Het ene herdenken is het andere niet

Ultra-rechts en een deel van Joods Nederland maken zich boos dat de Stichting Vluchteling dit jaar de sponsormars van ”De Nacht van de Vluchteling” (40 kilometer wandelen) onder meer wil laten beginnen in het voormalige ”Durchgangslager Westerbork”, vanwaar de Nederlandse Joden destijds naar de concentratie- en vernietigingskampen in het oosten werden gedeporteerd. Eddo Verdoner van het Centraal Joodse Overleg, de ”koepel” van Joodse organisaties, vindt dat de ”nagedachtenis van de Holocaust niet moet worden ingezet voor andere zaken”. Hij refereert aan de ”speciale status” van de Holocaust die veel Joden (en ook de staat Israel) opeisen voor de genocide van de Joden. Die zou namelijk zo erg zijn geweest dat hij met niets anders te vergelijken valt.

Geen echt vruchtbaar uitgangspunt, volgens mij, zo’n rangorde waarbij de ene volkerenmoord erger is dan de andere en de Holocaust ongeveer heilig wordt verklaard. Het is ook één van de redenen waarom de oudste Kristallnachtherdenking van Nederland, degene die in 1992 van start ging in Amsterdam, door CJO-vertegenwoordigers in het verleden vaak als ”antisemitisch” werd betiteld. Die herdenking maakt namelijk tegen de zin van het CJO wel degelijk de vergelijking tussen de Joodse vluchtelingen van toen en de vluchtelingen van nu, die verdrinken in de Middellandse Zee of verkommeren en bevriezen in de kampen in Griekenland.

Thierry Baudet, van het FvD, twitterde dat de keuze van Westerbork ”schandalig” is. En ook Esther Voet, de hoofdredacteur van het Nieuw Israëlietisch Weekblad, vond de keuze van Westerbork heel erg fout, want ”in de jaren veertig zijn Joden vergast, vermoord, terwijl veel vluchtelingen nu juist met open armen worden binnengehaald”. Blijkbaar heeft ze de laatste jaren niet zo goed het nieuws gevolgd, die Esther.

Er zijn gelukkig ook andere geluiden rond deze zoveelste onverkwikkelijke, ranzige rechtse reactie. Jaap Hamburger, voorzitter van Een Ander Joods Geluid, komt met dit commentaar op het standpunt van Verdoner en de zijnen:
“De officiële joodse instanties doen zelf niet anders dan met tussenpozen direct of meer verhuld, de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en ‘de Holocaust’ inzetten zoals het hun uitkomt, voor hun politieke doelen. Heel recent was dat nog het geval in Amsterdam waar zij onder verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog een verbod eisten op demonstraties tegen Israël en voor Palestina op de Dam en het Jonas Daniël Meijerplein. Bovendien verlangen zij van iedereen dat ‘de Holocaust’ niet vergeten wordt en in het onderwijs aandacht krijgt. Dat moet kennelijk op hun exclusieve voorwaarden en binnen door hen bepaalde grenzen. Maar zij hebben geen monopolie op welke plek in Nederland dan ook. Niet op De Dam, niet op het Jonas Daniel Meijerplein en niet op Hooghalen of Westerbork. Kamp Westerbork heeft zijn ontstaan te danken aan de schrijnende problematiek van de Duits-Joodse vluchtelingen, die destijds Duitsland moesten ontvluchten maar niet welkom waren op de Veluwe en al helemaal niet in de omgeving van ‘t Loo. De sponsorloop bij Westerbork beginnen is daarom een eerbetoon aan die geschiedenis en drukt ons met onze neus op de continuïteit van de vluchtelingenproblematiek in ons land en ons werelddeel.”

En dan was er natuurlijk nog de tweet van de veteraan Leo Lewin, waaraan volgens mij echt helemaal niets hoeft te worden toegevoegd:
”Ik heb met mijn vader en moeder in Westerbork gezeten. Vandaar zijn we verder gedeporteerd naar Bergen-Belsen. Ik heb er geen enkel bezwaar tegen dat daar dit jaar de Nacht van de Vluchteling start. Integendeel, ik vind het een uitstekende keuze.” — Leo Lewin (@leolewin) January 19, 2019

– Eerder verschenen bij Abu Pessoptimist