In een terugblik, bijna een eeuw na de feiten, op de oorzaken van de Franse Revolutie, die de wereld zoals hij was met geweld omvergeworpen had, met zulke kwalijke gevolgen voor Frankrijk, wees Hippolyte Taine met een beschuldigende vinger naar de nietsvermoedende Montesquieu als aanstoker van veel kwaad. Taine, een van de intellectuele sterren van zijn tijd, bewonderde Montesquieu, maar dichtte hem toch een bijzonder slechte invloed toe op het ideologische klimaat van het prerevolutionaire Frankrijk. In zijn werk schetste Montesquieu een beeld van de veelheid aan zeden, gewoontes, religies, sociale organisaties en politieke regimes die de wereld kende en gekend had, en liet ook hun interne samenhang zien. Zo toonde hij, aldus Taine, de relativiteit van de maatschappelijke orde in het toenmalige Frankrijk. ‘Vanaf dat moment is de betovering verbroken. De oude instituties verliezen hun goddelijk prestige; ze zijn niet meer dan mensenwerk, het product van tijd en plek, geboren uit keuzes en afspraken.
– Lees verder bij De Witte Raaf
