Morgen stemt de Zwitser voor of tegen een onvoorwaardelijk basisloon – een wereldwijde primeur. Vier jaar geleden was de officiële aftrap van het burgerinitiatief Basisinkomen, en binnen anderhalf jaar verzamelden de campagnevoerders de 100 duizend handtekeningen die nodig zijn voor een landelijke stembusgang.
Kijk eens aan! Het basisinkomen dat men voorstelt ligt op 2200 euro per maand, maar in Zwitserland komt dat met die hoge prijzen daar neer op het minimumloon. Het gaat de initiatiefnemers niet alleen om de grotere efficiëntie van één basisinkomen in plaats van allerlei ingewikkelde toeslagen en uitkeringen, maar vooral ook om de in hun ogen onvermijdelijke loskoppeling van werk en inkomen, die een gevolg moet zijn van de steeds verdergaande automatisering. Iets dat ik eerder zelf ook al zei toen het over een voorstel voor basisinkomen in Finland ging.
Maar efficiëntie is niet het enige argument vóór. De initiatiefnemers van Basisinkomen Zwitserland hebben vooral het doel loon los te koppelen van werk. De motor achter een baan moet voldoening zijn, of overtuiging, niet alleen het kunnen voorzien in levensonderhoud.
Nu is dat nog wenselijk, zegt Wagner, maar op den duur noodzakelijk. “Door het proces van automatisering zullen steeds meer werknemers worden vervangen door robots. Het klassieke productiewerk bestaat binnenkort niet meer. Zolang inkomsten niet van een werkgever afhankelijk zijn is dat geen probleem. Een basisloon is het beste antwoord op de technologische ontwikkelingen. Het enige, eigenlijk.”
Bron: Trouw