Torpedeer die Oranjeshow, sloop die kroningshype

Kan deze monarchistische flauwekul stoppen? En wel onmiddellijk? Moet daar opruiing, en de uitvoering van via opruiing gesuggereerde plannen, aan te pas komen? Prima. Kunnen we de omvorming van Nederland tot Koninkrijk Noord-Korea alstublieft torpederen? Snel, en grondig?

Vandaag, het volgende nieuws. Er is een motto rond de inhuldiging. “Mijn droom voor ons land, inspiratie voor de koning”. Ik kan je vertellen dat mijn droom voor wat helemaal niet ‘ons land’ is, voor die koning een nachtmerrie zal zijn, en voor diens gezagsgetrouwe hielenlikkers niet minder. Het motto moet tot grootse daden leiden, zo is het plan. Uit de bijdragen wordt een boek samengesteld, “dat later dit jaar waarschijnlijk aan alle huishoudens cadeau wordt gedaan.” Mensen kunnen bijdragen, met kunstwerk, muziekstuk of weet ik wat, er komt een website, mijndroomvooronsland.nl. Hackers, Anonymous, werk aan de winkel!

What next? Citaten van Voorzitter Alex, in een klein oranje boekje waar de oranjegardisten mee mogen zwaaien? Of een Oranje Boekje waarin de Oranje revolutie van kolonel Alex wordt gepromoot, uiteraard op basis van participatie van de onderdanen? Ik hoef dat gratis uitdeelboek niet, al kreeg ik geld toe. Misschien dat we ook daar een demonstratieve actie van kunnen maken: “Geen ongevraagde post, geen reclamedrukwerken, geen propagandaboek voor de monarchie”.

Het bericht – ik lees de NRC, doorgaans nog enigszins nuchter maar waar inmiddels kennelijk het oranjebitter in grote hoeveelheden naar binnen is gegoten – rept van ‘koningsspelen’ voor de jeugd, op 26 april. Op 30 april moet dan een heus Koningslied gezongen worden, in heel het land. “Verschillende artiesten is gevraagd mee te werken aan de tot standkoming van dat lied.” Misschien dat tegenstanders van deze flauwekul die dag de straat op kunnen om demonstratief oordopjes uit te delen. Misschien dat we met een ge-update versie van dat mooie lied van De Dijk kunnen komen: “Nergens Goed Voor”.

Bij de hele vertoning wordt ingezet op ons aller actieve medeplichtigheid. We mogen inzendingen sturen, kunstwerken vervaardigen, onze dromen etaleren, meezingen op alle hoeken en pleinen van dit in een reactionaire vloedgolf ondergedompelde land. Wie niet meezingt straks, deugt die wel? Wie schamper doet over de hele toestand, is dat wel een goede vaderlander? Dat dreigt de toonzetting te worden. En voor de monarchisten die het niet in zulke zware termen willen stellen, is er een ander handvat. Zij zullen ‘spelbreker!’ roepen tegen een ieder die niet meedoet. Nu maar hopen op veel spelbrekers, veel mensen die niet deugen en veel mensen die het vertikken om Goede Vaderlander te zijn.

Opmerkelijk is wat voor hotemetoten ze hebben weten te strikken om de Oranjehype verder op te kloppen. De voorzitter van de Nationaal Comité Inhuldiging is Hans Wijers, topondernemer maar vroeger een minister van economische zaken vanuit D66. Die laatste partij is nog wel eens voorzichtig kritisch op aspecten van de monarchie. Dat uitgerekend uit die kringen de chef van de feestcommissie is gerekruteerd, laat de breedte zien van het draagvlak dat rond de happening georganiseerd wordt. Precies die breedte maakt het verstikkend en versterkt het totalitaire karakter. Met zijn allen zingen voor de nieuwe koning mag oubollig klinken. Mij doet het denken aan de hoogtijdagen van schrikbewinden met hun leiderscultussen. Ik ben helemaal niet meer verbaasd als we bij het onvermijdelijke overlijden van Bea, ooit, ‘spontane’ huilbuien van treurende onderdanen op onze TV-schermen te zien zullen krijgen, in grootse Pyongyang-stijl. Maar daar hebben mensen tenminste nog het excuus dat wie niet mee doet, dertig jaar spoorloos kan verdwijnen or worse. Dat type angst is in Nederland grotendeels afwezig. Nóg wel.

Het is onverteerbaar dat deze hele show vrijwel onweersproken en ongestoord haar gang kan gaan. De gezagsgetrouwheid, de nationalistische wij-horen-bij-elkaar-hype die ermee wordt opgeklopt is geenszins irrelevant in de maatschappelijke verhoudingen Ook het aspect van brood-en-spelen dat ervan af straalt doet ertoe. Nederland zit immers in recessie. Overal kunnen we berichten lezen van oplopende werkloosheid, sombere consumenten, stagnerende huizenverkoop, de dreiging van nieuwe bezuinigingen, noem maar op. Dat zou tot kritische vragen, stellingname, actie dienen te leiden. Ons trakteren op bedwelmende oranjehype leidt de aandacht af, biedt goedkope troost als een soort van drug, en dient de machthebbers die ons die werkloosheid, bezuinigingen en alle bijbehorende ellende moedwillig aandoen.

Er is dus werk te doen. Zij gebruiken Oranjehype en nationalisme als bindmiddel van het vol aan de machtigen? Dan kunnen wij maar beter zoeken naar middelen om dat bindmiddel te ontbinden. Zij leiden de aandacht af? Wij vestigen die aandacht waar die hoort, bij bezuinigingen, ontslagen, lage lonen en het noodzakelijke verzet daartegen… maar tegelijk vallen we wat mij betreft het Oranjetrukje waarmee ze die aandacht afleiden ook rechtstreeks aan. Zij kloppen de autoriteitenwaan op met hun koningsdag, koningslied en wat al niet meer? W ij dagen de autoriteit – als zodanig, als heilig principe – uit en ondermijnen die waar we maar kunnen. Laten er maar pleinen uitgeroepen worden tot Oranje-vrije-zones, waar het zingen van het koningslied op spreekkoren en hinderlijk lawaai wordt begroet.

Het gaat hierbij niet om republiek versus monarchie. Het gaat hier om anti-monarchisme als anti-autoritarisme. Hoe meer vleugels dat krijgt, hoe sterker we staan wanneer er na een republikeinse staatsomvorming tegen die nieuwe staatsvorm moet worden geageerd. In een monarchie wordt het autoritaire beginsel als het ware op ‘zuivere’ manier, als afkomstig van hogerhand belichaamd; in een republikeinse staat is datzelfde autoritarisme verhuld achter volkswil en representatieve beginselen. Door nu de autoritaire kern van de monarchie aan te vallen, zaaien we tegelijk zaadjes van anti-autoritaire strijd die ook onder een republiek nodig zal zijn, een strijd die door zal moeten gaan tot iedere staatkundige, institutionele autoriteit is opgedoekt. Dat maakt actie tegen de monarchie, rond deze troonswisselshow, de moeite waard.

Komt er actie die richting uit? Jazeker. Het zal in ieder geval niet helemaal stil blijven. Het Nieuwe Republikeinse Genootschap houdt een manifestatie op 29 april, en roept mensen op om op 30 april in het wit te lopen. Ik zat zelf meer aan zwart te denken, eventueel met sjaal en bivakmuts. Interessanter dan het republikeinse vertoon van braafheid is het initiatief van het platform “Het is 2013” om ludieke acties te houden, Dat platform ontleent haar naam aan het bord dat Joanna, studente en vanwege die actie inmiddels een bekendheid ook, omhoog hield bij een bezoek van Beatrix aan Utrecht. “Weg met de monarchie. Het is 2013”, stond daarop. Het platform heeft een website.  Goed zo.

Dat dit platform – zo lees ik in de Volkskrant althans – gaat samenwerken met het Nieuwe Republikeinse genootschap is wel minder; het bindt al gauw de handen van radicalen, en loodst actie al gauw in de richting van een keurig pro-Republikeinse in plaats van de noodzakelijke harde anti-monarchistische/anti-autoritaire toonzetting, waarbij inhoudelijke hardheid trouwens een vrolijke toonzetting helemaal niet uitsluit. Wat voor acties het worden? Ze zijn bedoeld om “een positieve bijdrage te leveren aan de feestelijke sfeer”. Ik ben benieuwd, het wordt vast geestig, en hopelijk slaat het aan. Minder geestig wordt waarschijnlijk de houding van het Openaar Gezag: burgemeester Van der Laan heeft al aangegeven geen demonstratie op de Dam te gaan tolereren tegen de inhuldiging. Eenpersoons-uitingen mogen echter wel. Dat worden dus twee, drie, vele éénpersoonsacties. Minstens.

Verscheen eerder op ravotr.nl. Auteur: Peter Storm.