Het was ruim dertig jaar na het beruchte Congres van Berlijn, waarop Afrika werd opgedeeld tussen Europese mogendheden. Ethiopië, toen Abessinië geheten, werd als moeilijk verdeelbaar ongemoeid gelaten (en misschien toch ook omdat het een christelijke meerderheid had, al deed dat er voor de kolonisatoren eigenlijk niet toe) en Liberia, dat als het bruggehoofd van de VS in Afrika gezien kon worden, werden niet toegewezen. De grenzen vielen later niet precies uit zoals ze in 1885 waren afgesproken, en dat geldt ook voor de Sykes-Picot-overeenkomst van 1916. Frankrijk en Groot-Brittannië verdeelden de buit die nog veroverd moest worden op het Osmaanse Rijk, dat gedoemd was de oorlog te verliezen.
De geheime afspraak werd “gelekt” na de Russische revolutie van 1917, zodat Rusland geen deel kreeg. En de grenzen vielen niet zo uit als ze op de tekentafel door de heren in 1916 waren vastgelegd. De Britten kregen het hele oliegebied van Mesopotamië dat de nieuwste geschiedenis ingaat onder de naam Irak. Frankrijk kreeg niet zo’n grote portie Anatolië als “beloofd” en het in meerderheid Arabischtalige gebied hiervan, nu aangeduid als Hatay, werd na een frauduleus referendum overdragen aan de Turkse republiek. En verder werd de annexatie van Arabisch gebied van het Osmaanse Rijk, door Frankrijk en Groot-Brittannië, goedgekeurd door de nieuwe dekmantel voor de Europese overheersing, “de internationale gemeenschap”, de Volkenbond.
Arabische legers hadden in goed vertrouwen de wapens opgenomen tegen hun (grotendeels) Osmaanse geloofsgenoten, in de verwachting dat zij onafhankelijk zouden zijn na de oorlog. Dit was dus niet alleen al bij voorbaat gesaboteerd, er werd ook nog een deel van het rijk, Palestina, door de Britten beloofd aan de politieke zionisten als “joods nationaal tehuis”. Deze hele koloniale, gewelddadige bedriegerij, die nu zijn honderdste verjaardag viert moest in Europa en Noord-Amerika verkocht worden in termen van achterlijke Arabieren die niet “rijp” waren voor zelfbestuur (en bovenop olievelden woonden, maar dat hoorde er niet bij), tot en met de leugens over “een volk zonder land voor een land zonder volk” dat “de woestijn tot bloei bracht”. Ook de Koerden en de Syrisch-orthodoxen werd “een nationaal tehuis” beloofd door perfide machten die zich niet aan toezeggingen hoefden te houden omdat ze daartoe de macht hadden.
Het is hier niet de plaats en gelegenheid om honderd jaar geschiedenis in vogelvlucht door te nemen. Het volsta dat de imperialistische machten geen moeite hebben gespaard om het Arabisch nationalisme gewelddadig de kop in te drukken, tot en met de moorddadige overvallen op Irak en Libië van de laatste dertien jaar, de bloedige bemoeienis met opstanden in Syrië en Jemen, het voortdurend gedogen van de kolonisering van Palestina, het indirect toejuichen van het annuleren van verkiezingsuitslagen in Algerije, Egypte, Palestina, de medeplichtigheid aan de interventie op Bahrein en de lijst is moeiteloos uit te breiden. Dat “de islam”, altijd te verkopen als “de” islam, een belangrijker rol speelt bij de opstanden in de Arabische wereld dan het onafhankelijkheidsstreven en de wens tot democratisering, heeft “de internationale gemeenschap” geheel aan zichzelf te danken. Het oorspronkelijke Arabisch nationalisme was seculier, werd trouwens voor een flink deel gedragen door christenen en als u zich gaat afvragen hoe die christenen daar nou weer komen dan bent u geslaagd voor het examen eurocentrisme.
Wie weet waar de opstanden in de Arabische wereld, na Tunesië en Egypte begin 2011, toe geleid zouden hebben zonder interventie van de koloniale machten. De koloniale ideologie heeft zich inmiddels tot een fascistoïde anti-islamisme ontwikkeld in Europa, waartegenover in het Nabije Oosten (een eurocentrisch begrip uiteraard) een al even fascistoïde islamisme staat, want hoe moet je Al Qaeda en Daesh anders kwalificeren?
Zolang de imperialistische macht zelf niet gebroken wordt zie ik dit niet goed komen. Een grote taak, niet onuitvoerbaar, maar wel zwaar.
Ter begeleiding van Joint Politics, SALTO StadsFM donderdag 26 mei 18-20 u
