Als je rond de 60 bent en je bekijkt de veranderingen vanaf de tachtiger jaren, dan lijkt het wel een totaal andere omgeving waarin we nu leven, de ontwikkelingen gingen veel sneller dan waar het leven zelf om vraagt. Alles werd veel gecompliceerder, zowel je eigen leven alsook de maatschappij. In 1980 waren er ongeveer 14 miljoen inwoners en nu zo’n 17 miljoen. Is het leven nu werkelijk zoveel ingewikkelder geworden door deze groei van het aantal inwoners? Daar zit het hem denk ik niet in, toch heb ik het gevoel in een centrifuge gezeten te hebben waarvan de uitknop nergens meer te vinden was en is.
Zomaar een kleine opsomming ga ik geven. Dingen die me nu niet bevallen en die ik eigenlijk heel graag weer overzichtelijk wil hebben. Dat kan best, en we schaffen en passant ook die “vrije” markt af. Hebben we niets dan ellende door gekregen, weg met die boel.
Je kon een treinkaartje kopen van A naar B bij een loket, waar je door een levend mens ook informatie kon krijgen over je reis. Je pakte je knip, je betaalde, en ging de trein in. Die dingen reden eigenlijk altijd op tijd, ook met wat bladeren op de rails. De bus idem dito.
De telefoon had je van de PTT en was betaalbaar, ook voor mensen in de bijstand. Er waren een stuk of wat modelletjes, maar je vond wel iets naar je zin. De fax was het eerste Grote Wonder uit die tijd, thuis vond je soms tien meter van dat papier op je bureau in fraaie krullen uit de machine gerold. Ook kon je zomaar ( gratis!) een nummer bellen voor informatie.
Energie was simpel, je kreeg het van 1 leverancier, aan- en afsluiten ging altijd goed, de prijzen waren hetzelfde, dus je hoefde niet uren te besteden aan de vraag bij wie je nu heel misschien eens wat geld over zou kunnen houden.
Gezondheidszorg was er voor iedereen en premie naar draagkracht via de belastingen. Ik weet me niet te herinneren ooit iets gehoord te hebben over de onbetaalbaarheid van de premie.
Televisie had je met een stuk of vijf zenders. Iedereen betaalde kijk- en luistergeld, en je keek, of niet. Je kon meen ik ook weigeren te betalen, dan kreeg je geen aansluiting.
Huurhuizen waren er veel te weinig, ook toen al. Maar ze waren betaalbaar en had je een uitkering kreeg je keurig huursubsidie. Een hypotheek kon je afsluiten op basis van het inkomen van 1 kostwinner, en dat was meestal wel te doen.
De post kwam altijd op tijd en je kende je postbode die een normaal arbeidscontract had.
De Staat en de ambtenaren waren er voor ons, en wij niet voor hen. Dit is wel een van de akeligste omwentelingen van de laatste decennia. De snuffelstaat die ons als vijanden is gaan beschouwen.
Geld haalde je niet uit zo’n machine, maar op het postkantoor. Pasjes waren er niet, en je kreeg om te betalen van die kaarten. Waren ze op kreeg je nieuwe, nooit gedonder mee gehad. Naar een ander land gaan was leuk, kreeg je vreemd geld mee.
Eigenlijk zijn er denk ik naar mijn mening twee grote oorzaken aan te wijzen voor die rare snelle veranderingen. De computer, het internet en dientengevolge de automatisering. Van mij mag het allemaal weer weg, inclusief het internet en die mobieltjes. Rust aan onze hoofden, stilte. Niet bij voortduring steeds weer wat moeten kiezen, gek word ik ervan.
Misschien wil je ook eens wat voorbeelden aanhalen van dingen die ingewikkeld zijn geworden en waar je ook de meerwaarde niet van inziet. Of is dat gewoon omdat ik ouder aan het worden ben, moet ik niet zo flauw doen en de moderne tijd maar omarmen?
Ik zie het niet. Leg het mij maar uit.
Dit is een schets van de tweede industriële revolutie, die in feite niet met het kapitalisme te verenigen is.
Mijn antwoord crashte, ik wou een link sturen naar een artikel hierover waar ik iets aan bijgedragen heb en toen besloot ik het maar in zijn geheel hier te plaatsen.
Helemaal mee eens, ervaar het zelf ook zo!
Ik las eens van iemand dat de technische stand van zaken die je als kind ervaart als vanzelfsprekend wordt beschouwd, alles wat zich tussen je 15e en 35 voordoet als opwindend en nieuw wordt ervaren, en alles daarna als onnodige nieuwlichterij 🙂
Universiteiten die geld begonnen te krijgen vanuit hetbedrijfsleven en daarmee er een verlengstuk van werden. De gang van zaken rond de Wageningse Landbouw Universiteit in relatie totMonsanto en die GMO troep is illustratief voor de ellende die dat oplevert.
Charlatans als Simon Roozendaal (stukjesschrijver van Elsevier thans en banaantjeseter te Fukushima ) komen dan bovendrijven.
http://www.youtube.com/watch?v=o56qhvXCdA8
@4: Laurent
Deze hele toestand is nieuw, dus vergelijkingen met voorgaande generaties kan je, denk ik, vrees ik, niet maken.
Dit systeem gaat imploderen en exploderen, de mensen incluis, TENZIJ de dynamiek wordt gestopt. Ik vrees dat het draagvlak daarvoor te klein is en zal blijven, daarbij is het te sterk.
Het is, ook in theorie, een economische twilightzone, het kan niet maar bestaat toch, althans nog een tijdje. Maar het kan ook BOEM afgelopen zijn.
De versnelling van het kapitalisme is exponentieel en zal tegen grenzen aanstuiten, hetgeen we nu meemaken. Toch zal het met geweld die grenzen forceren. Ten koste van werkelijk alles, al zou de planeet exploderen.
Kapitalisme als systeem is dood. Aan zijn einde. Het werkt niet meer. Het zal alleen geen zachte dood zijn en worden.
@6 Niet zo somber Le Roi. We hebben nog schaliegas.
@5 Vergis je niet: Roozendaal was al in ’80 ‘wetenschapsredacteur’ (bij NRC) en schreef toen al voor lui als Kistemaker, die ‘waardevrije’ wetenschap bedreef.
Wat @4 schrijft speelt wel een rol denk ik. Mijn moeder was al jaren onderwijzeres toen ze, als 60 jarige, in de jaren 70 op school met een bandrecorder moest gaan werken. Voor ons, haar kinderen, de gewoonste zaak van de wereld. Voor haar een heel leerproces. We hebben er veel lol aan beleefd. Ik ken heel wat 60-jarigen die de grootste moeite hebben om te leren omgaan met een emailprogramma. En dat zijn dan degenen die een pc gekocht hebben. Ik ken ook mensen die geen pc hebben (en geen smartphone) laat staan een internetverbinding. (dus Le Roy, je kunt de hele boel af sluiten). PC zijn trouwens ook al achterhaald.( http://webwereld.nl/hardware/59680-idc-tablet-haalt-de-desktop-dit-jaar-nog-in ) nu ik er aan gewend ben.
Veel van de technische vooruitgang vind ik wel leuk en handig. Treinreizen op een ov-kaart met saldo. Ik vind het gemakkelijk den de beeldschermen met reisinformatie op perrons en in de trein – luxe. Vooral de ict vind ik fantastisch, ik kan communiceren met mensen aan de andere kant van de wereld. Een neefje backpackend in Australië stuurt een mailtje, een kennis op vakantie in Tibet plaatst foto’s op facebook. ( veel opa’s en oma’s hebben via Skype contact met kleinkinderen ergen ver weg)
Vroeger was het ook niet alles. Persoonlijk heb ik wel problemen gehad met het betalen van de ziekenfondspremie – en de manier waarop bij betalingsachterstand de duimschroeven worden aangedraaid is goed te vergelijken met de huidige aanpak.
Technische vooruitgang levert meerwaarde. Hoe zou Krapuul anders kunnen bestaan? Vooruitgang in gezondheidszorg, voedselproductie, energievoorzieningen; allemaal te danken aan technische vooruitgang. Het heeft zijn slechte kanten. Monsanto, boren naar schaliegas. Dat ligt niet aan de techniek, maar aan de gebruiker. Misbruik is van alle tijden.
Automatisering is het wonder van deze tijd en heeft de potentie om mensen de vrijheid te geven om tijd te besteden aan andere dingen dan te werken voor hun brood. We zijn technisch in staat om de hele wereld van voedsel en gezondheidszorg te voorzien. We zijn in staat op een duurzame manier energie op te wekken en zo de levensstandaard wereldwijd te verhogen.
Maar dan moeten we het wel willen. Afstappen van oude denkbeelden zoals bv dat volledige werkgelegenheid de oplossing is voor armoede.
En dan het leuke. Voor ons oude lullen is het wennen en aanpassen. Voor de jeugd is het alledaags instrumentarium. En net als vroeger zijn er idealistische jongelui die daar gebruik van maken om hun idealen vorm te geven met hun eigen creatieve oplossingen.
Dit jaar is het ‘pas’ 20 jaar geleden dat mijn vader veel te jong overleed, een gebeurtenis die ik mij kan herinneren als de dag van gisteren, en daarom voor mij vaak een ijkpunt in gesprekken over dit onderwerp. Die goede man, met een technische opleiding, heeft nooit meegemaakt dat het normaal is dat in ieder huis een PC staat. Hij heeft het internet niet gekend, nooit van email gehoord, en nooit geskyped of gegooled. Nooit een mobiele telefoon gezien, laat staan een smartphone of een GPS. Ik zeg wel eens tegen mijn kinderen, als jullie opa zou terugkomen dan zou hij van jullie gedigitaliseerd sociale leven niets begrijpen. Hun oma echter, inmiddels 82, mailt, skyped en wazzupt er met haar tablet op los.
@9: Duif
Wat grappig, ik heb altijd gedacht dat je een vrouw bent, waarom weet ik niet, maar nu begon je ineens over “wij” oude lullen en dacht ik hier klopt iets niet. Maar misschien ben je wel omgebouwd, vandaar dat je ook het witte eraf haalde 😉 .
Ja, zeker, wat Laurent zegt speelt ook een rol. Ik ben zeker niet tegen vernieuwing op zich, maar twijfel toch aan de voorbeelden die je geeft zoals het OV reizen op saldo, vooruitgang in de geneeskunde, en de ICT in wat groter verband.
Ik vraag me af of het ervaren van “een goed leven” er groter door is geworden. De OV is zo handig, omdat de boel eerst zo complex werd. De vooruitgang in de geneeskunde zie ik niet, ik denk dat deze soort hightechzorg niet is waar een samenleving op zich te wachten.
Een brief schrijven waarvan je wist dat deze ook bezorgd werd, was een contact op een intenser niveau dan een mailtje krijgen, althans, zo beleefde ik dat. Niets zo leuk als het vinden van een brief achter de voordeur met buitenlandse postzegels.
Als mensen reizen maken over de hele wereld zijn ze naar mijn mening vaker bezig met het contact “hier” dan de reis zelf. Maar ook dat kan aan mij liggen.
Met het produceren van voeding zijn we aangeland bij grootschaligheid en de bio-industrie.
Misschien dat een aantal technologische vernieuwingen nog wel te pruimen zouden zijn, maar niet nu en in deze tijd. Laten we ze maar in de koelkast zetten, en er weer uithalen in een tijd dat we er zelf iets over te zeggen hebben. Ik zou zelf de baas willen blijven over mijn leven, de techniek aan of uit kunnen zetten, en niet wanneer de overheid dat bepaalt.
@11 Eerst even dit : ik ben idd een vrouw, dat had je goed gedacht. Wij oude lullen was bedoeld als sterotiep voor onze generatie – per slot van rekening tellen vrouwen pas mee sinds 1990
http://www.youtube.com/watch?v=n8YTSOYyFZ0
De ervaring van een goed leven of geluk is niet afhankelijk van technologische vooruitgang. Dat is toch meer iets wat je er zelf van maakt. Wanneer voorzien is in de basisbehoeften om in leven te blijven maakt het niet zo veel meer uit.
http://sargasso.nl/geluk-een-schat-aan-wijsheid-voor-op-de-wc/
Maar de potentie die er in zit om de hele wereld te voorzien in de basisbehoeften (voeding en onderdak, onderwijs, gezondheidszorg veiligheid, vrede) vind ik wel positief.
En het zorgt voor een ander perspectief.
Net in de supermarkt zag ik de krantenkop: Bedrijfseconome zus en zo zegt: Delen is de nwe trend (niet goed genoeg opgelet om te zien om welke krant het ging.) Maar het blijkt oud nieuws. Hebben is uit, delen is in. Delen is de nieuwe trend. Google er maar eens op. Wij oude lullen en lullinnen zijn niet meer van deze tijd en passen ons niet meer zo snel aan aan nieuwe dingen.
http://tegenlicht.vpro.nl/nieuws/2013/april/Kringloopeconomie.html
VPRO’s Tegenlicht had dit jaar meer interessante afleveringen
http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2012-2013/overvloed.html
En ook jouw zorg wordt gedeeld. (Nick Bostrom ) Soms gaat het te snel en kan iets misschien wel beter even in de koelkast. Maar zo zit de mens niet in elkaar denk ik. ’t is meestal toch de sloot pas dempen als het kalf al verdronken is.
[Met het produceren van voeding zijn we aangeland bij grootschaligheid en de bio-industrie]
en daar is ook een tegenbeweging. wakker dier, slowfood, youthfoodmovement, eetbare stad en foodguerilla. etc
[Ik zou zelf de baas willen blijven over mijn leven, de techniek aan of uit kunnen zetten, en niet wanneer de overheid dat bepaalt]
Dit begrijp ik niet zo goed. De techniek in mijn leven kan ik voor een deel uitzetten naar mijn believen. tv, pc, mob gaan alleen aan als ik zelf wil. maar misschien gaan ze wel uit – door overheid of gebrek aan geld- wanneer ik het niet wil
Leuk stuk, helemaal mee eens.
Ik leefde 20 jaar geleden in een prettigere wereld dan vandaag de dag. 🙂
Min Oma vertelde dat toen er de eerste radioapparaat thuis geleverd werd – dit was vroeg in de vorige eeuw, was toen dus Opa niet thuis.
Ze hebben de grote radiokast in zijn afwezigheid geïnstalleerd en aangezet.
Toen later Opa thuis kwam waren er nieuws op de radio.
Opa keek en luisterde voor paar seconde naar de grote kast met de lichtjes in de woonkamer en zei tegen Oma: ” Het is nu genoeg – haal die man uit de kast want ik wil hem persoonlijk zien!”
Na 1990 kregen we te maken met het neoliberalisme, gesteund door zowel de gehele politiek. Van rechts tot kapitalistisch links, allemaal steunde ze de politiek van meer markt en minder overheid. Het toppunt was de paarse jaren van Wim Kok. Ooit een vakbond leider nu een neoliberale premier. Onder zijn bewind gingen PvdA, VVD en D66 er flink op los. Meer kapitalisme was het motto en minder regels voor het bedrijfsleven.
Door de ondergang van het stalinisme, was er geen duidelijk socialistisch alternatief. De ex-maoistische SP zat vast in haar beperkte ideologie van ”socialisme in Nederland” toch wist de partij te groeien, mede door het sociaal democratische verraad van Wim Kok!
Na Wim Kok kwam Wouter Bos in de PvdA. Bos was een leerling van de neoliberaal Gerrit Zalm, een raszuivere VVD leider. Wouter deed precies was oom Gerrit hem geleerd had!
Ook nu met Diederik Samsom heeft de PvdA niets, maar de partij is ook niets. Wie de sociaal democratie in Nederland wil moet gewoon op de SP stemmen. Ook al is de SP niet socialistisch van aard!
Onder een Echt Links beleid – een mens mag tenslotte dromen- was de technologie ook verder ontwikkeld tot wat het nu is. Enig idee hoe dat eruit gezien had, LRD?
@16:
[ Enig idee hoe dat eruit gezien had, LRD? ]
Nou, vertel maar, ben benieuwd.