Westelijke Balkan staat opnieuw op het punt van ontvlammen

Srebrenica is het verschrikkelijke dieptepunt van oorlog in voormalig Joegoslavië. Sommige Nederlandse politici en militairen hebben er nog nachtmerries van. Een oorlog in dat gebied kan echter ieder moment weer uitbarsten.

Een nieuw conflict op de Balkan verergert de cumulatie van crises in de EU, waaronder een eurocrisis, een vluchtelingencrisis, een dreigende Brexit en opkomst van fascistische partijen. Frans Timmermans heeft de situatie al een ‘perfect storm’ genoemd. En EU-politiek lijkt in de Balkan voor nog meer ellende te gaan zorgen.

Na het einde van de conflicten in Joegoslavië verklaarde de Europese Raad in 2003 in Thessaloniki zijn onvoorwaardelijke steun aan het streven tot integratie van de Westelijke Balkanlanden in de EU. Maar ten gevolge van verschillende crises in de EU vond Europees ‘president’ Jean-Claude Juncker het in 2014 nodig een stop van vijf jaar ten aanzien van uitbreidingen van de EU aan te kondigen wegens ‘uitbreidingsmoeheid’.

Die stop heeft evenwel gevolgen voor politiek in de desbetreffende Balkanlanden. Politici kunnen bevolkingen daar niet meer overtuigen van noodzakelijke aanpassingen (bereiken van acquis communautaire) om toegang tot de EU te verkrijgen. John O’Brennan, hoogleraar op het gebied van Europese integratie, schetst problemen in diverse landen. Vooral in Bosnië lopen de spanningen op.

Bosnië en een groot deel van de Westelijke Balkan gaat gebukt onder endemische corruptie en georganiseerde misdaad, wat vertrouwen in de economie ondermijnt, hoogstnoodzakelijke binnenlandse investeringen ontmoedigt en massale emigratie van zijn burgers aanmoedigt. Dit is een wereld waarin machtige oligarchische netwerken erin geslaagd zijn ‘de staat gevangen te houden’. Ze kopen politieke partijen om en streven gewetenloos hun eigenbelang na, terwijl ze verborgen blijven voor enige vorm van publiek toezicht.
(EurActiv) [vertaald uit het Engels]

O’Brennan meldt verder dat de werkloosheid in Bosnië 43 procent bedraagt (de Griekse werkloosheid ligt iets boven de 25 procent). Jongeren verlaten het land en masse om asiel te zoeken in voornamelijk Duitsland. Maar in de EU worden de grenzen als gevolg van de toestroom van Syrische en andere vluchtelingen uit het Midden-Oosten praktisch gesloten voor Bosniërs. Die zitten derhalve als ratten in de val in hun onmogelijk soevereine land. Anders dan een kruitvat kan de benaming van de situatie op de Westelijke Balkan niet zijn.