Tien te ontmantelen mythes omtrent vluchtelingen deel 8: “ze krijgen handenvol geld toegestopt”

8. “Een asielzoeker kost €40 per dag. Een gezin met twee kinderen krijgt dus 40 x 4 x 30 = €4.800 per maand.”

Deze aanname – en variaties daarop – circuleert vooral op Facebook en Twitter. Voor zover na te gaan ligt de oorsprong in België. Ondanks het feit dat het bericht al lang als ‘hoax’ te boek staat, blijft het hardnekkig de ronde doen.
Maar wat krijgt een asielzoeker in een AZC dan wel?
Iedereen die recht heeft op opvang en in een AZC verblijft, heeft recht op leef- en zakgeld. Voor een alleenstaande volwassene is dat een bedrag van €57 per week (en dus ongeveer €252 per maand). Voor een gezin met twee kinderen is dat €161 per week (ongeveer €710 per maand)⁴¹.
Het is niet zo dat dit leef- en zakgeld alleen aan eten en persoonlijke benodigdheden zoals toiletspullen of kleding hoeft te worden besteed en dat het AZC de overige behoeften faciliteert.

Bij aankomst in een AZC krijgt een asielzoeker van het COA een plastic matras, twee dekens, vier lakens en twee kussenslopen in bruikleen. De faciliteiten in een AZC zijn minimaal: er is wel een keuken (met gasfornuizen, een magnetron, koelkasten en wasmachines), maar deze keukens zijn niet geoutilleerd. Dat betekent dat huishoudelijke artikelen zoals pannen, borden, bestek en bekers ook van dit leef- en zakgeld dienen te worden gekocht⁴². Reiskosten, eigen bijdragen voor medicijnen en de vrijwillige ouderbijdrage bij schoolgaande kinderen komen ook voor eigen rekening.
Daar komt bij dat asielzoekers in het kader van hun procedures vaak met extra kosten worden geconfronteerd: eigen bijdrages voor advocaten en juridische hulp, internet- en telefoonkosten voor contact met (buitenlandse) autoriteiten en organisaties, vertaal-, kopieer- en postkosten voor het dossier.
Uit interviews met asielzoekers blijkt dat het COA om uiteenlopende redenen ‘strafkortingen’ kan toepassen op het leef- en zakgeld, bijvoorbeeld als iemand zich niet voor een afspraak gemeld heeft, of als de verplichte schoonmaakwerkzaamheden aan gemeenschappelijke ruimtes of eigen kamer in de ogen van het personeel niet naar behoren zijn uitgevoerd.
In Duitsland krijgen asielzoekers, zodra zij in procedure zijn, een tijdelijke werkvergunning. Dit stelt ze in staat om financieel onafhankelijk te zijn, in tegenstelling tot Nederland, waar asielzoekers niet mogen werken zolang ze in procedure zijn en ze dus volledig afhankelijk zijn van het leefgeld.

41
42 Op de website van het COA staat aangegeven dat het COA incidentele vergoedingen voor dergelijke kosten verstrekt, maar uit interviews blijkt dat dat slechts zeer beperkt het geval is in de praktijk.

Deel van een serie door Dhjana.
Eerdere afleveringen: Ten geleide, deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6, deel 7.