OXI lijkt er te staan in Latijnse letters, maar het is een weergave van Griekse letters: de X is een χ, die u kunt kennen van de χ²-toets, op het gymnasium moest je het als een harde ch uitspreken, de huidige Griekse uitspraak komt op een standaard-zachte-g op zijn Nederlands neer. Ogji, hoe geeft men het weer in letters, zonder in lastige fonetische schriften terecht te komen (goede kans dat die dan een chi voorschrijven).
Griekenland heeft geschiedenis. Meer dan Nederland, dat pas met terugwerkende kracht een bestaan heeft gekregen door middel van Vaderlandse Geschiedenis. Vanaf Mycene tot Syntagma gisteravond, alles telt.
In de recente geschiedenis tellen:
– de burgeroorlog, zelf weer beladen met de geschiedenis van bezetting en verzet 1941-1945. Met hulp van VS en Groot-Brittannië wonnen de collaborateurs van de partizanen, in 1949. Toch werd een soort parlementaire democratie ingesteld, de communistische partij mocht echter niet.
– de koninklijke staatsgreep van 1965, waarbij Georgios Papandreou (de grootvader-van) werd afgezet voor een openlijk-rechtse regering onder Karamanlis.
De koning werd in brede kringen gehaat als Mof, een kwalificatie die hoort bij de bezettingstijd.
– toen Papandreou de komende verkiezingen van 1967 dreigde te gaan winnen grepen NAVO-kolonels ter bescherming van de ware democratie de macht, met warme instemming van Washington. Het NAVO-lidmaatschap stond niet ter discussie, Portugal en Turkije waren (en zijn) tenslotte ook lid.
Het enige goede dat de kolonels gedaan hebben is de republiek uitroepen, voor de derde en hoogstwaarschijnlijk definitieve keer. Tot spijt van onder andere het Oranjehuis (ook moffen tenslotte) waar een prins Constantijn vernoemd is naar de afgezette Griekse koning.
– de val van het kolonelsregime na een levensgevaarlijk avontuur op Cyprus, 1974, dat het even dacht te kunnen annexeren, wat voor een flink deel alsnog door het Turkse leger is gedaan. Het Griekse leger was dus zelfs niet geschikt voor de taak waarvoor het was aangenomen.
De oude Karamanlis en de jonge Papandreou konden de macht gaan verdelen zonder koning. De communistische partij werd legaal.
– dat het gewoon niet kon kloppen dat landen als Portugal en Griekenland deel van de eurogroep werden is in openlijke corruptie genegeerd in 2000. Sindsdien zijn er trouwens nog wel meer twijfelgeval-landen bij gekomen.
– In 2010 werd de derde Papandreou bij decreet vanuit Berlijn (daar is de Mof weer) afgezet toen hij een referendum over de afknijpbelastingen namens “de trojka” wilde organiseren.
Hoe geliefd de Mof is blijkt wel uit de herstelbetalingseis die de huidige Syriza-regering stelde met betrekking tot de bezetting. Duitsland weet van niets. Ook de Elgin Marbles zullen niet terugkeren.
Dit alles is bekend. Het zou bekend kunnen zijn in Nederland als er mensen in de Media rondliepen met kennis van of interesse in Geschiedenis – ook die van de Anderen – maar ja, daar zeg je zoiets…
Wat ik, die toch nieuwe geschiedenis gestudeerd heb, niet paraat had is wat ‘Οχι verder met zich meedraagt.
In 1936 was bij een gelijkaardige koninklijke coup Metaxas dictator geworden van fascistische snit (het koninkrijk was ook maar net weer hersteld). Maar net als bijvoorbeeld zijn Portugese tegenhanger Salazar of zelfs Franco wilde hij buiten de Tweede Wereldoorlog blijven. Op 28 oktober 1940 eiste Mussolini vanuit bezet Albanië het recht op bases op Grieks grondgebied in te richten. Het antwoord van Metaxas: ‘Οχι. “Alors, c’est la guerre”, was de verdere conclusie.
Het was geen links “neen”, het was niet per se een rechts “neen”, het was een nationaal Neen.
Ook dit Neen! telt in een met geschiedenis overgoten land. Het wordt ieder jaar herdacht. Vooral de rechtse coalitiepartner ANEL zal het koesteren, dat wel.
(illustratie op voorpagina: parade van studenten op ‘Οχι-dag 2014)
