Voor een Europees antwoord op het vluchtelingenbeleid

Gastbijdrage van Sigmar Gabriel en Frank-Walter Steinmeier in de Frankfurter Allgemeine van 24 augustus 2015

Wij plaatsen dit artikel omdat we het een interessante bijdrage aan de discussie vinden en omdat het toont in welke richting de Europese sociaal-democratie denkt, niet omdat de redactie van Krapuul het er inhoudelijk mee eens is

Europa staat voor een generatie overschrijdende opgave: nooit waren er zoveel mensen op de vlucht voor politieke vervolging en oorlog als tegenwoordig. Veel van hen zoeken bescherming in Europa. We moeten er rekening mee houden dat dit door de crises in onze buurt nog jaren zo kan blijven doorgaan. Wij Europeanen zijn het onszelf en de wereld schuldig om de uitdaging voor deze hulpzoekende mensen aan te nemen.
Het is duidelijk dat de reactie tot nu toe niet overeenkomt met de normen die Europa zichzelf moet stellen. Europa mag niet langer treuzelen, de EU moet nu handelen. Daarom moet er een Europese asiel-, vluchtelingen- en migratiepolitiek komen. Tien punten zijn daarbij urgent:

1. Overal in Europa moet een menswaardige opname van vluchtelingen mogelijk gemaakt worden. Hiervoor hebben we EU-brede normen nodig, die door alle lidstaten worden uitgevoerd.

2. Een uniforme Europese asielcodex  moet voor kwetsbare vluchtelingen een voor de hele EU geldende asielstatus garanderen. In de toekomst hebben we een veel ambitieuzere integratie van een Europese asielpolitiek nodig.

3. Het is nodig de vluchtelingen eerlijker over Europa te verdelen. Burgers van ons land (Duitsland) engageren zich als nooit tevoren bij de opname en integratie van vluchtelingen. Deze solidariteit zal zich alleen doorzetten als iedereen kan zien dat het er in Europa eerlijk aan toe gaat. Een situatie waarin, zoals nu, slechts een paar lidstaten de verantwoordelijkheid op zich nemen, is even onverdragelijk als een systeem dat alle lasten legt op de landen die toevallig de buitengrenzen van Europa vormen. Daarom moet het Dublin-verdrag worden hervormd. We moeten bindende en objectieve criteria voor de toelatingsquota voor alle lidstaten in overeenstemming met hun economische mogelijkheden opstellen.

4. Er moet een gemeenschappelijk Europees grensmanagement komen. Daarbij kan het niet alleen om de beveiliging van grenzen gaan. We hebben vooral meer Europese verantwoordelijkheid nodig bij de registratie en verzorging van aankomende vluchtelingen.

5. De EU-staten die nu bijzonder veel lasten dragen moeten we helpen. Als enige EU-staat heeft Duitsland directe hulp ter beschikking gesteld, om de situatie van de vluchtelingen op de Griekse eilanden te verbeteren. De EU en haar lidstaten moeten efficiënter optreden en de landen waar vluchtelingen als eerste aankomen praktisch en financieel ondersteunen. Bij ons in Duitsland moeten we vooral ervoor zorgen dat de gemeenten de enorme uitdaging aan kunnen gaan. Daarom moeten ze duurzaam en systematisch financieel gesteund worden.

6. We mogen niet passief toekijken hoe mensen die naar ons vluchten hun leven moeten wagen. De Middellandse Zee mag geen massagraf voor wanhopige vluchtelingen zijn. Hier staat de humanitaire traditie en zelfs ons Europese mensbeeld op het spel. In het voorjaar hebben we daarom een gezamenlijke inspanning ondernomen voor reddingen op de Middellandse Zee. Dit moet duurzaam op Europees niveau verankerd worden en door de EU van passende middelen worden voorzien.

7. Op de lange duur kunnen we kwetsbare vluchtelingen alleen helpen, als diegenen zonder recht op asiel terugkeren naar hun landen van herkomst. Daarom moeten de terugkeermogelijkheden tot centraal punt worden in de betrekkingen met die herkomstlanden en moeten we ertoe bereid zijn technische en financiële ondersteuning van een constructieve samenwerking af te laten afhangen. Bestaande aansporende regelingen als de versoepelde afgifte van visa kunnen worden uitgebreid.

8. De EU moet gezamenlijk overeenkomen welke landen we als veilige herkomstlanden zien. Alle landen in de Westelijke Balkan willen in de EU. Met goede reden bieden we hen een perspectief op lidmaatschap. Dat betekent echter dat we ze niet als onveilige landen kunnen behandelen. In de toekomst zou een staat die aan de voorwaarden als kandidaat-lid van de EU  voldoet moeten gelden als veilig.

9. Duitsland heeft een immigratiewet nodig. We hebben een verstandig, aangestuurd immigratiebeleid nodig, dat werkverblijf mogelijk maakt. Het asielsysteem moeten we daarvan ontlasten.

10. Bij een uitgebreid Europese asiel-, vluchtelingen- en migratiebeleid horen nieuwe initiatieven voor het bestrijden van de redenen om te vluchten uit landen in het Midden Oosten en Afrika. Het stabiliseren van uiteenvallende staten en het indammen van geweld en burgeroorlogen moet hand in hand gaan met gerichte inspanningen voor economische ontwikkeling en het realiseren van echte economische en sociale mogelijkheden, vooral voor de jonge mensen in de herkomstlanden. Alle inspanningen van de internationale gemeenschap, en in bijzonder van de EU en de VN, moeten daarop zijn gericht.

Dit alles toont aan dat het politieke kader allang niet meer nationaal is, vooral in het vluchtelingen- en migratiebeleid. Alleen samen, alleen op Europees niveau kunnen we tot werkbare oplossingen komen. Daarom is nu het vluchtelingen- en migratiebeleid het belangrijkste beleidsterrein om de Europese integratie te stimuleren.

Duitsland staat klaar om het gezamenlijke project solidair vluchtelingenbeleid op gang te brengen.