Egypte heeft besloten de wisselkoers van het Egyptische pond vrijer te laten, haar greep op de economie te verminderen, en haar investeringen in grote publieke werken te verminderen. Het zal verder ”vergaande” structurele hervormingen doorvoeren om het aandeel van de staat in de economie terug te dringen en het ”speelveld te effenen tussen de private en de publieke sector”.
Als onderdeel van een nieuwe politiek die door president Sisi is aanvaard, zal het ook de staatsondernemingen verplichten hun duistere boekhouding openbaar te maken. En het zal meer staatsondernemingen privatiseren en de invloed van de militaire ondernemingen in de economie gaan terugdringen.
Dit staat te lezen in een verklaring die het IMF dinsdag uitbracht ter gelegenheid van een nieuw akkoord tussen Egypte en het IMF. Egypte krijgt 3 miljard dollar die bedoeld zijn om het grote tekort aan buitenlandse deviezen te lijf te gaan, de hoge inflatie te beteugelen en de positie van het Egyptische pond te steunen. Het is het vierde akkoord dat het IMF met Egypte sluit sinds 2016. Met een totaalbedrag van 20 miljard is Egypte nu één van de belangrijkste cliënten van het IMF.
Egypte heeft lang boven zijn stand geleefd. Sisi’s bewind wierp zich sinds 2013 op kostbare projecten als de creatie van een totaal nieuwe hoofdstad (58 miljard), een verbreding van het Suez-kanaal (8 miljard) dat nauwelijks geld heeft binnengebracht, een groot aantal wapenaankopen waarvan de waarde niet bekend is maar die Egypte tot een van de belangrijke spelers op dat gebied hebben gemaakt, de aankoop van een kerncentrale (25 miljard en dat in een land dat een overschot heeft aan elektriciteit) en verder een keur aan infrastructurele en/of prestige opbjecten. Daar staat tegenover dat het land een chronisch tekort op de betalingsbalans heeft dat de afgelopen tien jaar varieerde tussen de 28 en 44 miljard.
Egypte is een staat die voortdurend zijn hand ophoudt, terwijl het begrotingstekort is in de tijd dat Sisi president is, sinds 2013, is verdrievoudigd tot 157 miljard dollar. De reserve aan buitenlandse deviezen liep terug tot 33 miljard (in augustus). De situatie werd verergerd, eerst door de corona-crisis en vervolgens door de Russische inval in Oekraine – Egypte betrekt 80 procent van zijn import aan graan uit deze twee landen. Buitenlandse investeerders zagen de bui in 2022 hangen en trokken in dat jaar zo’n 22 miljard aan investeringen terug. Het pond werd een aantal keren door de bank ondersteund. Maar nadat daarmee 8 miljard op de deviezen was ingeteerd was er geen houden meer aan. Uiteindelijk verloor het sinds maart 2022 zo’n 43 procent van zijn waarde. Voor één dollar krijg je nu 30 pond (en voor een euro bijna 31 pond). In 2019 was dat nog 18 voor een euro. De inflatie liep mede hierdoor in december ineens op tot 24,4 procent, wat duidelijk tot onrust leidde bij de bevolking. Tenslotte leven zo’n 30 miljoen Egyptenaren onder de armoedegrens en moeten die zien rond te komen van een inkomen van minder dan $ 3,20 per dag. In de loop van een paar jaar zijn ook zo goed als alle subsidies verdwenen.
Voorlopig wordt door het akkoord de ellende niet meteen gekeerd. Maar verwacht wordt dat een zekere stabiliteit kan worden bereikt door de toezegging dat Egypte het pond niet meer te hulp zal komen met een greep naar de deviezen. Ook zien ze een lichtpuntje in de toezegging van Sissi dat hij een stapje terug zal doen op het terrein van de dure projecten. En ten slotte door beloftes van de Golflanden Saudi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten van investeringen en deposits ter waarde van van 20 miljard. Twee banken, de Banque Misr en de Nationale Bank van Egypte, openden een paar dagen geleden speciale dollarrekeningen waarop 25% rente wordt gegeven om maar deviezen aan te trekken.
Verder wordt het een en ander verwacht van het terugdringen van de militaire ondernemingen. Daarvan zijn er ongeveer 80 en ze houden zich bezig met ongeveer alles, van voedsel- en kledingproductie. visserij, mijnbouw, amusement of IT tot (grootscheepse) bouwondernemingen. Ze hebben de laaste jaren nog tal van profijtelijke ondernemingen weten over te nemen, zoals viskwekerijen, goudmijnen of opgravingsondernemingen en ze worden ervan verdacht dat ook te willen doen met de profijtelijke Juhayna zuivelfabriek. De directeur Safwat Thatbet en diens zoon zitten, naar wordt verondersteld om die reden, al een paar jaar in de gevangenis. De militaire ondernemingen hebben verder een hardnekkige neiging tot monopoliseren en ze schrikken andere investeerders af.
Uitgelichte afbeelding: By Graham Carlow, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=87382455
Ook verschenen op Abu’s blog.
