Om Merkel kan niemand heen

De CDU/CSU verliest ruim 8 procent bij de Duitse Bondsdagverkiezingen en de SPD 5 procent, samen ruim 13 procent. Daarentegen komt de AfD uit op bijna 13 procent. Het lijkt op een afstraffing voor het beleid van de coalitie van christendemocraten en sociaaldemocraten, hoewel Duitsland het relatief goed doet. Maar het is ook te verklaren met een ‘normalisering’ van onze oosterburen. In alle Europese landen zijn er sterke extreemrechtse stromingen. Duitsland heeft zich wat dat betreft bij de rest gevoegd. Duitsers zijn gelukkig geen ‘Übermenschen’ en blijken even benepen als de anderen. Bedenk hierbij dat Marine Le Pen in de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen 21 procent van de stemmen behaalde. En bij de landelijke verkiezingen in Nederland kregen Wilders + FvD samen 15 procent. Dan past het verkiezingsresultaat van de AfD wel in dat rijtje.

Na de uitslag moet er een nieuwe coalitie gevormd worden. Verrassend direct na de bekendmaking van de exitpolls was het voornemen van de SPD om vooralsnog niet opnieuw een coalitie met Merkel te sluiten. Te meer omdat qua politieke opvattingen de CDU/CSU en de SPD zowat elkaars evenbeelden zijn. Is deze oppositierol van de SPD tactiek? Het enig mogelijke alternatief van een ‘grote’ coalitie van CDU/CSU en SPD is een zogeheten ‘Jamaika’-coalitie tussen CDU/CSU, FDP en Grünen. Dan hangt het ervan af hoe regeergeil de laatsten zijn. Samenwerking met twee rechtse partijen betekent suïcide voor de groenen. Maar goed, psychologie van de macht vertelt een ongewis verhaal. Zo was in Nederland onder Jolande Sap GroenLinks ook bereid zwaarwegende principes op te offeren voor minimale medezeggenschap in het regeringsbeleid. Waarschijnlijk realiseren de Grünen zich echter hun mogelijke destructie en happen ze niet toe. Dan moet Merkel de SPD zien te paaien.

Merkel staat bekend als sluw omdat ze als een van de weinige politici stappen vooruit kan denken. Ze nam dan ook voor kennisgeving aan dat de SPD de oppositie in wilde en reageerde er niet op. Ze weet dat de grote immigratiegolf voorbij is met de nakende nederlaag van ISIS. Ze weet tevens dat Duitsland sterk vergrijst en dat het land hoe dan ook nieuwe mensen nodig heeft. De meestal goed geschoolde vluchtelingen uit Syrië en Irak zullen snel in Duitsland integreren. Bovendien brengen ze vanwege hun opvang in door Duitsers verlaten regio’s en steden nieuwe impulsen op die plekken. Met dit verhaal kan ze de SPD er vast van overtuigen dat hun coalitiepolitiek van de afgelopen kabinetsperiode op langere termijn gezien goed was en dat de AfD als nihilistische partij de karakteristieken van de spreekwoordelijke plumpudding zal vertonen. Kijk hierbij naar Marine Le Pen die niets kan klaarspelen in Frankrijk en slechts mokken rest. Van het geschetste scenario zal de SPD in een nieuwe regeringssamenwerking eveneens profiteren.

Om Merkel kan niemand heen en dat heeft ze meteen na het verkiezingsresultaat met zoveel woorden ook uitgesproken. Er zal gebeuren wat de bondskanselier denkt dat het beste is voor Duitsland. ‘Wir schaffen das’ interpreteer je het beste als ‘Merkel schafft das.’