Op nrc.nl werd op 4 januari een ‘fact check’ gepubliceerd die nagaat of enkele uitspraken van socioloog Ruud Koopmans in een interview met het Algemeen Dagblad wel kloppen. Zijn uitspraken impliceerden immers dat enorme aantallen moslims, 50 miljoen (!), geweld accepteren. Het NRC-artikel tracht de feitelijkheid van deze stelling na te gaan door te grasduinen in een aantal onderzoeken en komt tot de conclusie dat deze bewering van Koopmans waar is. De wijze waarop die conclusie bereikt wordt, en het gebrek aan noodzakelijke nuanceringen, doet echter de vraag rijzen of deze fact check zelf niet om een fact check vraagt.
Door: Jonas Slaats
Intolerantie en wantrouwen?
Een eerste opvallend element is dat de fact check begint met de veronderstelling dat “bijna de helft van de moslims intolerante opvattingen heeft” en dat dit “ruim geboekstaafd” is in verscheidene onderzoeken. Over welke onderzoeken het hier gaat wordt niet verduidelijkt. Later in het artikel komen verscheidene rapporten aan bod, maar deze bevestigen die veronderstellingen helemaal niet. Ook een niet vermeld grootschalig onderzoek, zoals het Nederlandse TIES-onderzoek dat ook heel wat attitude-onderzoek deed onder de tweede generatie Marokkanen en Turken in Europa spreken dergelijke veronderstellingen tegen.
Vervolgens worden enkele cijfers aangehaald uit een onderzoek dat voorheen door Koopmans zélf werd uitgevoerd, waarvan de methodologie trouwens behoorlijk wat twijfel opwekte, aangezien het om een louter telefonische enquête ging met multi-interpretabele vraagstellingen. Dat onderzoek zou bijvoorbeeld aantonen dat 45 procent van de moslims in zes Europese landen van mening is dat men joden niet kan vertrouwen (vs. 8 procent van de christenen). Gesteld dat we de correctheid van dat percentage aanvaarden, dan nog spreekt het niet voor zich. Een breder perspectief is immers noodzakelijk. Het Pew Onderzoek uit 2006, dat wat later in de ‘fact check’ aan bod komt, laat bijvoorbeeld zien dat in Groot-Brittannië zo’n 56% van de niet-islamitische respondenten vindt dat Moslims niet eerlijk zijn (en dus vermoedelijk ook vinden dat ze ‘niet te vertrouwen’ zijn). In Frankrijk is dat 64% en in Duitsland 52%.
‘Vijftig miljoen moslims accepteren geweld’- een check op de factcheck
