Tijdens de Auschwitzherdenking afgelopen zondag citeerde Gerdi Verbeet, nota bene voorzitster van het nationaal comité 4 en 5 mei, met instemming de Britse historicus Ian Kershaw: ‘De weg naar Auschwitz was gebouwd met haat maar geplaveid met onverschilligheid’.
Maar Kershaw had sowieso ongelijk wat de Nederlanders betreft, maar ook wat de Jodenredders van Budapest in 1944 betreft, aangevoerd door de Zwitserse diplomaat Carl Lutz, wat de Roemeense prins Constantin Karadja betreft, wat de Bulgaarse politicus Dimitar Peshev betreft, wat koningin Elizabeth van België betreft en natuurlijk wat tante Truus Wijsmuller-Meijer en Jan Zwartendijk betreft – om maar een paar namen te noemen.
Al deze mensen en nog vele duizenden meer, redden samen ongeveer 300.000 Joden, Lutz alleen al 60.000 Joden. Tante Truus via Hoek van Holland 10.000 Joodse kinderen. Deze cijfers komen van het Israëlische instituut Yadvashem.org waar ieder dit binnen zestig seconden zelf kan checken. In totaal reikte Yad Vashem nu al ruim 26.000 onderscheidingen uit aan Jodenredders; en ruim 5.600, oftewel 1 op de 5 van de ontvangers is Nederlander… Was dat onverschillig? Nederland was het enige bezette land waar drie maal gestaakt is tegen de Jodenvervolging. Aan de Februaristaking namen 300.000 volwassen mensen deel, uit alle lagen van de bevolking, niet alleen communisten. Zeker, er waren hier ook tienduizenden collaborateurs, soms hele erge, zoals Jodenjagers en SS’ers. Maar Nederland had wel de meeste onderduikers van heel bezet Europa, 350.000. De nazi’s namen hier de vakbonden over, en 500.000 Nederlanders zeiden toen binnen een week hun lidmaatschap op. Nederland moest uiteindelijk 275.000 oorlogsdoden verduren, driemaal zoveel als het even grote België. Onverschillig? Kom nou… Een voorzitster die haar eigen dossier van de oorlog niet kent… U moest in uw positie beter weten, mevrouw Verbeet. Heel veel beter. Ik werk nu aan een boek getiteld ‘de Jodenredders’, dat in november zal verschijnen.
Bussum, Arthur Graaff, Antifascist
