DUBBELE BOTERHAM MET KAAS 26
Het volgende is een inzicht dat achteraf verworven is wat mij betreft: buitenparlementair links – en anarchisten horen bijna per definitie hiertoe *) – kan slechts gedijen als er ook een parlementair links is. Dit gold in hoge mate in de jaren zeventig, en ook – maar minder – in de jaren zestig en tachtig in Nederland. Langzaam doofde in dat laatste decennium buitenparlementair links uit, en parlementair links? Vier aparte partijen gingen steeds meer op elkaar lijken, vooral de Communistische Partij Nederland schudde heel wat veren af in dat decennium, en het eind van het liedje was een eenheidsbrijpartij. Om te voorkomen dat er een concurrerende lijst Groenen als in Duitsland en elders zou komen was hiervoor de naam GroenLinks gedeponeerd. Het fusieproduct is nooit zo groot geworden als eens de losse partijen (ook maar eenmaal overigens, samen zestien zetels in 1972, maar toch). Groenen zijn er toch gekomen maar zijn nooit landelijk doorgebroken, die rol is weggelegd voor de Partij voor de Dieren. Maar dan dwaal ik al heel wat decennia af.
Het is een wat treurig stemmend inzicht. En ja, het is wijsheid achteraf. Het zegt iets over het heden, en dat is broodnodig: een actiegroep, of is het een verzameling acties, als Extinction Rebellion kan werkzaam zijn onder parlementaire dekking van de Partij voor de Dieren en de enkelen die het “Groen” in de naam GroenLinks serieus nemen. Daarvoor moet je dus niet in Amsterdam zijn en misschien is GL elders op plaatselijk niveau ook wel een fanatieke bomenkappartij. Maar hoe groot en groots het streven van Extinction Rebellion ook is, in tegenstelling tot snelwegblokkerende zogenaamde boeren kan het niet op steun in de hoofdstroom van de parlementaire politiek rekenen.
“Een verzameling acties” gebruik ik met Dolle Mina en er aan voorafgaand de Kabouters en eigenlijk ook Provo in gedachten. De aanduiding verzin ik niet zelf, Dolle Mina beschreef zichzelf zo (paradoxaal, nietwaar?). **) Provo is zowaar met een zetel in de Amsterdamse gemeenteraad terechtgekomen en de Kabouters hadden er maar liefst vijf – maar Kabouters waren ook elders te vinden. Achteraf waren deze in hoge mate niet-gecentraliseerde acties een strovuur. Ook achteraf spreekt men van de tweede feministische golf die ook op parlementair niveau doorwerkte, met Dolle Mina in gedachten. De Kaboutergolf was al na een jaar voorbij. Roel van Duijn begon volkomen terecht met de Paniekzaaiers, de geesten leken rijp na het verschijnen van Grenzen aan de groei. Meer dan vijftig jaar geleden inmiddels, we waren gewaarschuwd.
Met parlementair links verschrompelde ook het buitenparlementaire. Bij de openstelling van de complete zogenaamde oostlijn van de metro in Amsterdam – het was een tijdelijke overwinning dat de gemeenteraad besloten had dat het bij dat lijntje zou blijven – zouden de ware krakersters (dat was toen inclusief taalgebruik) wel eens doen wat “de hippies” in 1975 niet gelukt was: de metro tegenhouden. Het eindigde met massaal verblijf op het hoofdbureau. In 1980 waren de rode jaren-zeventig dus ook echt voorbij.
Ik citeer mijn eigen tijdschema uit “Jullie deugen niet!”, mijn boek over de laatste jaren van Volksdagblad De Waarheid: “1987. Met Joop den Uyl sterft Links Nederland”. Zo durfde ik het dertig jaar geleden al te schrijven, nog voordat Kok zijn schandalige veren-afschuddenpraatje afstak. Geen partijen hebben hun “ideologische veren” zo hard afgeschud als de de erven CPN/PSP/PPR/EVP en de PvdA.
Het is veelzeggend dat Rudolf de Jong en ik eens tot onze verbazing moesten vaststellen dat anarchisten het meest voor het in stand houden van de verzorgingsSTAAT zijn, die bijna alle het neoliberalisme omhelzende partijen willen afbreken (“hervormen” noemen ze het).
Een buitenparlementaire beweging die niet ook maar lichtelijk ondersteund kan worden door een parlementair links staat alleen. Ik zou willen dat ik een antwoord had op de kwestie van het verband tussen beide. Inmiddels kan de “groene” beweging schuilen bij de Partij voor de Dieren, beide noemen zich evenwel niet links in de traditionele zin. Ik zou de Jongelieden willen aanraden op beide fronten te werken, met de moed der wanhoop.
*) Bijna, want redacteur van Libertaire Orde Thom Holterman was raadslid voor de PvdA, Hans Ramaer Statenlid en deelraadslid voor de Groenen, en anderen komen hierboven aan de orde
**) Een andere paradox is dat het adjectief “Dolle” voor de anarchistische feministe Wilhelmina Drucker nooit in diens levenstijd gebruikt is – de naam is bedacht voorzover ik weet, door Selma Leydesdorff
