Met de Edese burgemeester Van Der Knaap kon ik het redelijk goed vinden. Zeker, tussen de linksradicaal die ik ben en de burgemeester die hij was, waren er uitgesproken meningsverschillen, maar de omgang is nooit respectloos geweest. Hij was bijzonder vaardig in de-escalatie en áls er dan een dreiging van echte escalatie was, dan greep hij in. Aan alle kanten van het politieke spectrum, op gelijke basis.
Nu hebben we sinds een tijdje een nieuwe burgemeester, René Verhulst. Eerst waren er wittebroodsweken, waarin hij bij zoveel mogelijk gelegenheden als glimlachende burgervader naar voren trad en ik de kat uit de boom keek. Maar sinds kort is de toon veranderd.
Het begon met een interview met Verhulst bij het NPO radioprogramma ‘Dit is de dag’: Verhulst voelde zich ‘machteloos’ ten aanzien van terugkerende jihadisten in Ede. En die terugkerende jihadisten ‘genieten allerlei voorzieningen van de gemeente’. In de bijbehorende opiniebrief van Verhulst aan het Nederlands Dagblad stelt hij zich en passant ook nog boven de rechterlijke macht door vrijspraken in deze zaken van tafel te vegen. Waar het nu precies om ging bleef allemaal erg vaag: er zijn geen cijfers die erop wijzen dat er een groep terugkeerders is, er zijn geen indicaties over terroristische plannen en Verhulst zelf was ook nog met niemand in gesprek gegaan, laat staan dat hij concrete ideeën had. Kortom, een storm in een glas water, maar de toon was gezet en het geheel kreeg landelijke aandacht.
Het geheel bleef niet zonder gevolgen. Burgerbelangen, die hun ressentiment tegen de moslimgemeenschap niet onder tafels of stoelen steken, sprong er natuurlijk gelijk bovenop. Het werd pas echt zorgelijk toen bleek dat er begin deze maand posters ‘tegen islamisering’ bij de Turkse moskee in Ede-Zuid en bij park Huygens waren geplakt. De posters werden verspreid door Voorpost, een extreem-rechtse groepering die zich kenmerkt door nazi-ideologieën en moslimhaat. Kennelijk voelden lokale aanhangers van Voorpost zich vrij genoeg om dit te doen, nu de burgemeester het vuurtje onder angst en uitsluiting even had aangewakkerd. Is er een causaal verband tussen Verhulst’s stelling over jihadisten en de Voorpost-posters? Me dunkt van wel. Het laatste incident tegen een moskee hier in Ede dateert alweer van negen jaar geleden. Tussen de uitspraak van Verhulst en het posterincident zit ongeveer een maand. Dat is geen toeval.
Afgelopen weekend deed Verhulst er een schepje bovenop. In een artikel in de papieren editie van de Edese Post zegt hij, naar aanleiding van de Sinterklaasintocht, dat de hele discussie over Zwarte Piet ‘hier niet speelt’. Verhulst stelt verder dat ‘de politiek zich er niet mee moet bemoeien’ (vreemd, als je bedenkt dat vrijwaring van racisme vastgelegd ligt in onze grondwet) en vraagt zich dan af wat het volgende is waar mensen zich druk over gaan maken. “Sneeuwwitje en de zeven dwergen?,” schampert hij in zijn column.
Het is een bizarre uitspraak, dat de Zwarte-Piet-discussie hier niet speelt. Ten eerste omdat Ede geen white-only stad is; volgens het CBS wonen er in Ede op dit moment ruim 1.270 kinderen in de leeftijd tot 10 jaar met een niet-westerse migratieachtergrond. Waarvan bijna 570 kinderen met een Afrikaanse migratieachtergrond en 28 kinderen uit de voormalige Nederlandse Antillen. Deze kinderen – en hun ouders – zouden dan op miraculeuze wijze geen last hebben van het racisme dat uitgedragen wordt door de blackface Piet? Ik denk eerder dat Verhulst meent dat de discussie hier niet speelt omdat hij een enorme witte blinde vlek heeft voor Edese bewoners met een migratieachtergrond. Behalve als het om vermeende jihadisten gaat, dat is dan wel vreemd.
Bovendien hoefde Verhulst tijdens de intocht alleen maar om zich heen te kijken om te weten dat de discussie hier wel degelijk speelt en dat heel veel ouders – in stilte – al gekozen hebben voor een inclusieve versie van de Piet. Waar tijdens de intocht het ‘formele Pietenteam’ alleen uit tenenkrommende Zwarte Pieten bestond, compleet met rode lippen en kroeshaarpruiken, is in het videoverslag van de intocht te zien dat er vrijwel geen zwart geschminkte kinderen zijn. Ik zie heel veel witte Pietjes, ik zie Roetveegpietjes. Verhulst zag ze blijkbaar niet.
En dan die uitspraak over Sneeuwwitje. Ik weet niet wat Verhulst bezielt om de terecht gevoerde discussie over het alom aanwezige racisme in Nederland zo te willen ridiculiseren. Probeert hij populistische herrieschoppers op zijn hand te krijgen? Ik zie Voorpost-fanaten al in hun handen wrijven… Of komt er ineens een rechts-conservatieve aap uit de mouw?
Hoe het ook zij, dit soort uitspraken zijn niet onschuldig. Het zijn uitspraken met risicovolle effecten, die bevolkingsgroepen binnen één gemeenschap verder van elkaar verwijderen en in het ergste geval zelfs tegen elkaar opzetten. Mijns inziens is polariseren geen burgemeesterstaak. Daar zitten we hier helemaal niet op te wachten.
Ik zeg: laat Paul maar de volgende burgemeester van Ede worden. Die snapt het tenminste wel.
- Eerder verschenen bij: Dhjana
