Van staatswege vermoord

Gedramatiseerde weergave van de bomaanslag op Haymarket, 1887Het is goed om te zien hoe  wltrrr een lans breekt voor de 1 Mei-traditie. Het is helemaal goed om te zien hoe wltrrr daarbij de oorsprong belicht: de strijd voor de 8-urendag, het staatsgeweld waarmee die strijd werd bestreden, de rol van anarchisten in het hart van de strijd. Maar in zijn weergave zit wel een fout, waar wltrrr schrijft: “De stakingsleiders werden ondanks gebrek aan bewijs ter dood veroordeeld. Na internationale protesten werd de doodstraf omgezet in levenslang. Enkelen weigerden en kozen voor de dood.” Dat klopt maar voor een deel.

Op 4 mei kwamen enkele duizenden arbeiders bijeen in protest tegen eerdere onderdrukking van een staking. Aan het eind van de bijeenkomst viel de politie aan, en inderdaad: er ontplofte een bom, met dodelijk gevolg voor een agent. Daarop openden agenten het vuur, op de arbeiders en in de verwarring ook op elkaar.

Daarop volgde een heksenjacht tegen alles in Chicago wat anarchist was. Acht anarchistische arbeidersactivisten werden opgepakt en in een showproces veroordeeld. Bewijs dat ze ook maar iets met de bom te maken hadden, ontbrak. Zeven van de acht werden ter dood veroordeeld, één kreeg 15 jaar cel. Van de zeven kregen er twee strafvermindering na een solidariteitscampagne  ten gunste van de veroordeelden. Vijf doodvonnissen bleven overeind. Eén van de ter dood veroordeelden, wachtte niet af en pleegde zelfmoord. Op 11 november 1886 hing de staat de vier anderen op. Die vier kozen niet voor de dood. Ze werden van staatswege vermoord.

Ik stel voor dat we de namen van alle acht hier even noemen. Tot vijftien jaar cel veroordeeld werd Oscar Neebe. Aanvankelijk ter dood veroordeeld, maar uiteindelijk niet opgehangen waren Samuel Fielden en Michael Schwab. Louis Lling doodde zichzelf voordat de staat de kans had genomen hem om te brengen. De namen van de gehangenen: Albert Parsons, August Spies, George Engel en Adolph Fischer. De laatste woorden van August Spies: “Er komt een tijd dat ons zwijgen machtiger zal zijn dan de stemmen die je vandaag wurgt.” De laatste woorden van Engel: “Hoera voor de anarchie!”