Zondag ging hoogleraar Sweder van Wijnbergen bij Buitenhof in ‘gesprek’ met oud-SP-Kamerlid Ewoud Irrgang over staatssteun aan SNS Reaal. Het leverde schitterende televisie op. Niet eens zozeer vanwege de inhoud, maar vanwege de miscommunicatie en het sentiment daartussen. Met name Van Wijnbergen leek niet open te staan voor een gelijkwaardige uitwisseling van ideeën en standpunten. Zijn afwijzende non-verbale communicatie en neerbuigende minachting voor Irrgang sprak boekdelen. Waarom liet deze toch vrij intelligente man zich zo kennen met op de achtergrond de vraag hoe de staat zich moet opstellen om SNS Reaal – indien nodig – te redden?
De noodlijdende bank-verzekeraar kreeg in 2008 al steun en moet nu 565 miljoen euro terugbetalen aan de staat. De bank kan dit bedrag niet ophoesten, mede door grote verliezen op haar vastgoedportefeuille. De staat is echter destijds zo dom geweest om SNS Reaal een conversierecht te geven waarmee zij de openstaande schuld kan omwisselen naar waardeloze aandelen. Los van dat jammerlijke mogelijke verlies, is het verlenen van nieuwe staatssteun wellicht noodzakelijk.
Van Wijnbergen en Irrgang leken het erover eens dat een private oplossing de eerste keus is. Het is echter de vraag of private aandeel- en obligatiehouders nog geloven dat de bank met uitzicht op voldoende toekomstig rendement gered kan worden. Van Wijnbergen onderbouwde met een technisch betoog dat de kans hierop nog niet is verkeken. De tevens bancair goed onderlegde Irrgang was het hier mee eens, al leek dat niet door te dringen tot Van Wijnbergen. Die bleef achterdochtig in zijn weerstand schieten, vooral als het over staatssteun aan bankiers ging.
Misschien was Van Wijnbergen te vooringenomen, maar Irrgang oogstte wat zijn SP zaait. De vijandige opstelling van de SP als het over bankiers gaat is nou niet bepaald genuanceerd en constructief te noemen. Irrgang verbloemde deze verborgen agenda op magistrale wijze. Van Wijnbergen slaagde er niet in om zijn onderhuidse frustratie over zoveel SP-nonsens te verbergen.
De werkelijke vraag bleef zo op tafel liggen: wat is de rol van de overheid bij het redden van banken? In lijn met het gedachtengoed van de SP ligt het voor de hand om een nieuwe ‘volksbank’ te creëren. Als staatssteun nodig blijkt, zou de overheid haar machtspositie moeten ‘misbruiken’ om SNS Reaal volledig in te lijven. Dit idee valt te rijmen met de ‘kapitalistische’ bankpraktijk. Bijzonder-beheerafdelingen van banken passen veelvuldig dezelfde strategie toe bij noodlijdende bedrijven.
Tezamen met ABN AMRO kan de overheid als toekomstig eigenaar van SNS Reaal een (tijdelijke) rol vervullen om het primaat van de banken terug te brengen tot hun bijzondere zorgplicht. Beide banken zouden meer verantwoorde en goedkopere consumentenproducten op het gebied van hypotheken, sparen, verzekeren en pensioenen kunnen aanbieden. Ook de kredietverlening voor bedrijven kan weer op gang worden geholpen terwijl de overheid morele orde op zaken stelt. Als we dan toch banken redden, laten we dan ook hun klanten helpen.
De overheid lijkt echter meer geneigd om de winstgevendheid van banken juist verder op te schroeven ten koste van klanten. Zo wordt staatssteun immers sneller terugverdiend. Ook is de vraag of oneigenlijke concurrentie en het gebleken onvermogen van de overheid om het bankwezen aan te sturen ons niet van de regen in de drup helpt als ook SNS wordt ingelijfd.
Misschien zag Van Wijnbergen dat allemaal wel, maar kwam het er een beetje lullig uit. Volgende keer beter Sweder!
Als de oplossing van van Wijnbergen nog kan, verdient het de voorkeur.
Anders maar weer nationaliseren.
Nog beter zou zijn om de markt haar werk te laten doen.
Failliete banken moeten gewoon om kunnen vallen.
Dat is de beloning voor ongebrijdeld gokgedrag.
Sp nonsens heb ik niet gehoord.
@1: Theo:
[ Nog beter zou zijn om de markt haar werk te laten doen.]
Nu weer wél de markt? Dezelfde markt die de boel willens en wetens verziekt.
@2
Ja daar kijk je van op.
In deze neo- liberale wereld is dit de enige goede oplossing.
Sweder van Wijnbergen toonde slechts kortzichtigheid. Het zit er dik in dat een private oplosisng niet haalbaar is. De kortzichtigheid komt dom en bot over. Misschien is hij dat ook wel.
@2
Le Roi danse.
Ik zal u deelgenoot maken van mijn denkwijze.
Als een bank valt neemt hij in zijn val andere banken mee.
Zo krijg je een domino effect.
Ik heb de hoop dat door het domino effect , het hele failliete financiele stelsel zal vallen.
Hoe eerder dit financiele stelsel valt , hoe beter.
@5: theo
Nou, hoe gaan we dat doen dan? en daarna? Vooral dat “later”?
Een systeem zonder rente.
Er is al een systeem ontwikkeld zonder rente en zonder inflatie ( is er al ong. 10 jaar).
Verder moet werk verdeeld worden, bv. 20 uur per week.
En voor de rest verwijs ik naar Sylvio Gesell.
http://de.wikipedia.org/wiki/Silvio_Gesell
@7 een systeem zonder rente bestaat al 1400 jaar , heet “Islamitisch bankieren “;)
@8 Klopt; er bestaan meer culturen waar men al bedacht had dat rente tot heel rare verschijnselen leidt.
@8 @9
Ja, maar waar ze “zonder rente” bankieren hebben ze toch echt ook wel superkapitalisme hoor.
@8, mooi boel, ga je nu gelijk hiermee verklappen waarom we oorlog tegen hun voeren. 🙂
“wat is de rol van de overheid bij het redden van banken?’
Nul?
Mijn buurman – aannemer in de bouw wordt ook niet gered, terwijl zijn bedrijf mede door het gokken van deze foute banken nu te plat gaat.
Die man heeft met zijn werknemers hard gewerkt en verdiend ook steun, onder vele anderen, maar krijgt ook nul op zijn request.
En wij maar de schulden van de banken als belasting doorbetalen.
Uiteraard draaien wij hier weer voor op .Het zal zeker niet gebeuren dat men die bank laat klappen ,welnee denk aan de aandeelhouders zij hebben hun zakken gevuld toen de bomen tot de hemel groeiden . Maar het verlies ,nee dat is voor de belasting betaler .
@Nexus; er is een afhankelijkheid van ons bestaan van banken. Kunnen we niet leuk vinden, maar is er wel. Stel dat we banken die voor het grootse deel van het betalingsverkeer zorgen failliet gaan, dan heb je:
– geen salaris
– geen pinbetalingen
– geen betaalautomaten
– geen toegang tot spaargelden
– geen pensioenuitkeringen
– geen schade-dekking
Tenzij iemand hier garant voor staat. Voor wat betreft spaargeld ken je de constructie tot 100k euro, maar voor de overige diensten heeft de overheid dus besloten de grootste banken tot bombarderen tot ‘systeembank’. Deze mogen niet zonder meer omvallen om het functioneren van Nederland BV te waarborgen.
Je buurman is in zekere zin slachtoffer van de crisis dat hij werkte in een sector waar nogal wat luch in is ontstaan de afgelopen 20 jaar. Daar banken de schuld van geven is opportunistisch en redelijk zinloos – het zijn nog altijd mensen zelf geweest die te dure huizen kochten en lelijke financiele producten op de gok namen. Banken zorgden alleen voor de mogelijkheid, maar werd toentertijd ook gedwongen door publieke opinie, net als dat ze nu gedwongen worden om zeer kritisch te zijn (en dus gaat men weer piepen dat banken te kritisch zijn).
@t de vries: De aandelen zijn ooit verkocht voor 12-15 euro per aandeel. Als je dan nu nog 0,78 cent per aandeel hebt zou je je af kunnen vragen wat je bedoelt met zakken vullen 🙂 In het geval van SNS REAAL groeiden de bomen nog geen half jaar tot in een hemel:
http://www.beurs.nl/sns-reaal-koers
Voor ik het verwijt krijg het op te nemen voor de financiele sector; enige wat ik tracht is dingen in perspectief te plaatsen – ons land raakt doorspekt van de opportunistische en eenzijdige jamaar-hunnie-retoriek. We zijn allemaal volwassen mensen die zelf beslissingen nemen en leer nu eens van dingen die je beter anders had kunnen doen ipv een ander er de schuld van te geven. Mijn handtekening staat onder mijn woekerpolis – ik ben verantwoordelijk.
@14 Nigel,
Niemand beweert dat banken niet nodig zijn. Het gaat om goede controle. Is die te weinig of kwalitatief niet voldoende, dan gebeuren er zeker ongelukken in de bankensector. En als er een ongeluk gebeurt (systeembank dreigt failliet te gaan), dan zijn degenen die voor ontoereikende controle hebben gezorgd – politiek gezien: wij dus met z’n allen – verantwoordelijk. Daarom is het in ons belang een systeem te bedenken dat banken met optimaal risico laat functioneren. Niet te weinig, want dan krijgen veel plannen geen financiering, en niet te veel risico, want dan gaan banken bankroet.
Het idee dat je als individu verantwoordelijk bent, geldt maar tot op zekere hoogte. Weet je hoe complex risico-inschattingen van banken zijn? Er bestaan aparte bedrijven die software voor risicoanalyse ontwikkelen, wat ze verkopen aan banken. En de ontwikkeling wordt gedaan door teams van mensen die echt wel de nodige studies achter de kiezen hebben. En daar wil jij je (of ik) als simpele ziel met een beroep op individuele verantwoordelijkheid tegen te weer stellen. Niet helemaal realistisch.
@14 Nigel.
Volstrekt duidelijk wat u bedoelt.
Toch ben ik het oneens.
U blijft hangen in een financieel systeem wat toch al failliet is.
Kijk eens naar de derivaten handel.
Deze is 2x zo groot als de economie in de wereld.
Zo zuigt de virtuele economie de reeele economie totaal uit.
U kijkt op korte termijn en niet op lange termijn, wat het beste is voor burgers.
Volgens de neoliberale leer ( marktwerking ) moeten bedrijven die niet sterk genoeg zijn kunnen omvallen.
Waarom moet dat financiele stelsel dan een uitzondering ?
@14, Nigel, je legt helder wat je denkt.
Doch zitten we in een crisis die door financiële specialisten als bankencrisis aangeduid wordt.
Immers de banken zijn die hebben hun eigen producten met alle gevolgen aan de klanten aangesmeerd.
Hierbij heb ik het niet alleen over de aannemers in de bouw – veel erger is dat ALLE miljarden schulden van de banken, ook deze die uit zuiver interne financiële producten opgebouwd zijn, worden nu met instemming van de politiek aan de nietsvermoedende burger als staatsschuld aangesmeerd. Helemaal tegen de marktwerking in.
Dit is de betekenis van de Nationalisatie van SNS. Weer helemaal tegen de neoliberale drang om bijvoorbeeld de Zorgsector volledig te privatiseren.
Met welk doel dan? Indien het bankensysteem niet gereformeerd wordt is de stelling van Einstein nog steeds geldig: “Het is dom om met gebruik van dezelfde middelen als deze die het probleem veroorzaakt hebben, om op een andere resultaat te zitten wachten.”
@,Nigel, “Banken zorgden alleen voor de mogelijkheid…”
“Mijn handtekening staat onder mijn woekerpolis – ik ben verantwoordelijk.”
Indien je stelling zou kloppen, konden we nooit de drugshandelaren in de bak kunnen krijgen.
Een tip weer: ga kijken wat hebben ze in Iceland met de “foute” bankieren gedaan.
Men verzwijgt het zoveel mogelijk hier.
@ Sjaax; toezicht is zeker belangrijk, net als goede risico inschattingen. Er wordt dan ook vanuit gegaan dat ook banken en verzekeraars wisten wat ze deden – en dan (b)lijkt dus niet het geval te zijn. Met de kennis van nu…
Als je iets niet begrijpt en er dan een handtekening onder zet is wellicht nog dommer dan ik die wist waar ik voor tekende 😉
@Theo; Wat het beste is voor burger zouden burgers vooral zelf moeten bepalen. Dat bedrijven die niet functioneren moeten kunnen omvallen klopt – alleen in het zelfde onhandige-liberalisme wat we kennen hebben we nog geen handvol banken over. Daarbij kun je je afvragen of klanten van ABN AMRO en ING erbij gebaat waren als ze geen toegang tot hun financiele middelen zouden hebben gedurende de jarenlange afwikkeling van het faillissement. Bij de DSB bleek dit al een groot probleem en moesten andere banken al gedwongen worden klanten over te nemen, maar de afwikkeling is nog niet eens op de helft. Klanten van DSB zijn financieel gegijzeld tot dit klaar is.
@Nexus; Ik begrijp wat je zegt en ben ook zeker voor het liberale principe. Ik zie alleen ook dat we zoals ik net al schets onszelf in de voet hebben geschoten door de macht te geven aan nog geen handvol bedrijven. In de VS zijn honderden banken failliet gegaan tijdens de crisis aldaar, waarvan enkele zeer grote. Toch was dat in hun systeem geen groot probleem en vond de afwikkeling door overnames snel plaats. De EC, DNB en NL overheid bieden al weinig ruimte hiervoor, laat staan dat er in het begin van de crisis nog partijen waren die ABN AMRO + Fortis kon betalen.
De vergelijking met een drugshandelaar gaat uiteraard mank:
– een drugshandelaar doet iets wat strafbaar gesteld is, zover ik weet is het verkopen van een onduidelijk en duur product dit nog niet (althans, ik zie ze nog dagelijks op tv reclame maken voor soortgelijke producten)
– gebruikers van harddrugs zijn ook strafbaar en worden verantwoordelijk gehouden voor hun aandeel in gebruik en distributie van harddrugs.
Tenzij je pleit voor strafbaar stellen van ondoorzichtige en dure financiele producten vind ik ‘m niet zo passend.
@19 Nigel.
Er zat nogal wat verschil tussen de aanpak van de VS en Europa.
In de VS moesten aandeelhouders en obligatiehouders bloeden.
Daarna werd een herkapitalisatie gedaan met nieuw gedrukt geld.
In Europa echter werden halve maatregelen genomen zoals versoepeling in de verliezen in balansen gedaan.
Tevens werd er nauwelijks geherkapitaliseerd en werden banken met gemeenschapsgeld gered.
Dit is een van de redenen dat in Europa een grote economische crisis heerst.
En dit is een grote reden voor mij om tegen de Euro en de huidige EU te zijn.
@19, Nigel, ben ik helemaal niet van het type – iedereen een straf! Het voorbeeld met drugshandelaren illustreert vooral de stelling ” Banken zorgden alleen voor de mogelijkheid…”
Uitgewerkt betekent het dat kwestie is wat de wetgever strafbaar stelt. In het algemeen gaat de wetgever er vanuit het maatschappelijk belang van de handelingen en de maatschappelijke schade dat deze handelingen hebben veroorzaakt.
Hoe sta je tegenover iemand die gokverslaafd is en steeds alles doet met het hoop hiermee vette miljoenen/miljarden bonussen binnen te kunnen strijken en zodra een verlies is, plaats hij die op je rekening met de mededeling – “moet je betalen”?
@14 Uiteraard ben je zelf verantwoordelijk en teken je zelf .Maar waarom moet de belasting betaler op draaien voor de fouten die in de top van banken gemaakt worden .Als men kijkt naar ijsland daar heeft men de banken faiiet laten gaan en het landstaat er beter voor dan wij en menig ander europees land waar de banken gered zijn .