Onderstaand stuk verscheen eerder op de site van vandyke, die deelneemt aan de Krapuul Creative Commons Pool.
De emigratie is het stiefkindje van de Nederlandse politiek en pers. Zelden heeft men het erover of het moet zijn de ‘aderlating’, de ‘massa-emigratie’, het ‘ontvluchten’, de ‘braindrain’, van de autochtone emigranten. Tijdens een van de zeldzame keren, het Kamerdebat over Immigratie en Asiel van 30 november jl., zei Fritsma van de PVV:
“Het punt van de heer Dibi over het migratiesaldo volg ik eerlijk gezegd ook niet. Stel namelijk dat 100.000 kansarme migranten binnenkomen en dat 100.000 goed opgeleide, hard werkende mensen weer vertrekken. Dan heb je een immigratiesaldo van nul, maar neem maar van mij aan dat de samenleving dan een groot probleem heeft. Nogmaals: ook dat punt volg ik dus niet.”
Nu kan je dat ook positief uitleggen want van de emigranten is een derde niet-westerse en een derde westers allochtoon, maar dat bedoelt hij natuurlijk niet. Het is een argument dat je wel vaker hoort als je met het migratiesaldo schermt in debatten: de slechten komen en de goeden gaan weg. Moslims komen en Henk en Ingrid gaan weg, maar helaas worden die beweringen nooit onderbouwd. Ik heb al veel artikelen geschreven over de immigratie en emigratie van allochtonen en alleen al als je kijkt naar de aantallen weet je dat het niet kan kloppen. Je kan wel aantonen dat er bijvoorbeeld maar weinig mensen bijkomen de afgelopen jaren door migratie uit bijvoorbeeld moslimlanden. Wat je ook kan zien is de reden waarom iemand hierheen komt (als diegene een verblijfsvergunning nodig heeft), maar wat je niet goed kon zien is hoe het profiel is van bijvoorbeeld de niet westerse allochtonen (NWA) die emigreert.
Dat is nu veel beter het geval. Het CBS kwam in december met de resultaten van een onderzoek dat is gedaan naar de emigratie van NWA . Daarvoor hebben zij van alle NWA, die in september 2006 ingeschreven stonden bij het bevolkingsregister, een bestand gemaakt met daarin allerlei kenmerken over de persoonlijke omstandigheden van de allochtoon zoals werk, uitkering, studie en opleiding. Vervolgens is gekeken wie daarvan in 2007 emigreerden. Het is voor het eerst, voor zover ik weet, dat er een dergelijk diepgaand onderzoek is gedaan. De resultaten zijn heel anders dan de veronderstelling van Fritsma.
1. Vertrek van werkenden, uitkeringsgerechtigden en studenten.
Figuur 13 laat de cijfers van de tweede generatie (in Nederland geboren) NWA zien.
Van de Turken die in september 2006 in Nederland werkten vertrok 2,5%, van de studeren bijna 1%, maar procentueel de meeste vertrekkers waren nu juist de mensen, 3%, van de groep die een uitkering had.
Bij de eerste generatie is er weinig verschil tussen tussen werk en uitkering, maar hier wel duidelijk een hoger aantal emigranten die hadden gestudeerd.
Dat is logisch want juist bij overig niet-westers zie je veel mensen die hierheen komen uitsluitend voor studie.
Het aantal 65 plussers onder de NWA dat emigreert, is gering -de groep is überhaupt klein (CBS), dus dat kan niet de oorzaak zijn van het, in verhouding, hoge aantal mensen met een uitkering dat vertrekt. De conclusie kan niet anders luiden dan dat NWA met werk en studie een sterkere band met Nederland hebben dan misschien gedacht.
2. Vertrek naar duur van verblijf in Nederland.
Hoe lang zijn emigranten van de eerste generatie in Nederland geweest? Zijn het de mensen die goed ingeburgerd zijn die weer vertrekken? Je hoort het vaak. De kans echter dat een immigrant binnen 2 jaar na binnenkomst weer emigreert is 3x groter dan na 10 jaar verblijf en 2x groter dan die van iemand die tussen de 2 en 10 jaar hier is. (zie onderaan CBS-rapport).
Het zijn dus niet de goed ingeburgerden die vertrekken.
3. Opleidingsniveau emigranten van de tweede generatie.
Ik zou hebben gedacht dat in Nederland geboren hoogopgeleide allochtonen van de tweede generatie Nederland, in verhouding, het meest Nederland zouden verlaten. Het tegendeel is het geval. Juist de laagopgeleiden emigreren eerder dan hoog- en middelbaar opgeleiden. En niet een klein beetje ook: de helft vaker dan middelbaar opgeleiden en zelfs nog iets vaker dan hoogopgeleiden.
Ook de VVD deed een duit in het zakje.
De VVD is voor een streng maar rechtvaardig migratiebeleid. Er moet strenger geselecteerd worden aan de poort. Minder mensen en beter opgeleide mensen. Nu wordt het migratiesaldo sterk beïnvloed doordat ook een aanzienlijk deel goed opgeleide Nederlanders ons land vaarwel zegt. De situatie is dus eigenlijk nog zorgelijker. Mensen die ons land verlaten zijn gemiddeld veel beter opgeleid dan degenen die binnenkomen. Er is sprake van een braindrain.
Aldus de bijdrage van Cora van Nieuwenhuizen in het debat.
Allereerst valt mij op dat zij het blijkbaar een probleem vindt dat goed opgeleidde Nederlanders vertrekken. Is het vertrek van goed opgeleidde niet Nederlanders dan geen probleem? En wat bedoelt ze met ‘Nederlanders’? Op de letter afgaand moet je zeggen dat het gaat om de Nederlandse nationaliteit, maar zeker gelet op de context moet zij autochtonen bedoelen.
Uit de Migratiekaart (pdf blz 83), Universiteit van Maastricht, Ministerie van Justitie, 2009:
Er is echter geen sprake van een significante toename van pas afgestudeerde autochtone hoger opgeleiden die in het buitenland werken. Wat betreft autochtone afgestudeerden blijft de ‘brain drain’ dus beperkt, terwijl de ‘brain circulation’ onder allochtone afgestudeerden lijkt toe te nemen. Hierbij dient men wel te beseffen dat ook de samenstelling van deze allochtonen kan zijn veranderd: er studeren bijvoorbeeld steeds meer allochtonen met een buitenlandse nationaliteit aan een Nederlandse hogeschool of universiteit, en allochtonen die alleen naar Nederland zijn gekomen om hier te studeren, en niet om carrière te maken.
Ook het NIDI (pdf blz. 103), 2008 ziet geen braindrain, maar tekent wel aan dat daar mogelijk voor bepaalde beroepsgroepen wel spraken van kan zijn.
Volgens het CBS waren er in 2008 37 duizend autochtone emigranten en 22 duizend immigranten. Er is dus een negatie migratiesaldo van 15 duizend. Dat is 0,1 % van de NL bevolking.
In het stuk van het CBS staan ook cijfers voor 2009: 23 duizend autochtone immigranten en 28 duizend emigranten. Dat geeft een saldo van -5.000. VIJF DUIZEND.
Dat is dus het ‘aanzienlijk deel’ van mevrouw Nieuwenhuis. Bovendien zijn niet alle autochtone emigranten hoog opgeleid.
Conclusie:
-Beide volksvertegenwoordigers geven er blijk van de materie niet te beheersen of houden zich bezig met de massamisleiding van het Nederlandse volk.
-Positief vind ik dat de hoogopgeleide allochtonen, vooral de tweede generatie, (nog) zoveel in Nederland blijft. De binding met hun land is dus blijkbaar veel sterker dat misschien menigeen (ik ook) had gedacht.
-U heeft niets over het CBS-rapport in de krant of welk medium dan ook gelezen of gezien? Mij verbaast het niet meer. U wordt overspoeld in de media, van rechts tot links, met oneliners over tsunami’s en massa-immigratie, maar zodra het feitelijk wordt dan hoor of zie je ze nauwelijks. Het was trouwens de tweede kans want de cijfers over de emigratie NWA stonden ook al in het jaarrapport integratie 2010 dat eerder verscheen.
Vandyke, dank je voor je heldere artikel.
Ik ben benieuwd naar de autochtone emigranten en immigranten. Is er meer te zeggen over de landen waar zij naartoe verhuizen, en over hun leeftijd? En over de landen waar de immigranten vandaan komen? Dat zijn dus mensen die terugkeren.
Mijn boerenverstand denkt dat het gaat om pensionado’s die naar Spanje etc gaan, en misschien op een bepaald moment terugverhuizen vanwege gedoe met hun gezondheid of zo. Of zijn dit studenten die in het buitenland gaan studeren? En waar gaan al die studenten dan heen?
Ik zou me ook het scenario kunnen voorstellen dat gemengd gehuwde allochtoon-autochtone echtparen samen naar het land van herkomst van de allochtoon vetrekken, omdat ze het in Nederland wel hebben gezien.
Kun je ons iets meer vertellen over die autochtone vertrekkers en terugkeerders, of is er verder weinig over deze groep bekend?
@1. Er is wel een tabel van het CBS die gaat over het herkomst- en vertrekland. Probleem is wel dat het natuurlijk alleen die mensen bevat die zich hebben uit laten schrijven. Een flink aantal mensen laat zich niet uitschrijven en worden administratief uitgeschreven (en weer opgenomen als ze toch bovenwater komen.
Kijk maar naar deze cijfers:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03742&D1=5-7&D2=0&D3=0&D4=1-2&D5=0&D6=l&HDR=T&STB=G1,G2,G3,G4,G5&VW=T
Meer dan 26.000 allochtonen afgevoerd dan opgenomen. Dat kan een behoorlijke vertekening geven.
De tabel die gaat over waar komt men vandaan en waar gaat met naar toe is deze:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=60032&D1=a&D2=0&D3=1-2&D4=a&D5=l&HDR=T,G1,G4&STB=G2,G3&VW=T
en je ziet dat de emigratie exclusief administratieve correctie is.
Immigratie en emigratie naar leeftijdsgroep vind je hier:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/default.aspx?DM=SLNL&PA=03742&D1=0-1&D2=0&D3=0%2c118-128&D4=1-2&D5=0&D6=l&HDR=T&STB=G1%2cG2%2cG3%2cG4%2cG5&VW=T
Over de ‘gemengde’ migratie kan ik je weinig vertellen. Ik heb er nooit iets over gelezen. Op zich zou het CBS het wel kunnen vertellen, maar ik vrees dat het nogal wat werk is en dan vragen ze zich natuurlijk af of het zinvolle informatie is ook voor anderen. Je vraag kan je stellen door in een tabel te klikken op tabeltoelichting (helemaal links) en dan onderaan op infoservice.
Er zitten wel een boel mensen in Spanje, maar die blijven lekker ingeschreven staan in het bevolkingsregister en emigreren dus niet. Ik denk dat de meesten overwinteraars zijn.