Zo, even terugblikken op een bezoekje aan slachterij Vion in Boxtel, of preciezer gezegd: aan de stoep bij de ingang. Met dat bezoek zetten een achttal mensen, waaronder ik, een eis tot compensatie van een Vion-werker wegens baanverlies, inkomstenderving en extra kosten wegens gerelateerd verlies aan huisvesting kracht bij. Binnengehaald hebben we die eis nog niet. Maar we zijn dan ook nog helemaal niet klaar.
Eerst wat voorgeschiedenis. Vion is een hels bedrijf waar dagelijks duizenden varkens worden geslacht. Maar het bedrijf is niet alleen een hel voor die varkens. Het personeel – arbeidsmigranten, werkzaam bij Vion maar formeel in dienst van een uitzendbureau – doen het akelige, vieze en gevaarlijke werk. Omwonenden zitten in de stank en in het lawaai, waarbij je niet alleen mag denken aan af en aan rijdende vrachtwagens, maar ook aan gestresste varkens in die vrachtwagens, op weg naar hun dood. En dan is er ook nog dat corona-virus: in Vion zijn eerder dit jaar besmettingen vastgesteld.
Welnu, tegen dit bedrijf is een campagne gestart: Sluit Vion. Initiatieven die zich inzetten voor dieren, werken er in samen met een initiatief dat zich met overlast voor omwonenden bezighoudt, en ook georganiseerd anarchisme, in de vorm van Vrije Bond Noord-Brabant raakte betrokken. Vanuit die laatste invalshoek ben ik er ook in gerold. Vorige maand hielden we al een manifestatie voor de personeelsingang, om onze solidariteit met de mensen die er werkten te betuigen en tot sluiting wegens corona-gevaar op te roepen. Op langere termijn willen we dat het bedrijf niet zozeer dicht gaat – we willen mensen niet van hun baan beroven – maar omgezet wordt in een werkplek waar 1) geen dieren meer worden vermoord 2) geen mensen meer worden uitgebuit en 3) geen omwonenden worden opgescheept met stank en lawaai.
Enkele weken terug ontstond contact met een Roemeen die als arbeidsmigrant in Vion werkte. Die vertelde dat hij op het werk een verwonding aan de hand had opgelopen, ter plekke wel was verzorgd en weer aan het werk gezet. Maar omdat hij het tempo niet meer kon bijbenen, werd hij zonder omhaal ontslagen. Omdat werk en woonplek via de uitzendconstructie waarin mensen te werk gesteld zijn gekoppeld zijn, raakt de werker ook die woonplek kwijt. Gederfde inkomsten dus, plus extra kosten om aan onderdak te komen. In overleg met de man besloten we actie te gaan voeren om 2500 euro compensatie wegens die kosten en dat inkomensverlies te eisen. Vion kreeg dus bericht dat we op donderdag 23 juli, vandaag dus, langs zouden komen met een brief waarin die eis stond, plus de hierboven kort samengevatte motivatie.
Er heen dus, met in eerste instantie zes mensen. Een korte wandeling van station Boxtel naar Vion. Dat was al onthutsend genoeg: we kwamen langs een bedrijfsterrein waar vrachtwagens vol met varkens stonden, klaar voor ‘verwerking’. We hoorden in de verte ook geluid: gegil van varkens die de dood in werden gejaagd. We roken de varkens ook. Levende wezens, dieren die pret kunnen hebben, maar dus ook angst. Dag in dag uit worden zulke dieren aldaar omgebracht om te worden omgezet tot product, voor geldelijk gewin. Een CEO van Vion ving als onderdeel van dat gewin 800.000 euro in het afgelopen boekhoudjaar, en ook nog eens een bonus van 500.000 euro, zo blijkt uit het jaarverslag. Ik spreek van ‘vangt’ en ‘incasseert’, want het woord ‘verdienen’ is hier niet van toepassing. Voor dat geld jagen ze die varkens de dood in. Voor dat geld buiten ze tevens arbeidsmigranten uit: die krijgen minimumloon of iets in die buurt. Ik heb geeneens zin om het verschil tussen die fooi voor verschrikkelijk werk zelfs maar te vergelijken met dat bij elkaar gegraaide bedrag voor zo’n topmanager.
Terug naar de actie. Bij het bedrijf bleek men op ons gerekend te hebben: we kregen te horen dat er iemand van voorlichting, tevens directielid, naar ons toe zou komen. Wij wachtten en hebben ons spandoek ontvouwd. En ja hoor, daar kwam een directeur op ons toegelopen. Ze hoorde ons aan en ging er vervolgens behendig op in. Ze had de zaak nagezocht, en volgens haar gegevens was de werker niet ontslagen maar zelf opgestapt. Wij blijven echter bij ons verhaal en geloven gewoon de werker voor wie wij opkwamen en op blijven komen. Twee mensen van ons voerden het woord, over het ontslag, maar ook over het bredere plaatje, de overlast, het milieu, de arbeidsmigranten en de ellendige omstandigheden waar die mee geconfronteerd worden. De Vion-directeur was het niet met ons eens maar zei keer op keer dat ze ‘respect’ voor ons had, en zelf andersom ook hoopte op respect van onze kant voor Vion. Maar ze hamerde er tegelijk op dat de uitzendwerkers zelf kiezen voor het werk, om aan geld te komen, dat het dus ook hun verantwoordelijkheid is. Ook hamerde ze er op dat Vion echt wel stappen zette richting duurzaamheid en verbetering, maar dat zoiets tijd kostte. Zo kregen we bijvoorbeeld te horen dat Vion ook aan vleesvervangers gaat doen. Ik zou iets blijer met die mededeling zijn als ze dat gingen doen in plaats van het slachten van varkens, en niet ernaast, zoals tot nu toe.
Het is duidelijk dat we het niet eens werden. Mij viel wel op hoe handig deze functionaris opereerde. Geen strenge, vijandige toon, geen vertoon van arrogantie, maar vooral veel vriendelijkheid, een streven naar harmonie en wederzijds begrip. Intussen wel heel erg duidelijk maken dat ze zich niet alleen in de zaak had verdiept van de man voor wie we op kwamen, maar vooral ook in onze groep. De boodschap was niet bepaald alleen: het interesseert ons. De boodschap was eerder: we houden jullie in de gaten. Natuurlijk interesseert het ze: zo’n ontslag is slechte public relations, en compensatie betalen kost ze geld en schept een precedent waar ze niet blij van worden. Maar die tweede boodschap was er onmiskenbaar ook.
Uiteindelijk overhandigden we de brief die we hadden opgesteld. De Vion-voorlichtingsdirecteur zegde toe dat ze het goed gingen bekijken en snel met een reactie zouden komen. Ergens eerste heft van volgende week kunnen we die reactie tegemoet zien, zo liet ze blijken.
Wij – intussen met ons achten, twee mensen hadden zich tegen het eind nog bij ons gevoegd – hadden gedaan wat we van plan waren en vertrokken. Op de terugweg kwamen we langs diverse vrachtwagens met varkens er in. We hebben ze van dichtbij kunnen bekijken, en er ontspon zich nog een gesprek met een chauffeur en iemand van ons. Met name het zien van deze dieren, in deze trieste situatie, was een onverwacht en weinig vrolijk extra in deze toch al leerzame dag. Ze leken niet eens zo bang, ik vermoed dat ze geen idee hadden van hun griezelig nabije toekomst. Uit het gegil elders bleek dat het lang niet overal zo rustig toeging. Ik begreep van een mede-activist dat vooral als het erg warm is, de paniek en ellende van de opgesloten dieren enorm te merken is.
Bij het station hebben we even nagepraat en onze inzichten uitgewisseld. Het wachten is nu dus op reactie vanuit Vion op onze compensatie-eis. Of er vervolgactie komt, zal van die reactie afhangen. Gezien de houding van de Vion-directeur die met ons sprak, ga ik er niet van uit dat ze al overstag gaan. Maar onder voldoende druk wordt uiteindelijk vrijwel alles vloeibaar. Deze strijd is nog helemaal niet gestreden.
Het jaarverslag van Vion vind je via ‘Vion neemt verantwoordelijkheid voor duurzame voedselvoorziening,’ 27 maart 2020,
De campagne ‘Sluit Vion’ is te vinden via Facebook en Twitter: @Sluit_Vion
Ook verschenen bij: PeterStormt
