Het kinderfeestje

De feestdagen komen eraan. Dat betekent dat we al een maand of wat pepernoten en kerstballen kunnen kopen en de discussie over tradities weer oplaait. Het leuke van tradities is dat we deze kunnen vieren als iets wat we met elkaar delen. Maar in Nederland, waar men op zoek is naar een identiteit die er niet is, is de discussie verschoven naar symbolen en volkswijsheden. Er zijn zelfs mensen die denken dat de afbeeldingen van Anton Pieck het traditionele Nederland verbeelden, terwijl we weten dat het allemaal fantasieën zijn. Of neem bijvoorbeeld Sinterklaas en Zwarte Piet. Niemand weet waar die eigenlijk vandaan komen behalve van een stoomboot die uit Spanje komt, maar er is geen twijfel over mogelijk: het is een typisch Nederlandse traditie bedoeld voor kinderen dus onschuldig. Als toppers als Westbroek en Niemoller het zeker weten en dan is het zo volgens een deel van de bevolking.

Maar is dat zo? Het korte antwoord na enig onderzoek is een simpel nee. Het fenomeen van een cadeautjes uitdelende bebaarde man op een wit paard begeleid door zwarte helpers is terug te voeren op de Germaanse voorstelling van de Wilde Jacht. Odin vloog op zijn witte paard door de lucht begeleid door twee zwarte raven, die het opperwezen vertelden welke sterfelijken goed en slecht waren geweest. Dat deden ze aan de hand van onderzoek, waarbij ze luisterden wat voor geluiden er uit de schoorsteen, toen nog een gat in het dak, kwamen. In de Edda wordt vertelt hoe de oger Grýla ongehoorzame kinderen in een zak verzamelde en deze verwerkte in een smakelijke stoofpot. Rond de kersttijd werden deze ongelukkigen ook gevoerd aan de joel-kat. We kunnen dus gelukkig teruggrijpen naar een afschuwelijk oude traditie. Het is allemaal gebaseerd op een mix van mythes en bijgeloof die indertijd heel normaal waren.

Pas in de late middeleeuwen werd Odin vervangen door de heilige Sint-Nicolaas. Dankzij paus Gregorius I mochten zulke tradities worden opgenomen in het christendom omdat het voor doorsnee mensen zo gemakkelijker was om zich te onderwerpen. Vandaar dat we nog steeds opgezadeld zitten met een kerstboom die helemaal niets met kerstmis te maken heeft, de duivel een min- of meer geïntegreerde allochtoon is en Sinterklaas op een paard over de daken gaat. De tegenwoordige Zwarte Piet is een echt Nederlandse variatie op de duivel, Ruprecht of Krampus, die als knecht de goedheiligman begeleidt. Ook die deed de stoute kinderen in zijn zak. Tot 1850 bestond Zwarte Piet niet. De duivel die Sinterklaas in oudere tradities begeleidde was geketend. Met de opkomst van het kolonialisme en nationalisme veranderde de onderworpen duivel in Nederland in een Zwarte Piet, een inboorling die niet erg slim was en dankzij het veel beschaafdere Nederland gekleed ging in een kleurrijk zeventiende eeuws pagepakje.

Na de tweede oorlog groeide Sinterklaas uit tot het spektakel dat we tegenwoordig kennen. Voor de oorlog was de traditie ook bedoeld om bijvoorbeeld de armen een extraatje te geven. Dankzij de dekolonisatie werd Zwarte Piet minder een domme neger, maar was hij zwart omdat hij zich vuil maakte aan de schoorsteen waar hij de cadeautjes in stopte. Sinterklaas en Zwarte Piet werden minder een bedreiging voor kinderen maar meer hun vrienden. In de sociale consumptiemaatschappij nam het aantal Zwarte Pieten vervolgens in een rap tempo toe. De schrik van de kinderen met roe en zak veranderende in een goedlachse logistieke medewerker die de groeiende behoefte aan nog meer snoep en veel meer speelgoed bevredigde. Je kunt hen en de goedheiligman tegenwoordig in allerlei variaties huren via talloze bedrijven die evenementen, snacks en apps aanbieden.

Inmiddels zijn de Pieten geïntegreerd tot onderdelen van een moderne goed geoliede onderneming. Er zijn bijvoorbeeld Inkooppieten, Inpakpieten en Transportpieten en er is een Hoofdpiet die de operatie leidt. Sinterklaas zelf is gekrompen tot een bekende Nederlander en voorbeeld-bestuurder die een jaarverslag opleest wie goed is geweest en waarom en wat het oplevert. Nederlandser kan bijna niet. Je bent al stout wanneer je twijfelt aan de kwaliteit van dit verplichte feestje voor 0-5 jarigen. En wie stout is geweest is slecht voor de omzet en het vertrouwen in de economie. En daarmee slecht voor het land en haar volk en verdien je de mediazak en moet je boeten voor je schuld. Want je bent een domme, duivelse, luie neger die hier niet thuishoort en zijn plaats niet kent. Het eigenlijke probleem werd gisteren zichtbaar in een tsunami van racisme door ‘normale’ mensen tijdens de uitzending van Pauw en Witteman, omdat een donkere man om begrip en empathie vroeg.

@wltrr herinnert zich de lol dat je stroop, stro en kolen in cadeautjes verpakte op pakjesavond. Of dat je gedichtjes schreef die niet geknipt en geplakt waren van een zoekopdracht op Google. Of zonder de kerstliedjes die in full HD, 3D en surround sound aangeboden worden. Of zonder kinderen die elkaar via sociale media doodsbedreigingen gunnen, omdat hun stuk verwerkte olie groter is dan dat van de ander. En zonder volwassenen die een kinderfeestje als laatste defensielinie zien tegen de oprukkende horden.