Drie dagen duurde de Slag van Breda. Zaterdagmiddag begonnen de schermutselingen. Die groeiden in de avond uit tot een serieus offensief dat in de loop van zondag enorme proporties kreeg. Maandag gingen de confrontaties door, tot de vijand aan het eind van de middag de strijd opgaf en het slagveld snel begon te ontruimen.
Een eerste balans. Verliezers: een arrogant commercieel radiostation, een zeker zo hooghartige burgemeester, een Fieldlab-project dat massage richting versoepelingen verpakt als wetenschappelijk experiment, en een kabinet dat liever virus verspreidt dan mensen beschermt. Winnaars: zorgverleners in het Amphia ziekenhuis, waaronder chirurg Rogier Crolla die met zijn petitie de Slag om Breda in gang zette, al die mensen die via die petitie hun afkeer van het virusverspreidingsfeest tot uiting brachten en nog heel veel mensen meer voor wie deze tik op de vingers tegen het onverantwoordelijke kabinetsbeleid opluchting en pret brengt. De commerciële virusverspreiders zijn te ver gegaan, en we hebben ze een bloedneus bezorgd.
Hoe kwam het zo ver? Radio 538, een commerciële zender, zou op 24 april ter gelegenheid van Koningsdag een groot feest organiseren met een flinke rij artiesten. Dit alles in het kader van Fieldlab-experimenten waarin uitgeprobeerd wordt hoe je grote aantallen mensen weer samen kunt laten komen zonder dat de verspreiding van corona al te grote vleugels krijgt. Dat was althans de officiële redenering. Uit de hoek van de Bredase horeca kwam de kritiek: wij onze terrassen dicht, en eventjes verderop een feestvierende consumerende menigte? Het is niet fair! Uit wetenschappelijke hoek kwam kritiek dat je voor serieus onderzoek dit soort grote feesten niet nodig had.(1)
Uit weer andere hoek kwam de vaststelling dat er wel erg merkwaardige verbindingen waren tussen het Fieldlab-gebeuren en de radiozender. ‘Saillant detail: Fieldlab-programmamanager Pieter Lubberts werkte in het verleden zelf bij Radio 538 als manager Operations, waar hij onder andere verantwoordelijk was voor de organisatie van evenementen. Ook hield hij zich bezig met het jaarlijkse 538- Koninginnedagevenement op het Amsterdamse Museumplein’.(2) Ons kent ons. Of het hier in de strikte zin van het woord om corruptie ging, kan ik niet zeggen. Maar het oogt minstens als onfrisse belangenverstrengeling. Intussen was onduidelijk of Breda vanuit Den Haag was gevraagd om medewerking, of dat burgemeester Paul Depla zelf ‘zijn’ stad in de aanbieding had gedaan voor zo’n project. Kennelijk is het tweede het geval.(3)
Maar toen dit soort dingen duidelijk werden, was de Slag om Breda al in volle gang. Zaterdag 17 april bleek Rogier Crolla, chirurg in het Apmhia Ziekenhuis, een petitie te hebben gelanceerd. Dat ziekenhuis ligt vlak bij het Chasséveld, waar het 538 Oranjefeest zou plaatsvinden. De petitie noemde dat feest dan ook een ‘slag in het gezicht’ van de zorg. Terecht: feestende menigte betekent meer besmettingen, meer mensen zien, extra werk voor de al overbelaste zorg. Maar dat niet alleen: je kunt geen tienduizend mensen laten feesten en drinken zonder dat er een aantal onwel worden, gewond raken wegens een vechtpartijtje of kapot glas of weetikwat. Een overbelaste eerste hulp is net wat de zorg er niet nog bij hoeft te hebben. Arjan van den Broek, verpleegkundige in Amphia, blij met de bijval die de petitie kreeg: ‘Op zo’n feest wordt natuurlijk gedronken, dat is ook geen probleem, maar als je dan op de fiets stapt, valt en iets breekt, dan wordt het een probleem. Die capaciteit in het ziekenhuis is gewoon veel minder.’(4) Zo’n feest is extra druk op de zorg, en het komt over als dikke middelvinger in het gezicht van al degenen die er al zo hard moeten werken.
Toen Arjan zijn blijdschap etaleerde, liep de petitie dus al. En hoe! Zaterdag, 16 uur was de petitie volgens Omroep Brabant ‘al meer dan duizend keer getekend’. Verderop in hetzelfde bericht: ‘Update: zaterdag rond 20.00 uur was de petitie al 25.000 keer getekend.’(5) Later diezelfde dag: ‘Rond half elf zaterdagavond stond de teller op 50.000 handtekeningen, rond elf uur was dat opgelopen tot 56.000’.(6) Zondag: ‘Een petitie van een arts van het Bredase Amphia Ziekenhuis tegen de 538-Oranjedag is al meer dan 200.000 keer ondertekend. Rond 16.45 uur werd dat aantal bereikt. De petitie wordt tot zo’n 300 keer per minuut ondertekend’(7) Uiteindelijk behaalde de petitie meer dan 375.000 steunbetuigingen.
Overheid en commercie voelden de snel groeiende druk, en begonnen te reageren. We willen alleen maar helpen! Dat was de tearjerkers-toon van Fieldlab Evenementen dat hun graaivertoning in gevaar zagen komen.(8) We kunnen toch niet zomaar afblazen omdat er een petitie is? Zo schamperde burgemeester Depla.(9) Aan hem wat mij betreft de vraag: had je dan liever dat er 200.000 mensen probeerden plaats te nemen op de publieke tribune tijdens de speciale gemeenteraadszitting die maandag aan de kwestie zou worden gewijd? Die vergadering is overigens uitgesteld.
Depla verzette zich dus tegen het afblazen van dat feest. Maar het was bij hem dus al wel denkbaar geworden dat het feest niet door zou gaan onder druk vanuit de bevolking. Dat was dus al bereikt. En toen liet ook het kabinet de arme burgemeester in de steek: het kabinet was voorstander van Fieldlabs in het algemeen, maar of het feest in Breda door kan gaan, was een kwestie van openbare orde, dat moesten ze in Breda zelf maar uitzoeken.
Precies die openbare orde-kwestie werd het gemeentebestuur kennelijk te veel. Toen politiebonden aankondigden dat ze wegens CAO-actie geen personeel bij het feest wilden inzetten, toen ook nog berichten gingen circuleren over allerhande protest – geruchten in die zin aanblazen is trouwens heel eenvoudig, heb ik gemerkt… – vond Depla het kennelijk welletjes. Maandag tegen het eind van de middag werd bekend dat de gemeente Breda geen vergunning aan het 538-Oranjefeest ging verlenen. Bij het NOS-journaal was kort erna al te zien dat het afbreken van al aangelegde voorzieningen in volle gang was. De vijandelijke troepen waren zich al aan het terugtrekken. We – ja, ik heb ook getekend, wat ik bij petities zelden doe, en de petitie een duwtje helpen geven waar ik kon – hadden gewonnen!
Zorgmedewerkers, ondersteund door steeds meer verontruste en verontwaardigde mensen, hebben de machten van commercie, arrogantie en onverantwoordelijk virusverspreidingsbeleid via deze petitie dus een stevige nederlaag weten toe te brengen. Openbare orde, en niet de aandacht voor de zorg, was uiteindelijk het motief waarachter bestuurders zich verscholen bij hun afblaasbeslissing. Maar het besluit verwijst wel degelijk ook naar ‘maatschappelijke onrust’.(11) Hoe dan ook: zonder het initiatief van die bezorgde chirurg, zonder de enorme steun die zijn initiatief in no time kreeg, was die ‘maatschappelijke onrust’ niet op deze wijze en met deze kracht duidelijk geworden. De teller van de petitie kwam uiteindelijk iets boven de 375.000 uit.
Dit is wel degelijk een overwinning voor zorg en zorgzaamheid. Het woord is nog eventjes aan chirurg Rogier Crolla. Diens commentaar: ‘Ik heb mijn doel bereikt.’ Hij voegt er veelbetekenend aan toe: ‘Ik denk dat de mensen die je normaal gesproken niet hoort, hun zegje hebben gedaan.’ Dat zou zomaar kunnen, en dat heeft effect gehad ook. Nu verder!
Noten:
1 Diederik de Groot, ‘ Statistici maken gehakt van Fieldlabs: “pseudo-experimenten”’, BNR Nieuwsradio, 18 april 2021, https://www.bnr.nl/nieuws/gezondheid/10438255/statistici-maken-gehakt-van-fieldlabs-pseudo-experimenten
2 ‘Onrust rondom 538-event groeit’, Spreekbuis, 18 april 2021, https://www.spreekbuis.nl/onrust-rondom-538-event-groeit/
3 Thomas van Groningen, ‘ “Burgemeester van Breda wilde graag Fieldlab in zijn stad”’, BNR Nieuwsradio, 18 april 2021, https://www.bnr.nl/nieuws/politiek/10438122/burgemeester-van-breda-wilde-graag-fieldlab-in-zijn-stad
4 Marielle Bijlmakers, ‘Verpleegkundige Arjan is blij met succes van petitie: “steuntje in de rug”’, Omroep Brabant, 18 april 2021,https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3375588/verpleegkundige-arjan-is-blij-met-succes-van-petitie-steuntje-in-de-rug
5 Malini Witlox, ‘Medewerkers Amphia starten petitie tegen 538-feest: “De zorg geminacht”’, 17 april 2021/19 april 2021, https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3375359/medewerkers-amphia-starten-petitie-tegen-538-feest-de-zorg-geminacht
6 Malini Witlox, ‘Massale steun voor petitie van Amphia-arts tegen 538-feest Breda’, Omroep Brabant, 17 april/ 18 april 2021, https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3375396/massale-steun-voor-petitie-van-amphia-arts-tegen-538-feest-breda
7 ‘Breda vraagt kabinet of 538-Oranjedag kan doorgaan na massale ondertekening petitie’, NOS, 18 april 2021, https://nos.nl/artikel/2377186-breda-vraagt-kabinet-of-538-oranjedag-kan-doorgaan-na-massale-ondertekening-petitie.html
8 ‘Fieldlab verdedigt 538-feest: “Bedoeld als hulp aan de samenleving”’, Nu.nl, 18 april 2021, https://www.nu.nl/media/6128384/fieldlab-verdedigt-538-feest-bedoeld-als-hulp-aan-de-samenleving.html?redirect=1
9 Bert van Doorn, ‘Depla over 538-feest: “Als dit niet kan doorgaan vanwege een petitie…”’, Omroep Brabant, 18/19 april 2021, https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3375622/depla-over-538-feest-als-dit-niet-kan-doorgaan-vanwege-een-petitie
10 ‘Kabinet wil doorgaan met Fieldlabs, maar Breda moet zelf beslissen over 538-feest’, NOS, 18 april 2021, https://nos.nl/artikel/2377295-kabinet-wil-doorgaan-met-fieldlabs-maar-breda-moet-zelf-beslissen-over-538-feest.html
11 ’Waarom gaf de gemeente Breda geen vergunning voor het oranjefeest? Nu.nl, 20 april 2021, https://www.nu.nl/media/6128625/waarom-gaf-de-gemeente-breda-geen-vergunning-voor-het-oranjefeest.html
12 ‘Radio 538-feest in Breda gaat niet door: gemeente geeft geen vergunning’, Nu.nl, 19 april 2021, https://www.nu.nl/media/6128406/radio-538-feest-in-breda-gaat-niet-door-gemeente-geeft-geen-vergunning.html
- Ook verschenen bij PeterStormt
- Uitgelichte afbeelding: Door G.Lanting – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8014316
