“Orionis wankelt. Samen kunnen we het laatste zetje geven”

Nadat dwangarbeidweigeraar Joris van de Hulle bij de rechtbank een overwinning behaalde op Orionis Walcheren, is het in Zeeland bijna geen dag meer stil geweest rond dit bedrijf. De FNV en de SP Vlissingen grepen de uitspraak aan om de druk op Orionis verder op te voeren. Doorbraak kreeg van Van de Hulle de primeur om erover te schrijven, op 14 maart, en 11 dagen later was het aanleiding voor een hoofdartikel op de voorpagina van De Volkskrant. Meteen zochten ook internationale media contact met Doorbraak om hem te spreken te krijgen. Maar Van de Hulle beperkt zich liever tot reageren via Doorbraak. Hij wordt door de andere dwangarbeiders op onze site als “volksheld” bejubeld.

Dat de werksfeer bij Orionis niet best is, wisten we al door Jonathan van der Leur. Nu schrijft Omroep Zeeland als inleiding op een interview met anoniem gebleven Orionis- dwangarbeiders: “Bij sociale dienst Orionis Walcheren heerst willekeur, vriendjespolitiek en een angstcultuur.” Dat blijkt ook uit allerlei reacties van ontevreden en boze Orionis-dwangarbeiders op nieuwsberichten in Zeeuwse media. Zo schijnen een motorclub en een kerkclub van personeel invloed te hebben binnen het bedrijf. Het Orionis-bestuur herkent zich natuurlijk in het geheel niet in de kritiek.

Klantjes pesten

Doorbraak kreeg mails van nog meer mensen die er voor hun uitkering moeten werken. Bijvoorbeeld van iemand die al maanden twintig uur per week onbetaald bij Orionis moet schoonmaken omdat een betaald baantje van vijftien uur niet genoeg oplevert om het zonder uitkering te redden. Hij heeft geen tijd om te lunchen tussen het betaalde en onbetaalde werk door, en zei daar eens wat van. “Dan eet je je brood maar op de fiets!”, werd hem toen door de werkbegeleider van Orionis toegesnauwd. Marcel Louws schrijft op de Doorbraak-website: “Ik heb ook gewerkt bij dat duivelse Orionis in het groen! Ik had vooral te maken met die kwal van een klantmanager die het heerlijk vindt om klantjes te pesten. Ik hoop dat ze hem ontslaan en zonder uitkering op straat zetten, die lul van een Minheere die het heerlijk vindt om kortingen uit te delen en mensen tot waanzin te drijven! En laten we met z’n allen laten merken dat we het niet pikken!!!!”

De FNV kwam naar aanleiding van de uitspraak van de rechter in de media, en kon haar zwartboek “Werken in de bijstand” nog eens goed onder de aandacht brengen. Hoewel op Zeeuwse media-sites uiteraard de gebruikelijke instemming met dwangarbeid te lezen is, zijn er toch ook heel veel reacties die ongenoegen aangeven met de dwangarbeid. “Als er ergens voor 32 uur per week werk is, dan kun je daar toch een arbeidscontract voor geven? Met een salaris, vakantiegeld en alle voordelen die een werkende heeft! Werken voor een uitkering is werken onder het minimumloon, is dat wat we willen? Als die mogelijkheid er is, moeten we het dan gek vinden dat er mensen ontslagen worden, zodat het werk door iemand met een uitkering gedaan moet worden? Een werkgever is ook niet gek, die wil zo goedkoop mogelijk personeel!”

Geen hoger beroep

Op 28 maart liet Orionis weten dat ze niet in hoger beroep gaat tegen de overwinning van Van de Hulle. Het bedrijf “past haar beleid aan”: voortaan twintig uur per week werken, maximaal vier uur per dag. Met die twintig uur probeert Orionis toch de dwangarbeid op te rekken tot een nieuw maximum. Bovendien kunnen ze de dwangarbeiders zo toch iedere werkdag (vijf dagen van vier uur) laten opdraven en zo controle houden. Van de Hulle schreef op onze website: “Met de gestelde maximaal twintig uren per week zoekt Orionis Walcheren duidelijk naar een grens, volgens mij is twintig uur per week nog steeds niet in overeenstemming met de bedoeling van de wet, want het strookt nog steeds niet met de voorlichting van het ministerie die stelt: ‘Het zijn werkzaamheden voor enkele uren per dag of per week’. Je kan niet spreken van enkele uren bij een totaal van twintig uur, dit is de helft van een traditionele werkweek.”

De uitspraak waardoor Orionis nu een beetje moet inbinden, geeft dwangarbeiders moed en ook een middel in handen om de gratis arbeid terug te brengen van 32 naar de nu door Orionis genoemde twintig uur per week. Een van hen, Aad van der Stokker, doet gelijk op 28 maart op de site van de Provinciale Zeeuwse Courant een oproep aan “cliënten van Orionis om vanaf 2 april 2013 de twintig uur te gaan draaien”. Want wachten tot dat ingevoerd is, “kan nog wel maanden duren”, vreest Stokker op basis van zijn ervaring. In een interview zegt hij acht tot twaalf uur werken voor je uitkering wel voldoende te vinden. In de mails die Doorbraak ontvangt, is te zien dat ook anderen de zwakkere positie van Orionis aangrijpen om te proberen hun dagelijkse dwangarbeid wat te verlichten.

Bijeenkomst

De SP Vlissingen houdt op maandagavond 22 april een bijeenkomst waar cliënten van Orionis Walcheren kunnen vertellen over hun ervaringen met het bedrijf. Een goed initiatief waarmee geprobeerd wordt om spijkers met koppen te slaan en de dwangarbeiders te organiseren. Maar of dat gaat lukken op een avond waarvoor de SP naast haar Kamerlid Sadet Karabulut en de FNV ook CDA-wethouder en Orionis-bestuurder Marin de Zwarte uitnodigt? Zal het niet teveel een politiek onderonsje worden? De Zwarte zal bovendien vast niet alleen komen, en wie durft dan nog in het bijzijn van Orionis-personeel haar of zijn verhaal te doen? De SP heeft hier wel over nagedacht, maar toch besloten tot zo’n opzet van de avond. Je zou bijna denken dat de SP Vlissingen de verhalen, die de partij ook zegt te ontvangen, over intimidatie en kortingen bij kritiek niet serieus neemt. De partij gelooft toch niet ineens die andere wethouder en Orionis-bestuurder Chris Simons als die zegt dat “de beschuldigingen ongegrond” zijn? Ook hij ontkent glashard wat werklozen over hun dwangarbeid vertellen. “Ze kunnen zich uiten zonder dat hun uitkering geschrapt wordt. Dat zou een hele gekke wereld zijn en dat is niet de bedoeling”, zegt de (in deze) volkomen ongeloofwaardige wethouder van Middelburg.

Op onze website geeft Van de Hulle ook kritiek op de aanpak van de SP. “Natuurlijk is het goed dat ze nu misschien wel een standpunt innemen tegen dwangarbeid, maar ik verwacht dit niet direct omdat het niet meer echt een partij is van principiële standpunten. Ik kan niets met (de video die de avond aankondigt, JB): ‘Mijn naam is Sadet Karabulut. Nederland is een prachtig land. Ondanks de crisis zijn wij nog steeds een van de rijkste landen van Europa, zijn er honderdduizenden mensen die op zoek zijn naar werk of werkloos raken. Dat is het gevolg van verkeerde politiek. Ik sta voor sociale politiek, eerlijk delen, en ik zou heel graag willen dat we dat samen doen, doe daarom met ons mee’, zeker niet in een filmpje over dit onderwerp. Het heeft niets met dit onderwerp te maken! Okee, misschien is het filmpje op Zeelandnet snel in elkaar gezet om de aandacht te vragen voor de bijeenkomst in het Arsenaal theater, maar toch vind ik de SP (al is deze partij geen uitzondering) niet echt actief in het reageren tegen de dagelijkse gang van zaken waarin mensen in het gehele land afgeperst worden om, als ze niet akkoord gaan met de voorwaarden van hun arbeid tegen een uitkering te verstrekken (dwangarbeid), worden gekort op hun uitkering, of zelfs de uitkering gedurende een aantal maanden verliezen (zoals ik heb meegemaakt) totdat ze akkoord gaan! Ik ben het eens met je (Belle van Zon, JB) dat wij samen meer kunnen bereiken, maar ik wil je erop wijzen dat je beter actief kan zijn met een kleine groep mensen die i.s.m. bijvoorbeeld Doorbraak echt ergens voor staan, dan blij te zijn met tijdelijke aandacht en nep-sympathie van de SP, of welke partij dan ook”, aldus Van de Hulle.

Voorlopig lijkt de SP-avond in Het Arsenaal wel de enige plek waar de dwangarbeiders hun woede publiekelijk bekend kunnen maken en dus zullen de dwangarbeiders er het beste van moeten maken. Aad van der Stokker ziet het in ieder geval wel zitten: “Kom ook 22 april naar het Arsenaal. Orionis is nu aan het wankelen, kom op. Samen met de SP, GroenLinks en de FNV kunnen we het laatste zetje geven. Geld verdienen over onze rug. Never.” Steun daarom ook de actie van Jonathan van der Leur tegen Demontage Werkplaats Zeeland, een bedrijf dat bij Orionis in dwangarbeid werk laat uitvoeren.

Geschreven door Jeroen Breekveldt en eerder verschenen op Doorbraak.eu