Ich habe es nicht gewusst”). Hij roept op tot wat meer verantwoordelijkheidszin, om niet steeds machteloos langs de kant te staan toekijken. “Nu brengt niemand meer de Hitlergroet, maar geeft iedereen het systeem de schuld. De vernietiging van het milieu en de aarde, de financiële crisis…. allemaal de schuld van het systeem. Maar we kunnen kiezen, we zijn democraten!”.

Bij de introductie in 2008 werden de ‘vergiftigde’ kabouters niet gewaardeerd. Ze stonden in een galerie in Neurenberg; de ‘beladen’ stad waar de NSDAP van Adolf Hitler zijn grootst opgezette partijcongressen hield. Na de oorlog werden de belangrijkste nazi-kopstukken in Neurenberg berecht.

In Duitsland zorgden de kabouters van Hörl voor veel ophef. Zij kregen al snel de naam van Hitler-kabouters. Op het brengen van de Hitlergroet staat in Duitsland een straf van drie jaar. Voor justitie was dit aanleiding om tot vervolging over te gaan. Door het achterwege blijven van o.a. protesten uit joodse hoek en de intentie die Hörl met zijn installatie had zag justitie hier uiteindelijk van af.

Dat neemt niet weg dat het feit dat Hörl de kabouters voor 40 euro per stuk te koop aanbiedt niet door iedereen werd gewaardeerd.  “Al is het maar voor het plezier om hem achteraf te verbrijzelen”, zei Hörl zelf. Feit is dat de aankondiging tot een heftige discussie leidde bij Stormfront; een website van neo-nazi’s.

Met de keuze van deze expositie geeft Artlease uiting aan haar protest tegen de culturele kaalslag. Galeriehouder Jos Emons: “Het is niet alleen de financiële crisis, maar vooral het ressentiment tegen de kunsten dat hier debet aan is. Het is de onmacht die de kunsten kleineert.” De tentoonstelling duurt tot 16 juli.