Hittegolf en nog altijd corona bepaalden het nieuws de afgelopen tijd. Ook in deze Strijdkroniek klinkt de bijbehorende ellende door. Maar het zou geen Strijdkroniek zijn als er enkel ellende werd beschreven die passief wordt ondergaan. Sowieso is er qua verzet veel te melden. Een bescheiden selectie van opvallende zaken.
- Iran: grote staking
- Soedan: broodprijzen en revolutionaire ironie
- VS: van hittegolf naar klassenstrijd
- Taiwan: arbeidsmigranten in chipsindustrie gevangen op werk
Iran: grote staking in energiesector
In Iran woedt een grote staking in de energiesector.(1) Het betreft contractwerkers, vooral bouwvakkers en arbeiders in de petrochemische industrie. Ze eisen loonsverhoging en vrije dagen. Nu krijgen ze maandelijks 200 euro, wekelijks een enkele vrije dag en per maand twee en een halve dag vrij. Daar willen ze tien van maken, zodat ze hun familie kunnen bezoeken: contractarbeiders werken vaak ver van de plaats waar ze vandaan komen. Autoriteiten reageren opvallend voorzichtig.
President Rouhani belooft verbetering, maar zegt ook dat de productie nergens last van heeft. Olieminister Bijan Zanganeh beweert dat de lonen omhoog kunnen, en dat hij daarvoor de steun van parlementsleden heeft. Heel curieus: voormalig president Ahmedinejad spreekt zijn steun uit aan de stakers. Dat is dezelfde man die in 2009 de verkiezingen liet stelen en het protest van miljoenen mensen vervolgens genadeloos liet neerslaan. Kennelijk ruikt hij nu opportunistisch kansen tegen zijn rivalen. Valse vrienden op de loer dus.
Genoemde Rouhani is trouwens op weg naar de uitgang. Verkiezingen – uit kandidaten die zijn voorgeselecteerd door het regime zelf, via de Raad van Wachters die de ballotage doet – hebben een nieuwe president opgeleverd. Dat is een zekere Ebraim Raisi. Die heeft in het regime carrière gemaakt als openbaar aanklager. Hij maakte deel uit van een trio van functionarissen dat in 1988 duizenden gevangen tegenstanders en critici van het bewind heeft laten executeren. Het betrof feministen, communisten en veel andere linkse mensen. Hij heeft hier nooit afstand van genomen en wekt zelfs de indruk dat hij nogal trots is op zijn slagersfunctie destijds.(2) Zijn keus als president – zijn indirecte aanwijzing als president door het bewind zelf – belooft weinig goeds.
De staking is van groot belang. Tot nu toe staken vooral contractarbeiders. Het is vurig te hopen dat de staking zich ook uitbreidt naar de arbeiders in de National Iranian Oil Company, het staatsoliebedrijf met 200.000 mensen in dienst en lonen die drie keer zo hoog zijn als wat contractarbeiders verdienen.
De Iraanse economie is zwaar afhankelijk van olie- en gaswinning, arbeiders daar hebben tegenover hun heersers dus een machtspositie omdat ze die winning met stakingen plat kunnen leggen. Heel tekenend: het was een grote staking in de oliewinning die in 1979 aan de omverwerping van de sjah en zijn dictatuur voorafging. De Iraanse revolutie bestond niet alleen uit massademonstraties en straatgevechten, maar ook uit een grote stakingsgolf, juist ook in de olie-industrie. Die revolutie verdreef dus de sjah. Op de golven ervan kwamen echter nieuwe heersers die de revolutie wurgden en een terreurbewind instelden, met de Sjiitische geestelijkheid bovenaan die ook nu nog de kern van het bewind uitmaken in een keiharde dictatuur. Dat die dictatuur nu tegenover hetzelfde slag strijd staat waardoor destijds hun voorgangers zijn verdreven, geeft hoop. Een goede indicatie van het strijdbare zelfbewustzijn van stakers, vinden we in een Verklaring van de Raad voor het Organiseren van Protest door Contract-olie-arbeiders, in de Weekly Worker, een Britse marxistische publicatie die de vinger aan de pols heeft in Iran.(3)
Soedan: broodprijzen en revolutionaire ironie
In Soedan bereikt de revolutie een wrang-ironisch stadium. In Khartoem, de hoofdstad van dat land protesteerden op woensdag 30 juni enkele honderden mensen tegen prijsverhogingen.(4) Die hangen samen met maatregelen die de regering in samenspraak met het Internationaal Monetair Fonds IMF doorvoert. Die behelzen het afbouwen van subsidies op brandstoffen, en daarmee prijsverhogingen en hogere kosten van levensonderhoud. Dus protesteerden mensen tegen de stijgende broodprijzen. En ze eisen maar meteen ook het aftreden van de regering. Zo ziet het begin van een opstand er uit.
Wat is hier zo ironisch aan? Welnu, deze regering is aangetreden nadat in 2018 soortgelijke demonstraties begonnen, betogingen die in 2019 uitgroeiden tot een revolutie. Dictator Bashir ruimde het veld. Er kwam een wankele coalitie tussen de militaire opvolgers van Bashir enerzijds, en politici vanuit de oppositiebeweging die leunde op de revolutie anderzijds. En hoe begonnen in 2018 de protesten tegen de dictatuur van Bashir? Precies: met protesten tegen de stijging van de broodprijs. De arme bevolking heeft ook na de revolutie nog dezelfde problemen, en ziet zich genoodzaakt dezelfde strijd te voeren. Het lijkt op Iran, waar – zoals we zagen – oliearbeiders nu tegen het regime staken dat de macht greep toen het vorige regime was verdreven door onder meer een oliestaking.
Dictatuur of halfdemocratie, van een einde aan de sociale ellende en de armoede is nog geen sprake. Was die revolutie dan voor niets? Nee, ze verdreef een akelige dictatuur, en dat was goed. Maar ze is bepaald niet af zolang aan de economische verhoudingen die mensen in armoede onderdompelen zodat steenrijke schuldeisers hun geld kunnen binnen harken door armen hogere prijzen te laten betalen, niet net zo hard omver worden gegooid als de dictatuur van Bashir. Dat die dictatuur weg is, is te merken aan de repressie. De huidige protesten ontmoeten traangas. De protesten in 2018 kregen al snel kogels. Als resultaat van bijna twee jaar revolutie is dat verschil toch nog een beetje mager.
VS: van hittegolf naar klassenstrijd
In het Westen van de VS woedden al weken akelige hittegolven, net als recent ook in aangrenzend Canada. Arbeiders bij diverse bedrijven weigerden in de hitte door te werken, met name waar de airconditioning het begaf. HuffPost berichtte er over.(5)
Een werkonderbreking wegens de hitte vond op 18 juni bijvoorbeeld plaats in Jack in the Box, een restaurant in Sacramento. Het raam open doen hielp niet bepaald, de lucht die van buiten kwam was allesbehalve koel. Een aantal personeelsleden, al actief via de campagne voor loonsverhoging Fight for 15, legden hun werk neer uit protest. In deze hitte kan een mens niet werken, daar kwam het op neer. Ze dienden ook een klacht in. In het bedrijf Voodoo Doughnuts, gevestigd in Portland, gebeurde op 27 juni iets soortgelijks. Ondraaglijke hitte op het werk, beantwoord door een korte staking van personeelsleden. Doughnut Workers United, een vakbond die kort ervoor verkiezingen voor erkenning had verloren maar kennelijk wel contacten heeft op het werk, schreef op haar Facebookpagina over smeltende donuts en dergelijke. Half juni was er ook al een werkonderbreking wegens hitte in Hooters, in de omgeving van Houston. Ook toen en daar was een haperende airconditioning de aanleiding.
Dit soort strijd zal steeds belangrijker worden waar hittegolven wegens klimaatverandering het werken steeds vaker ondraaglijk en zelfs gevaarlijk maken. Fatsoenlijke airconditioning is dan een heel zinnig verlangen. Maar meer airco’s betekent ook weer meer energieverbruik, en daarmee druk op het klimaat. Niet werken bij hitte is uiteindelijk beter dan met energieverslindende technologie het werk nog enigszins draaglijk te houden. Goede airco eisen is op korte termijn okay. Nog beter is het om gewoon vrij van het werk te eisen zodra de temperatuur te hoog wordt om dat werk enigszins comfortabel te kunnen doen. Doorbetaald natuurlijk, op kosten van de baas.
Ook op andere wijzen gaven arbeiders tijdens de hitte uiting aan de solidariteit in hittegolftijd. In Oregon werd de 38-jarige Sebastian Francisco Perez onwel terwijl hij als landarbeider in de hitte werkte aan irrigatiekanalen. Toen collega’s hem misten, op zoek gingen en hem vonden, was hij al bewusteloos. Hij overleed. Collega’s hielden vervolgens wakes ter nagedachtenis in Portland, Hermiston en St. Paul, allemaal in de staat Oregon. De wakes waren tegelijk een protest: aanwezigen eisten van de OHSA noodmaatregelen om mensen tegen de gevolgen van de hitte te beschermen. De OHSA is de overheidsinstantie die zich met arbeidsomstandigheden bezig houdt.(6)
De risico’s die de hitte voor arbeiders oplevert zijn zeer aanzienlijk. ‘Tussen 1992 en 2017 zijn er in de Verenigde Staten ten minste 815 arbeiders gedood en meer dan 70.000 gewond geraakt vanwege hittestress-verwondingen. Het is waarschijnlijk dat het werkelijke aantal arbeiders dan gewond of gedood is vanwege extreme hitte veel hoger is dan het aan de Occupational Safety and Health Administration (OHSA)’, lezen we op de website van In These Times.(7) Klimaatverandering is dodelijk.
Taiwan: arbeidsmigranten in chipsindustrie gevangen op werk
Ten slotte een horror story uit Taiwan, te vinden op Marxist.com, een trotskistische website die zich zelf weer baseert op mainstream nieuwsbronnen.(8) Taiwan staat bekend om haar efficiënte anti-COVID-beleid waarmee het de pandemie goeddeels buiten de deur heeft weten te houden en kleine uitbraken wist te onderdrukken. Dat gaat intussen steeds moeilijker: Delta is een geraffineerde vijand. Wie betalen de prijs? Arbeiders. Arbeidsmigranten in dit geval, zoals in zo veel andere gevallen.
Het gaat hier om mensen die in de microchips-industrie werken. Ongeveer de helft van alle microchips ter wereld worden in Taiwan vervaardigd. Zoals af en toe in het nieuws komt, zijn er recent tekorten aan die microchips, waarmee productie in bedrijfstakken zoals de auto-industrie vertraging oploopt.
Nou, In Taiwan pakken ze dat probleem stevig aan! Arbeiders worden, virus of geen virus, zwaar onder druk gezet om naar het werk te komen. Sterker: bazen zetten arbeiders onder zware druk om op het werk te overnachten. Bazen van Cameo Communications bijvoorbeeld dreigen ermee dat als ze besmet raken, zij ‘persoonlijk aansprakelijk gesteld worden voor door het bedrijf geleden schade als een arbeider besmet raakt, inclusief schade aan het bedrijfsimago’. Ook kregen arbeiders ergens te horen dat ze bij overlijden meteen in Taiwan gecremeerd zouden worden, en dat de familie het lichaam van de overledene niet meer te zien kreeg. Zouden ze ‘alleen maar’ ziek worden, dan draaiden ze zelf voor de kosten op. Hadden ze maar veilig op het bedrijfsterrein moeten blijven.
Bazen, vaak ook koppelbazen via een soort uitzendbureaus, houden dus gewoon hun personeel in gijzeling. Het gaat hier veelal om arbeidsmigranten uit landen als Vietnam en de Filipijnen, en ze leven en ‘wonen’ opeengepakt, hetgeen besmetting in de hand werkt. Ze worden gedwongen om van slaapzalen op het werk gebruik te maken: arbeiders die zelf iets buiten de fabriek huurden, werden soms gedwongen om toch in die slaapzalen te overnachten, en werden daarmee gevangenen op het bedrijfsterrein. Soms moeten arbeiders die besmet raken, zelf hun verplichte quarantaine betalen, terwijl de regering ondernemers daarvoor juist een vergoeding biedt. Intussen worden resterende beperkingen op arbeidsduur en dergelijke van overheidswege versoepeld, en wordt de minimale tijd tussen twee shifts op het werk ingekort van 11 tot 8 uur. De staat helpt de bazen in hun poging om hardhandig zo veel mogelijk uit hun arbeiders te pompen.
Zo wordt dus het tekort aan microchips aangepakt. En zo ziet het corona-indammingsbeleid van Taiwan er dus uit: arbeiders opsluiten om besmetting te voorkomen, en ze opdrijven tot het uiterste. Als ze toch besmet raken, houdt isolatie van arbeiders de besmettingen beperkt tot mensen die niet meetellen zodra ze niet meer productief kunnen zijn. Het is wellicht mogelijk om binnen het kapitalisme corona in te dammen. Het is klaarblijkelijk niet mogelijk om dat op een min of meer humane en aanvaardbare manier te doen.
Noten:
1 Isabel Debre, Iranian oil workers strike for better wages as economy suffers’, AP, 30 juni 2021, https://apnews.com/article/middle-east-iran-health-coronavirus-pandemic-strikes-e30e40c767c47713a277cdeaca8e21f7
2 Geoffrey Robertson, ‘Iran’s presicent should face justice for his role in mass executions in the 1980s’, The Guardian, 30 juni 2021, https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/jun/30/iran-president-mass-executions-1980s-ebrahim-raisi
3 Yassamine Mather, ‘Workers unite in huge protest’, Weekly Worker, 1 juli 2021, https://weeklyworker.co.uk/worker/1354/workers-unite-in-huge-protest/
4 ‘Sudan protesters demand gov’t step down over economic reforms’, Aljazeera, 30 juni 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/6/30/sudan-protesters-demand-govt-step-down-over-imf-backed-reforms
5 Dave Jamieson, ‘Heat Waves Prompt Workers To Walk Out: “We Weren’t Going To Tolerate It”’, HuffPost, 30 juni 2021, https://www.huffpost.com/entry/heat-wave-workers-walk-out_n_60dcd0c9e4b03d4073e55032
6 Kristian Voden-Fencil, ‘Series of vigils held for 38-year-old farm worker who died during the heat wave’, OPB, 3 juli 2021, https://www.opb.org/article/2021/07/03/oregon-heat-wave-deaths-farm-workers-sebastian-francisco-perez-vigil/
7 Mindy Isser, ‘The Heat Wave Shows Climate Change Is a Workers’ Rights Issue’, In These Times, 1 juli 2021, https://inthesetimes.com/article/climate-change-heat-wave-pacific-northwest-workers-rights-unions-farm-construction
8 The Spark, ‘Taiwan: bosses imprison migrant workers to keep up with microchip demands’, Marxist.com, 1 juli 2021, https://www.marxist.com/taiwan-bosses-imprison-migrant-workers.htm
Ook verschenen bij PeterStormt
- Uitgelichte afbeelding: By Foto: Jonn Leffmann, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32036083
