Onderwijs als fabriek voor standaardisatie van de mens

Onderwijs zou als doel moeten hebben kritisch denkende mensen voort te brengen die hun gehele leven uit nieuwsgierigheid willen blijven doorleren. Om dit te bereiken zou eigenheid, creativiteit en nieuwsgierigheid moeten worden gestimuleerd. Onze huidige vorm van onderwijs bevordert deze eigenschappen echter niet, maar bederft ze juist. Op school worden we geleerd binnen de lijntjes te kleuren en te denken, waardoor onze nieuwsgierige geest feitelijk wordt geruïneerd. In de tijd dat de kinderen na een kwart van hun leven dan eindelijk van school verlost zijn, zit hun hoofd vol met onkunde die niets te maken heeft met de echte wereld.

Het onderwijs van vandaag de dag is voornamelijk gebaseerd op ons analytische en rationele geheugen; het onthouden van data, het maken van een toets, het slagen voor de toets, en… het weer vergeten van deze data. Uiteindelijk krijg je je diploma en ben je klaargestoomd om deel te nemen aan de maatschappij. Het systeem van het onthouden en het kunnen reproduceren van data staat in ons huidige onderwijsstelsel gelijk aan intelligentie. Diegenen die het beste mee kunnen komen met het systeem halen de hoogste cijfers en worden als het meest succesvol gezien. Het echte leven gaat echter niet om het onthouden en reproduceren van data en daarom is het onderwijssysteem een behoorlijke vertekening van de werkelijke essentie van het leven.

Het ontstaan van onze huidige vorm van onderwijs vindt zijn oorsprong in de 19e eeuw. Haar doel werd gevonden – niet in het trainen van het intellectueel of het brengen van verlichting bij allen, maar – in standaardisatie van de mens door het verkleinen van het aantal individuen door ze allemaal op hetzelfde niveau te brengen en te houden en het conditioneren van kinderen in het onderkennen, gehoorzamen en het onderwerpen aan autoriteit; zich onder te schikken en voor te bereiden om in gemeenschap te leven, waar het collectieve bewustzijn voorop staat en individueel talent niet wordt benut, laat staan gestimuleerd en uitgebreid. Kortom, de beperking van individualiteit, de onderwerping aan autoriteit en de vernietiging van kritische, afwijkende meningen, originaliteit en creativiteit.

Onder het mom van domheid – diegenen die geen onderwijs volgden waren niet intelligent – worden brave burgers gecreëerd in dienst van de staat die zich opstelt als adoptieouder tijdens de meest cruciale jaren van de ontwikkeling van de mens, waarin zij grotendeels wordt verwijderd van de ouders en zogenaamde ‘ongepaste’ culturele invloeden. In een omgeving als die van een gevangenis worden de kinderen gedwongen een bepaalde opvatting te hebben en worden zij allen in hetzelfde denkpatroon opgevoed. We worden geleerd dat het niet goed is om fouten te maken en we schamen ons ervoor als dit wel gebeurt, maar wie geen fouten durft te maken komt niet tot nieuwe inzichten die leiden tot nieuwe wegen. Fouten liggen namelijk ten grondslag aan originaliteit en creativiteit.

“Every child is an artist. The problem is how to remain an artist once we grow up.” – Pablo Picasso

Het creëren van brave en gestandaardiseerde burgers via het schoolexperiment is tot nu toe redelijk geslaagd. Met zijn allen zorgen we ervoor dat de huidige maatschappij en haar economische systeem in stand worden houden. De denkwijze die op scholen wordt ingeprent reflecteert op de maatschappij en zal de maatschappij blijven vormgeven, zoals deze denkwijze op haar beurt weer in stand wordt gehouden door het onderwijssysteem. Ik ben ervan overtuigd dat de mens door het onderwijs alleen maar dommer is geworden. Waar zijn vandaag nog de grote denkers en uitvinders? Kunde is vervangen door des-kunde en de kundigen zijn deskundigen geworden. Wat we nodig hebben is een totale sociale reconstructie. Verander het onderwijs en je verandert de maatschappij. Voed nieuwsgierigheid en stimuleer creativiteit door vakken als tekenen en muziek dezelfde waarde te geven als taal en wiskunde.

Het zijn de kunstvakken die het mogelijk maken om uit je denkpatroon (lees: het gezamenlijke denkpatroon) te stappen en op andere manieren ergens tegenaan te kijken en een nieuw patroon te ontwikkelen waar nieuwe inzichten en ingevingen uit voortvloeien. Trek dit door naar de maatschappij waar alle vormen van kunst maximaal tot uiting zouden moeten komen. Een maatschappij waar kunst in het meest ideale voorbeeld zelfs verplicht gesubsidieerd zou worden en tegelijkertijd voor een ieder gratis toegankelijk zal zijn. Een maatschappij die dichters, filosofen, kunstenaars en schrijvers voortbrengt. Een maatschappij die kinderen met hun geweldige vermogen tot innovatie en creatie stimuleert en onderwijst met kennis waar zij echt iets aan hebben, kennis die hen kan helpen in het ontdekken en begrijpen van de echte wereld. Een utopie, zo lijkt het…

Gastbijdrage van Rob.